پخش زنده
امروز: -
به مناسبت هفته کمک به محرومان و مستضعفان:
اهمیت انفاق و بخشش با نگاهی به آثارخمس و زکات درجامعه
در تقویم رسمی کشورمان سالروز تولد امام حسن مجتبی (ع) به عنوان روز اکرام نامگذاری شده است.
چکیده مطلب:
ـ در تقویم رسمی کشورمان سالروز تولد امام حسن مجتبی (ع) به عنوان روز اکرام نامگذاری شده است.
ـ امام حسن مجتبی (ع) اموال فراوانی در راه خدا می بخشیدند.
ـ به خاطر این بخشندگی‌ها و کارهای نیک، آن حضرت را کریم اهل بیت لقب دادهاند.
ـ خمس و زکات از مالیات های اسلامی هستند.
ـ خمس در لغت به معنی یک پنجم و از واجبات مهم مالی در دین اسلام است.
ـ زکات جزء اموال عمومی جامعه اسلامی محسوب می شود.
ـ انفاق در اسلام از جایگاه والایی برخوردار است.
ـ صدقه خشم خداوند را فرو مى نشاند و از بد مردن و مرگ ناگوار جلوگیرى مى‌کند.
ـ اهمیت زکات برای مردم، با فرهنگ سازی تبیین شود.
ـ اسلام مبانى اقتصادى خود را طورى تنظیم کرده که اگر به آن عمل شود از فقر، نام و نشانى در جامعه باقى نمى‌ماند.
پژوهش خبری صدا وسیما:روز پانزدهم
رمضان سال سوم هجری قمری آسمان مدینه به برکت تولد فرزند حضرت علی(علیه السلام) و
فاطمه الزهرا(سلام‌الله علیها) در بیت نبوت و امامت نور باران گردید. بارزترین
ویژگی امام حسن مجتبی (ع)، بخشندگی، سخاوت و دستگیری ایشان از دیگران است. کریم اهل
بیت به بهانه های مختلف همه را از خوان کرم خویش بهره مند می ساخت و آن قدر بخشش می کرد
تا شخص نیازمند بی نیاز می شد؛ چراکه طبق تعالیم اسلام بخشش باید به گونه ای باشد که
فرهنگ تکدی گری را ریشه کن سازد و در صورت امکان شخص را از جرگه نیازمندان بیرون گرداند.
در این نوشتار تولد کریم اهل بیت را بهانه قرار دادیم که به این موضوع بپردازیم که:
1- چرا امام حسن (ع) به کریم اهل بیت معروف شدند؟
2- اهمیت بخشش مال و جایگاه آن در اسلام
3- فلسفه خمس و زکات و مصارف آن در جامعه
4- چقدر در جامعه اسلامی به این دو فروع دین اهمیت داده می شود؟
چرا امام حسن به کریم اهل بیت معروف شدند؟
تولد امام حسن مجتبی (ع) به عنوان روز اکرام موجب می شود تا مسلمانان و پیروان واقعی آن حضرت با الهام از مقتدای خود که الگویی از کرامت و بخشندگی بود، دست نیاز ایتام و نیازمندان را گرفته و در حد وسع و توان خود به کمک فقرا بشتابند. فقرا چشم به راه اغنیا و توانگران هستند. کمک به محرومین نه تنها باعث کاهش اموال نمی شود بلکه بر برکت و میزان آن می افزاید. امام حسن مجتبی (ع) نسبت به دردمندان و تیره بختان جامعه بسیار دلسوز بودند و با خرابه نشینان دردمند و اقشار مستضعف و کم‌درآمد همراه و همنشین می‌شدند و دردِدلِآن‌ها را با جان و دل می‌شنیدند و به آن ترتیب اثر می‌دادند، و در این حرکت انسان‌دوستانه جز خداوند را مدنظر نداشتند..
امام حسن مجتبی (ع) اموال فراوانی در راه خدا می بخشید. آن حضرت در طول عمر خود دو بار تمام اموال و دارایی خود را در راه خدا خرج کردند و سه بار نیز ثروت خود را به دو نیم تقسیم کردند و نصف آن را در راه خدا به فقرا بخشیدند. به خاطر این بخشندگی‌ها و کارهای نیک، آن حضرت را کریم اهل بیت لقب دادهاند. با توجه به کرامت‌ها و بخشش های کم نظیر و گاهی بی نظیر آن امام بزرگوار لقب «کریم» برازنده آن حضرت است.
