نقش اختلالات ژنتیکی در ابتلا به سرطان
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: بر اساس مطالعات مختلف، بین ۵ تا ۱۷ درصد از سرطانها ناشی از اختلالات ژنتیکی ارثی هستند و شناسایی این اختلالات اهمیت زیادی دارد.
به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما؛ دکتر علیرضا پاسدار افزود: یکی از نشانههای مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد، بروز سرطان در سنین پایینتر از حد معمول است به عنوان مثال، سرطان سینه که معمولاً در سنین بالاتر از ۴۵ تا ۵۰ سال مشاهده میشود، اگر در زنان جوانتر رخ دهد، میتواند هشداری برای بررسی عوامل ارثی باشد، بهویژه اگر بیش از دو نفر از بستگان درجهیک از سوی مادر یا پدر به این بیماری مبتلا شده باشند.
وی گفت: در سرطان سینه، نوع سلولهای سرطانی میتواند سرنخهایی برای شناسایی منشأ ژنتیکی آن ارائه دهد اگر سلولهای توموری فاقد گیرندههای هورمونی باشند، احتمال ارثی بودن بیماری بیشتر مطرح میشود البته بروز سرطان سینه در مردان یا وجود سابقه سرطان تخمدان در خانواده، زنگ خطری برای بررسیهای ژنتیکی است.
وی تأکید کرد: در صورتی که مجموعهای از این عوامل مشاهده شود، انجام مشاوره ژنتیک توصیه میشود و این کار نهفقطم به کاهش نگرانیهای بیمورد کمک میکند، بلکه در صورت تأیید یک اختلال ژنتیکی ارثی، میتوان با آزمایشهای دقیق، میزان خطر را مشخص کرده و راهکارهای پیشگیرانهای را به کار گرفت تا احتمال بروز سرطان به حداقل برسد.
دکتر پاسدار اظهار کرد: علم ژنتیک امروز یکی از ارکان پزشکی دقیق یا پزشکی شخصی محسوب میشود که به سوی بهرهگیری از تفاوتهای ژنتیکی برای تشخیص و درمانهای هدفمند حرکت کرده است.
وی افزود: در حوزه سرطان، ژنتیک تنها به پیشگیری محدود نمیشود، بلکه در تشخیص میزان موفقیت درمانها نیز نقش دارد و برخی آزمایشهای ژنتیکی میتوانند نشان دهند که آیا یک فرد نیاز به شیمیدرمانی دارد یا خیر، زیرا پاسخ به درمانها در افراد مختلف متفاوت است.
دکتر پاسدار تأکید کرد: هر فردی که نسبت به زمینه ژنتیکی بیماری در خانواده خود مشکوک است، بهویژه در مواردی که چندین نفر در یک خانواده به یک نوع بیماری مبتلا شدهاند، شدت بیماری بالا بوده یا سن بروز آن غیرمعمول است، باید مشاوره ژنتیک را جدی بگیرد.
وی ادامه داد: در مورد بیماریهای مادرزادی، اختلالات ذهنی و مشکلات ساختاری در خانواده، و بهویژه در ازدواجهایی که بین بستگان نزدیک انجام میشود و سابقه اختلالات ژنتیکی وجود دارد، انجام مشاوره ژنتیک ضروری است.
وی افزود: یکی از عوامل مهم در سرطان سینه، تراکم بافت پستانی است، که به میزان تراکم غدد شیری در بافت پستان اشاره دارد و میتواند یک شاخص مهم در ارزیابی خطر ابتلا به سرطان باشد. در حوزه تشخیص زودهنگام نیز، بهویژه در سرطان تخمدان که دسترسی به آن دشوار است، تلاش کردیم با استفاده از آزمایشات ژنتیکی و آزمایش خون، مارکرهای ژنتیکی مرتبط با این بیماری را شناسایی کنیم.
وی گفت: سرطانهای ارثی از آن جهت حائز اهمیتاند که یک اختلال ژنتیکی میتواند نقش تعیینکنندهای در بروز آنها داشته و از نسلی به نسل دیگر منتقل شود. این اختلالات ژنتیکی نهتنها قابل شناسایی و پیشبینیاند، بلکه امکان پیشگیری از آنها نیز وجود دارد لذا آگاهی و شناخت دقیق این اختلالات ارثی میتواند نقش بسزایی در کاهش میزان ابتلا به سرطانهای ارثی ایفا کند.
وی تصریح کرد: در میان انواع سرطانهای ارثی، سرطان سینه در میان زنان شایعترین نوع محسوب میشود و سن بروز این بیماری در ایران معمولاً پایینتر از میانگین جهانی است.
وی افزود: سرطانهای گوارشی و روده بزرگ در کشورهای غربی و میان افراد با نژاد سفید بیشتر مشاهده میشود، در حالیکه در ایران سرطانهای معده و مری، بهویژه سرطان مری، شیوع بالایی دارد. این تفاوتهای جغرافیایی و نژادی نشان میدهد که علاوه بر عوامل محیطی، ژنتیک نیز در بروز بسیاری از سرطانهای اکتسابی نقش مهمی ایفا میکند.