آب قزل اوزن اردبیل را سیراب می کند

شهر اردبیل مانند بسیاری از مناطق کشومان در سالهای آینده با چالش کمبود آب شرب مواجه خواهد بود.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در حال حاضر بخشی از آب شرب مردم اردبیل از سد یامچی و بخشی دیگر از چاه های عمیق تامین می شود که با توجه به بحران فروکش کردن آب های زیرزمینی ، یافتن جایگزینی برای آن اجتناب ناپذیر است.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان اردبیل با اشاره به تهیه طرح جامع تامین آب شرب اردبیل گفت: بر این اساس شهرهای اردبیل، نیر، نمین و سرعین در افق سال 1425 شمسی بیش از 3.92 میلیون مترمکعب آب نیاز خواهند داشت.

نبی ا... پاسبان عیسی لو افزود: براساس آخرین ارزیابی ها در سال 1425 با 49 میلیون مترمکعب کمبود و کسری آب در این شهرستانها روبرو خواهیم بود که انتقال آب بین حوزه ای می تواند بخشی از این مشکل را برطرف کند.

وی با بیان اینکه این نیاز براساس آمار جمعیتی و سرانه آب مورد نیاز در شهرها به میزان 220 لیتر و در روستاها 140 لیتر پیش بینی شده است تصریح کرد: هم اکنون آب شرب اردبیل به میزان 30 میلیون مترمکعب از سد یامچی و 15 میلیون مترمکعب از طریق منابع آب زیرزمینی تامین می شود.

نجات دشت اردبیل

مشاور استانداری اردبیل در امور کشاورزی و استاد دانشگاه محقق اردبیلی با یادآوری افت شدید چاه های عمیق در دشت اردبیل و نبود آبهای سطحی کافی گفت: با توجه به کمبود منابع ، انتقال آب رودخانه قزل اوزن به اردبیل برای آینده استان حیاتی است .

پرفسور قدیر نوری با بیان اینکه در صورت عدم انتقال آب قزل اوزن به استان، اکثر چاه های عمیقدشت اردبیل به دلیل برداشت بی رویه خشک می شود و شاهد نشست 6 متری سطح زمین در این دشت خواهیم بود افزود: هر گونه کم توجهی در این باره لطمات غیرقابل جبرانی به توسعه پایدار استان به ویژه در بخش کشاورزی خواهد زد.

عدیل سروی مدیر کل جهاد کشاورزی استان اردبیل هم با خاطرنشان کردن اینکه سد یامچی برای آبیاری 15 هزار هکتار از اراضی پایین دست طراحی شده بود اما در چند سال گذشته از این سد بهره‌برداری شرب و حتی صنعتی صورت می‌گیرد افزود: متاسفانه کشاورزی منطقه از این موضوع لطمه قابل توجهی دیده است و تخصیص زودهنگام حق آبه اردبیل از رود قزل‌اوزن ضروری است.

قزِل‌اوزَن یکی از طولانی‌ترین رودخانه‌های ایران است که از کوه‌های کردستان و استان آذربایجان شرقی سرچشمه می گیرد. آب این رودخانه پس از پیوستن کیوی چای در استان اردبیل و زنجان‌رود در استان زنجان ، به دریاچه سد سفیدرود در استان گیلان می ریزد و در نهایت با ورود به دریای خزر از کشور خارج می شود.

برابر مطالعات انجام شده از سوی وزارت نیرو، بیش از 6 درصد مساحت حوضه آبریز قزل اوزن، به وسعت تقریبی 4 هزار کیلومتر در جغرافیای استان اردبیل واقع شده است و حدود 5/7 درصد از ظرفیت آب آن در این استان تولید می شود.

با پررنگ تر شدن مشکلات ناشی از کمبود آب و الزامات استان اردبیل برای توسعه، ایده انتقال آب رودخانه قزل اوزن و بهره برداری مناسب استان از حق آبه خود در این حوضه به صورت جدی از اواسط دهه 80 مطرح شد.

با این حال مطالعات لازم برای مشخص کردن حق آبه استانهای ذی نفع از رودخانه قزل وزن و چانه زنی های لازم بین نمایندگان وقت مجلس و وزارت نیرو چندین سال زمان برد.

مسئولان وقت استان اردبیل خواستار اختصاص سالانه 550 میلیون متر مکعب آب از این رودخانه به استان اردبیل بودند که در نهایت وزارت نیرو با در نظر گرفتن ظرفیت اکوسیستمی و همچنین نیاز سایر استانها ، حق آبه استان اردبیل از این رودخانه را حدود 250 تا300 میلیون متر مکعب در سال اعلام کرد.

مطالعات نهایی طرح انتقال 

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل با یادآوری اینکه به غیر از اردبیل هفت استان دیگر در حوضه آبریز قزل‌اوزن قرار دارند و باید حقابه خود را برداشت کنند افزود: ما با اولویت آب شرب و صنعتی تلاش می‌کنیم تا انتقال حق آبه استان به اردبیل و شهرستانهای خلخال و کوثر انجام بگیرد.

اصغر سلیمان زاده از در حال اتمام بودن مطالعات زمین شناسی و خاک شناسی مسیر انتقال آب قزل اوزن به اردبیل خبر داد و گفت: بر این اساس قرار است از مجموع حق آبه 250 میلیون متر مکعبی استان در سال ، 50 میلیون متر مکعب از طریق احداث خط لوله انتقال آب از محل سد شهریار میانه به اردبیل منتقل شود.

وی با بیان اینکه مابقی حق آبه استان از این رودخانه نیز قرار است در قالب طرح های مجزا از حوضه های آبریز قزل اوزن در شهرستان خلخال برداشت و برای توسعه جنوب استان مصرف شود گفت: این طرح توسط بخش خصوصی اجرا خواهد شد و دولت خرید تضمینی آب را به عهده خواهد گرفت.

آب رودخانه قزل ازون با ورود به دریای خزر در واقع از کشور خارج می شود و جا دارد مسئولان وزارت نیرو در کنار اجرای طرح مهار آبهای مرزی، اجرای این طرح ها را نیز در الویت قرار دهند.

------------------------------

گزارش: یاشار پورمجید