ارزش‌های بنیان اخلاق پزشکی در ایران

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی وزارت بهداشت؛ معاون آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و نایب رئیس شورای عالی اخلاق پزشکی ضمن اشاره به فرهنگ عمیق و ارزش‌های سنتی ایران گفت: به عنوان یک کشور مذهبی، سازگاری اخلاق پزشکی با متن ایران بر اساس ارزش‌های فرهنگی، اصول اخلاقی و اصول اسلامی است.
باقر لاریجانی در جلسه‌ای که با حضور رییس دپارتمان اخلاق سازمان بهداشت جهانی برگزار شد، گفت: هرکشوری دارای پس زمینه‌ی سنتی، مذهبی و فرهنگی ویژه‌ای است که باید در برخورد با مسائل حساس و بحث‌برانگیز اخلاقی آنها را مد نظر قرار دهد.
وی با بیان اینکه در برخی مسائل مانند سقط جنین، لقاح در تمامی جوامع بحث هایی وجود دارد، افزود: با توجه به اینکه اخلاق زیستی با این چالش‌های جدید مواجه شده است باید آن را در سطح ملی و با توجه به ارزش‌های اجتماعی، اخلاقی، مذهبی و فرهنگی هر منطقه مطرح کرده و قوانین مورد نیاز را تصویب کرد.
لاریجانی گفت: طرح ملی اخلاق در سال 2002 توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با چشم‌اندازی روشن، مأموریت، اهداف و برنامه‌ راهبردی در ایران طراحی و راه‌اندازی شد.
نایب رییس شورای عالی اخلاق پزشکی افزود: برنامه‌ راهبردی اخلاق پزشکی در 3 حوزه‌ ارائه‌ خدمات بهداشتی، آموزش و تحقیق تدوین شده و مستنداتی موجود است که اثبات می‌کند از دوران باستان، اخلاق پزشکی همواره تمرکز اصلی پزشکان ایرانی بوده است و به‌ زودی دستاوردهای اخلاق پزشکی ایران در طول تاریخ به طور کامل در یک گزارش جامع در «لانست» منتشر می‌شود.
لاریجانی با بیان اینکه طبق آموزه‌های اسلامی، پزشکان مسلمان در طول امپراطوری اسلامی همواره بخشی از کتاب‌های خود را به اخلاق پزشکی اختصاص داده‌اند به عنوان مثال از ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ طبری و محمد‌ بن‌ زکریای رازی یاد کرد و گفت: در حوزه‌ اخلاق پزشکی مدرن نیز پس از شکل‌گیری آن در قرن هفدهم، نخستین کدهای اخلاق پزشکی مدرن در ایران در قرن نوزدهم و در نخستین مدرسه‌ پزشکی ایران یعنی دارالفنون شکل گرفت و توسعه‌ آن در قرن معاصر به دهه‌ی 1990 می‌رسد.
وی با ابراز خرسندی از دستاوردهای کسب شده اخلاق پزشکی در 3 دهه‌ی گذشته در حوزه‌‌های بالینی، پژوهش و آموزش از نقش اساسی عوامل فرهنگی و مذهبی در رابطه‌ بین پزشکان و بیماران و خانواده‌هایشان سخن به میان آورد و یادآور شد: در ایران، اخلاق زیستی یک رویکرد جامع برای ارائه‌ خدمات پزشکی فراهم می‌آورد که ارزش‌های فرهنگی و مذهبی را در نظر دارد.
لاریجانی تأکید کرد: در خصوص موارد بحث‌برانگیز و حساس پزشکی مانند سقط جنین، اهدای گامت و جنین و پیوند عضو، تعاریف مشخصی توسط محققان اخلاق بر اساس حکم‌های مذهبی در ایران ارائه شده و منشور حقوق جامع بیمار شامل 5 مقاله‌ی اصلی در سال 2009 توسعه یافته است که با ارائه کدهای ملی اخلاق به ارائه کنندگان خدمات کمک می‌کند راهنمایی‌های متناسب با فرهنگ ارائه بدهند و تصمیمات اخلاقی بر مبنای ایرانی و اسلامی اتخاذ کنند.
وی ادامه داد: توسعه‌ دستورالعمل (گایدلاین) اخلاقی گام دیگری در این راستا است؛ از جمله دستورالعمل اخلاق ملی در زمینه‌ تحقیقات زیست‌پزشکی در ایران تهیه شده است و کارهای متعددی برای یکپارچگی اخلاق پزشکی در حوزه‌ی پژوهش و بالینی انجام شده است.
نایب رییس شورای عالی اخلاق پزشکی گفت: از دیگر اقدامات انجام شده در این حوزه، تدوین اخلاق زیستی و آموزش در ایران بر اساس برنامه‌ی استراتژیک اخلاق پزشکی و دیدگاه‌های اسلامی در مورد مسائل اخلاقی، چاپ کتاب، تهیه‌ مجله، برگزاری چندین همایش در زمینه‌ی اخلاق پزشکی و کمک و حمایت از WHO در ترجمه‌ دانش اخلاق پزشکی به سیاست‌های عملی و اجرای آن در کشور و ارائه‌ بازخورد به سازمان بهداشت جهانی و همچنین توسعه‌ی رهنمودهای اخلاق تحقیقاتی منطقه‌ای بر اساس ارزش‌ها و سنت‌های منطقه‌ای است.
لاریجانی با تاکید بر اینکه دولت و مجلس ایران نهایت همکاری را برای اجرای دستورالعمل‌های سیاست‌های اخلاقی سازمان بهداشت جهانی در این کشور دارند یادآور شد: تاریخ اخلاق پزشکی به‌ویژه در ایران غنی است و دانشمندان ایرانی سهم بزرگی در پیشرفت اخلاق پزشکی داشته‌اند و در چند دهه‌ی اخیر، در 3 حوزه‌ی تمرین پزشکی، پژوهش و تحصیلات به دستاوردهای قابل توجهی در زمینه‌ی اخلاق زیستی دست یافته‌اند.
سپس معاون آموزشی وزارت بهداشت اعلام کرد: طراحی و اجرای مقررات مشترک با دانشگاه‌های مشهور جهان، در دستور کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران قرار دارد.
لاریجانی از طراحی نقشه‌های روشن و راهبردهای بلندمدت برای پیشرفت زیستی در آینده خبر داد و گفت: همه‌ این پیشرفت‌ها ظرفیت بزرگی در کشور است که می‌تواند دانش فکری دانشمندان اخلاق پزشکی ایران را به دانشی جهانی در حوزه‌ اخلاق زیستی و برنامه‌های WHO تبدیل کند.
همچنین دکتر پونه سالاری دبیر کمیته ملی اخلاق در آموزش گزارشی در خصوص اقدامات صورت گرفته در زمینه اخلاق پزشکی در ایران ارائه کرد و «اندراس ریس» مدیر گروه اخلاق سازمان بهداشت جهانی ضمن ابراز خرسندی از اقداماتی که در ایران در زمینه اخلاق پزشکی صورت گرفته گفت: امیدواریم بتوانیم همکاری های بیشتری را با مراکز تحقیقاتی مرتبط در ایران به عنوان همکار سازمان جهانی بهداشت ساماندهی کنیم.