اهمیت بخشش مال و جایگاه آن در اسلام
انفاق در اسلام از جایگاه والایی برخوردار است به طوری‌که بیش از ۱۲۰ آیه از قرآن مجید به موضوع انفاق در قالب زکات، صدقه و انفاق اشاره می‌نمایند. قرآن کریم در ده‌ها مورد با تعابیر مختلف آن را هم‌ردیف نماز قرار داده است.از آموزش‌های دین مبین اسلام در ارتباط با اموال و دارایی‌ها، انفاق و صدقه است. در این رابطه پیامبر بزرگ اسلام(ص) فرمودند: «صدقه خشم خداوند را فرو مى نشاند و از بد مردن و مرگ ناگوار جلوگیرى مى‌کند». (نهج‌الفصاحة، ص 283) همچنین اهمیت انفاق آن است که به رشد و رضوان و نور برسد، نه اینکه گرفتار ریا شود و باید به گونه ای انفاق کند که خلق را متملق و ذلیل بار نیاورد. از ایه 262 سوره بقره به خوبی استفاده می شود که انفاق در راه خدا در صورتی در پیشگاه پروردگار پذیرفته است که به دنبال آن منت و چیزی که موجب آزار و رنجش نیازمندان است، نباشد.
خمس چیست؟
خُمس در لغت به معنی یک پنجم است و در اصطلاح شرع، حقی است که خروج آن از مال، واجب بوده و به دو قمست تقسیم می‌شود که یک قسمت آن سهم امام علیه السلام است و قسمت دیگر آن سهم سادات می‌باشد. خمس در بیان قرآن جزو انفاقات واجب است که آیه‌ی مربوط به آن در سوره انفال بیان شده است.
زکات چیست؟
زکات مقدار معینی از مال است که مسلمان آزاد مکلف از اموال معین خود پس از حصول نصاب و گذشتن یک سال خارج ساخته و تنها برای امتثال امر خدا به فقیر مسلمان غیرهاشمی می دهد.
در جامعه ما تا چه اندازه به این فروع دین یعنی خمس و زکات که نوعی انفاق است؛ اهمیت داده می شود؟
زکات از پایه های اصلی اسلام است. پرداخت زکات با ریشه کن کردن فقر، زندگی با عزت و شرافت مندانه را برای مردم به وجود می آورد. پرداخت زکات در کشور روبه رشد است. اگرچه همه مسئولان و مردم باید همکاری و هم افزایی لازم را داشته باشند، تا زکات بیشتری جمع آوری شود و از این طریق نیازمندان بیشتری از برکات آن بهره مند شوند.
اهمیت زکات در بین مردم و نقشی که در اقتصاد جامعه دارد به گونه ای است که اگر همه کسانی که در بخش های مختلف مشغول به کار هستند، بر اساس برآوردهای شرعی، زکات و دیگر حقوق تعلق گرفته بر اموالشان را پرداخت نمایند؛ بسیاری از نابسامانی های اقتصادی جامعه سامان یافته و فقر و تنگدستی از جامعه رخت بر می بندد.
خمس و زکات عباداتی هستند که تأثیر مهم و عمیقی در جامعه داشته و می تواند بسیاری از مشکلات اقتصادی افراد کم درآمد جامعه را حل نمایند. ولی نباید به صورتی باشد که کرامت انسانی و عزت نفس اشخاص را خدشه دار کند. اسلام مبانى اقتصادى خود را طورى تنظیم کرده که اگراین مبانی به درستی پیاده شود؛ نام و نشانى از فقر، در جامعه باقى نمى‌ماند.
گاهی چنین تصوّر می شود که یکی از عوامل پیدایش یا تشدید فقر بذل و بخشش مال به دیگران است. گرچه زیادروی در هر کاری، حتی کارهای پسندیده ای چون صدقه دادن و بخشش کردن، سبب بروز نارسایی هایی می گردد، امّا حقیقت این است که در بینش اسلامی یکی از مهم ترین راه های جلوگیری از پیدایش تنگ دستی، انجام دادن کارهای نیک و بخشش نمودن به نیازمندان در حدّ معقول است. امام علی علیه السلام درباره چگونگی درمان فقر می فرمایند: «تنگ دستی را با صدقه دادن و بخشش به دیگران درمان کنید.
حال اگر پرداخت خمس و زکات در جامعه را نوعی بخشش مال به نیازمندان فرض کنیم و اهمیت پرداخت آن برای مردم اطلاع رسانی و بازگو شود و با فرهنگ سازی؛ اهمیت، فواید و برکات آن برای مردم بازگو شود تا مردم بدانند اگر زکات پرداخت کنند از مال آنان نه تنها کاسته نمی شود؛ بلکه براموال آنان افزوده نیز می شود. ضمن اینکه پرداخت زکات توسط افراد جامعه موجب ریشه کنی فقر نیز می شود.
ضمیمه
پژوهش خبری صدا وسیما//مریم عابدی
نظر شما