نیازمند سیاستگذاری در حوزه کنترل وکاهش آسیب‌های اجتماعی هستیم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ سیدحسن موسوی چلک در دومین همایش سیاستگذاری اجتماعی در ایران در دانشگاه علامه طباطبایی گفت: جوامع در طول حیات خود با مسائل و مشکلات مختلفی مواجه شده اند که می‌تواند در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی یا اجتماعی باشند. در حوزه اجتماعی نیز این مشکلات می‌تواند در عرصه‌های مختلفی ایجاد شود که از جمله آن‌ها آسیب‌های اجتماعی می‌باشند که به تناسب انواع آن تمهیدات متعددی جهت کنترل و کاهش آن‌ها اتخاذ کرده اند. جامعه ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده و نخواهد بود.
وی ادامه داد: امروز شاهد شرایطی در کشور هستیم که ایجاب می‌کند به آسیب‌های اجتماعی توجه بیشتری شود. از جمله این شرایط می‌توان به تنوع آسیب‌های اجتماعی، کاهش سن افراد در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی، رشد آمار آسیب‌های اجتماعی، گسترش آسیب‌های اجتماعی ناشی از فضا‌های مجازی و تکنولوژی، جلوتر بودن آسیب‌های اجتماعی از برنامه ها، فراگیر نبودن برنامه‌های اجرایی در کشور، غالب بودن رویکرد‌های سیاسی – امنیتی نسبت به آسیب‌های اجتماعی و عدم توجه کافی به مسایل اجتماعی در کنار مسایل اقتصادی و سیاسی اشاره کرد.
رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران اظهار داشت: همه این شرایط و شرایط دیگر ایجاب می‌کند در زمینه کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی برنامه ریزان و سیاستگذاران کشور به این مسئله توجه و اهتمام بیشتر داشته باشند. از یک منظر سرچشمه آسیب‌های اجتماعی بیشتر در جامعه است، هنگامی که جامعه دچار آسیب شود ما با مجموعه‌ای از پدیده‌ها روبه رو می‌شویم که آن پدیده‌ها را در سطح فردی می‌توان اندازه گیری کرد مثلاً می‌توان گفت که درصدی از اعضای جامعه دچار اعتیاد شده اند.
موسوی چلک افزود: سطح سنجش ما در مورد آسیب‌های اجتماعی، سطح فردی است، ولی در واقع جامعه دچار آسیب شده است و بازتاب آن را به صورت آسیب‌های اجتماعی نشان می‌دهد، بنابراین سر منشاء آسیب‌های اجتماعی در ترک خوردن رابطه یا شکست روابط اجتماعی و عدم توانایی جامعه در منسجم کردن خود می‌باشد. اگرچه در بررسی این حوزه نگاه تک بعدی و آن هم فقط به جامعه نمی‌تواند کاملا صحیح قلمداد شود چرا که لازم است نگاه همه جانبه در این حوزه داشته باشیم و لذا هم عوامل مربوط به فرد و عوامل فردی، هم خانواده و عوامل خانوادگی و هم جامعه و عوامل اجتماعی درکنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی تاثیر گذار هستند.
رییس موقت کمیسیون اخلاق فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی اضافه کرد: آسیب‌های اجتماعی پدیده‌های متنوع، نسبی و متغیرند. پر خاشگری و جنایت، خود کشی، اعتیاد و قاچاق مواد مخدر و روسپیگری نمونه‌هایی از آسیب‌های اجتماعی جامعه اند که کم و کیف آن‌ها بر حسب زمان و مکان (یعنی حال نسبت به گذشته و در شهر‌ها نسبت به روستا‌ها) تغییر می‌کنند، بنابر این، آنچه امروز در یک جامعه خاص آسیب یا کج روی تلقی می‌شود ممکن است فردا در همین جامعه یا همین امروز در جامعه‌ای دیگر آسیب یا کج روی شناخته نشود. برخی از آسیب‌های اجتماعی برای تمام افراد و گروه‌های اجتماعی رخ می‌دهد، اما برخی دیگر برای گروه‌های خاص معنای بیشتری می‌یابد. براین اساس با نگاهی به سیر حرکت جوامع مختلف می‌توانیم در یابیم که زندگی اجتماعی به همراه انسان و آسیب‌های اجتماعی همیشه کنار هم بوده و خواهند بود گر چه نوع آسیب‌های اجتماعی الزاما شبیه هم نیستند.

حوزه آسیب‌های اجتماعی درحالت بی تعادلی قرار گرفته است

عضو هیات رییسه منطقه آسیا- اقیانوسیه فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی تاکید کرد: تاملی بر وضعیت کشور در این حوزه نشان می‌دهد که وضعیت جامعه ایران در حوزه اجتماعی در حالت بی تعادلی قرار دارد. گستردگی، رواج و تعدد آسیب‌های اجتماعی باعث شده تا علیرغم این که دستگاه‌های مسئول تمام تلاش خود را انجام می‌دهند، اما روز به روز بر تعداد و وسعت و پیچیدگی و تراکم آسیب‌های اجتماعی افزوده شود؛ لذا ادامه وضعیت فعلی، وضعیت نگران کننده‌ای را برای نظام ایجاد کرده که مستعد ایجاد بحران‌ها و آشوب‌های اجتماعی خواهد بود.
موسوی چلک افزود: بنابراین، به نظر می‌رسد که حل این وضعیت اجتماعی با تدابیر و سیاست گذاری‌های موجود و اقدامات انجام شده امکان پذیر نخواهد بود و باید تدابیر و سیاستگذاری‌های اجتماعی مناسبت‌تر و موثرتری صورت گیرد تا بتواند ضمن افزایش توان راهبری، هدایت و کنترل وکاهش آسیب‌های اجتماعی در کشور، از تمام ظرفیت‌ها برای این موضوع استفاده گردد، و از برخورد‌ها و سیاستگذاری‌های سلیقه‌ای و نگاه بخشی جلوگیری شود، ارتقای شاخص‌های سرمایه اجتماعی، رضایت عمومی و مشارکت‌های اجتماعی را به دنبال داشته باشد تا بتوان با توجه به رویکرد فرابخشی و چند نهادی برای کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی و ارتقای سلامت اجتماعی در جامعه گام‌هایی موثرتر برداشت.
وی ادامه داد: گام‌هایی که بتواند انسجام اجتماعی رادر جامعه افزایش دهد، پیشگیری اجتماعی را بیش از پیش ترویج دهد، قانون مداری و توجه به ارزش‌ها وهنجار‌های اجتماعی را گسترش دهد، مداخله‌های روانی - اجتماعی را برای حمایت از افراد در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی در اولویت قرار دهد و با یک نگاه سیستمی سیاستگذاری شود.
موسوی چلک ادامه داد: این باور وجود دارد که در نتیجه گسترش آسیب‌های اجتماعی در کشور هم فرد، هم خانواده و هم جامعه از آن تاثیر خواهند پذیرفت و هزینه‌های این گسترش را خواهند پرداخت. تاملی بر برخی از آمار‌های رسمی ارایه شده توسط مراجع ذی ربط کشور در حوزه‌های طلاق، موادمخدر و روانگردان، دعاوی خانوادگی، اقدام به خودکشی، خشونت‌های اجتماعی، خشونت‌های خانگی، روسپیگری، گرایش به مصرف مشروبات الکلی، فرار از منزل و آسیب‌های اجتماعی ناشی از گسترش فضای مجازیگویای این موضوع هستند که آسیب‌های اجتماعی تهدیدی جدی برای کشور محسوب می‌شوند که به نظر می‌رسد این تهدید در نهایت امنیت اجتماعی و حتی امنیت ملی ما را تهدید جدی خواهد کرد.
وی اضافه کرد: چرا که گسترش آسیب‌های اجتماعی نیروی انسانی جامعه را که مهمترین مولفه در توسعه هر کشور محسوب می‌شود را نابود خواهدکرد و در این شرایط شاهد کاهش مولفه مهم دیگر برای توسعه هستیم که از آن به عنوان سرمایه ا جتماعی یاد می‌شود. بدون شک جامعه‌ای که در آن نیروی انسانی سالم و کارآمد و قانون مدار کم باشد و اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی هم پایین باشد سلامت اجتماعی هم مناسب نخواهد بود و می‌توان گفت که تحت تاثیر این شرایط، کیفیت زندگی مردم نیز مناسب نخواهد بود و در نتیجه مردم در آن جامعه «بهتر زیستن» را تجربه نخواهند کرد.
رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران اضافه کرد: غفلت دیرینه در توجه به این موضوع با رویکرد اجتماعی و اتخاذ سیاست‌های مناسب در کشور موجب شده است تا امروزه ضرورت توجه به این حوزه بیش از پیش احساس شود. اگرچه باید اعتراف کنم که تاکنون برای مدیریت صحیح‌تر و اثربخش‌تر این حوزه اقدام اثر گذاری که نشان از کاهش آسیب‌های اجتماعی و حتی کنترل روند رشد آن‌ها باشد، صورت نگرفته است. ولی با توجه به نگاه‌های قبلی موجود در کشور این پذیرش را یک گام به جلومی دانم چرا که در این شرایط قبول کردیم که در این حوزه عقب هستیم وخوب کار نکردیم و این که باید زمینه‌ها و رویکرد‌های اجتماعی را تقویت کنیم و این خود یعنی پذیرش این نکته که با زور و اجبار نمی‌توان آسیب‌های اجتماعی را کنترل کرد و کاهش داد که اگر می‌توانستیم بااین رویکرد قهری کنترل کنیم این وضعیت را که در حال حاضر داریم و همه نگران تنوع و تعدد آسیب‌های اجتماعی و کاهش سن افراد در گیر آسیب‌های اجتماعی هستند، شاهد نبودیم.
موسوی چلک افزود: تجربه من در بیش از دو دهه در کشور در این حوزه که عموما صحبت کردن در باره آسیب‌های اجتماعی را سیاه نمایی قلمداد می‌کردند این را نشان می‌دهد که این پذیرش عقب ماندگی در حوزه آسیب‌های اجتماعی توسط مسئولین کشور را یک فرصت بدانیم تا با رویکرد اجتماعی و علمی در حوزه آسیب‌های اجتماعی سیاستگذاری کنیم.