تعامل فعال و همه جانبه؛ اولویت اصلی سیاست خارجی ایران

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ دکتر محمد جواد ظریف در کنفرانس بین المللی امنیت و توسعه پایدار در آسیای مرکزی در سمرقند ازبکستان سخنرانی کرد. متن کامل سخنان وزیر امور خارجه به این شرح است.
بسم الله الرحمن الرحیم
عالیجنبان،
خانم‌ها و آقایان،
مایلم از مهمان نوازی گرم دولت ازبکستان و مسئولین برگزارکننده همایش بین‌المللی امنیت و توسعه پایدار در آسیای مرکزی در شهر زیبا و تاریخی سمرقند صمیمانه تشکر و قدردانی نمایم. شهر زیبای سمرقند، همواره حلقه وصل اقوام و جوامع مختلف فارس و ازبک و تاجیک، و چهار راه اتصال و ارتباط شرق و غرب از طریق جاده ابریشم بوده؛ و کانون تمدنی در حوزه تاریخی و فرهنگی ِآسیای کهن به شمار رفته و مشاهیر و ادبا و شعرا و دانشمندان این خطه نقش بسزائی در علم، هنر و فرهنگ و شکل گیری تمدن بشری ایفا کرده‌اند.
دوستان عزیز!
امنیت در جهان بهم پیوسته کنونی، محدود و منحصر به ابعاد نظامی نیست و مقوله ای چند وجهی، درهم تنیده و فراگیر است.

امروزه نمی‌توان با صرف صدها میلیارد دلار امنیت را خرید و با کشتی وارد کشور کرد. تجاری سازی ِامنیت، مقوله و معامله تازه‌ای است که برخی قدرت های جهانی و فرامنطقه ای وارد ادبیات سیاسی کرده اند و تاسف آور اینکه مشتریان خوبی هم در این معامله دلار در برابر امنیت یافته‌اند. امروز امنیت مقوله ای پیوسته و متقابل است که در آن امنیت ِیکی در گرو امنیت ِدیگری است. عصر امنیت یکجانبه و برج عاج نشینی و امنیت با تکیه بر قدرت نظامی، مدت هاست به پایان رسیده است. و این درسی است که قدرت‌های مداخله‌گر فرامنطقه‌ای و کشورهایی که درصدد ایجاد نا امنی و تهدید امنیت دیگران برای رسیدن به امنیت موهوم خود هستند؛ بخوبی درپس ِقضایای عراق و سوریه و یمن و افغانستان آموخته‌اند.
امروز برای رسیدن امنیت، باید با تکیه بر مردم بعنوان مهمترین مولفه امنیت یک کشور، به امنیتی درون زا رسید و سپس در تعاملی سازنده و هم افزائی با همسایگان به امنیتی پایدار و دسته جمعی دست یافت.
جمهوری اسلامی ایران از زمان استقلال جمهوری های آسیای مرکزی همواره در برقراری روابطی دوستانه، برادرانه و متوازن مبتنی براصول احترام متقابل و منافع مشترک پیشگام بوده است. راهبرد جمهوری اسلامی ایران بر توسعه و تقویت همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف، تلاش در جهت استقرار و استمرار صلح و ثبات و آرامش در منطقه، همگرائی و همکاری در قالب نهادهای منطقه‌ای و سازمان‌های بین‌المللی استوار است.
ما همواره امنیت و ثبات همسایگان و حوزه‌های همجوار را امنیت و ثبات خود تلقی نموده و کمک به حل اختلافات و تنش‌ها و

همکاری های دوجانبه امنیتی برای مقابله با تهدیدات مشترک تروریسم تکفیری، افراط گرائی، قاچاق مواد مخدر و مهاجرت غیرقانونی از مهمترین وجوه مشارکت فعال و موثر جمهوری اسلامی ایران در تقویت و تحکیم ثبات و امنیت در منطقه آسیای مرکزی بوده است. مقابله موثر با افراط گرائی و تروریسم تکفیری، که تهدیدی جدی علیه امنیت و ثبات منطقه غرب آسیا، آسیای مرکزی و قفقاز، شبه قاره هند و حتی مناطق شمال آفریقا و آسیای جنوب شرقی محسوب می‌شود، نیازمند همفکری، هم افزائی و همکاری و تعامل فراگیر و همه جانبه کشورهای منطقه است. مهم‌تر از مقابله نظامی، بررسی ریشه های شکل‌گیری این جریانات ضداسلامی و شناسائی منابع مالی و حامیان سیاسی و خاستگاه ایدئولوژیک ِتفکرتروریسم تکفیری لازمه و پیش شرط مبارزه موثر و قاطع با ریشه های تروریسم و افراط گری است. قطعنامه مجمع عمومی ملل متحد پیرامون "جهان علیه خشونت و افراط گری"( WAVE ) در اجرای ابتکار پیشنهادی جناب آقای دکتر روحانی در سال 2013، می‌تواند چارچوب جهانی مناسبی را برای همکاری‌های دسته جمعی در منطقه آسیای مرکزی فراهم نماید.
اعلام منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در منطقه آسیای مرکزی، اقدامی مبتنی بر درک صحیح از امنیت است. جمهوری اسلامی ایران نه تنها به لحاظ دینی و اعتقادی مخالف ساخت، تولید و کاربرد چنین سلاح هائی است بلکه بطور جدی معتقد است این سلاح‌ها

خود ثبات‌زدا و امنیت‌برانداز هستند و باید از صحنه گیتی برچیده شوند. ایران از سال 1974 پیشنهاد ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی در خاورمیانه را پیگیری کرده که بدلیل سیاست‌های تجاوزکارانه و برتری‌جویانه رژیم صهیونیستی درکسب سلاح‌های هسته ای و حمایت آمریکا از این رژیم به نتیجه نرسیده است. ما با دستیابی به توافق هسته‌ای و عمل به تمامی تعهدات خود وفق برجام، در صحنه عمل نیز پایبندی خویش را به اصل عدم اشاعه و خلع سلاح هسته‌ای به اثبات رساندیم.
جمهوری اسلامی ایران در 25 سال اخیر تلاش کرده تا نقش و سهم مناسبی در گسترش همکاری‌های اقتصادی در آسیای مرکزی در عرصه های مختلف تجاری، انرژی، سرمایه گذاری و همکاری‌های بانکی و مالی، و همچنین اجرای طرح‌های عمرانی و سازندگی ایفا نماید. بخش خصوصی ایران ده‌ها طرح توسعه‌ای در زمینه های سد و نیروگاه برق‌آبی، جاده و راه آهن، اکتشاف معادن و واحدهای صنعتی را به اجرا درآورده است. ما همچنین زیرساخت های خود در بخش حمل و نقل زمینی و ریلی و ظرفیت های ترانزیتی خود را در اختیارکشورهای منطقه قرار داده‌ایم.
در پایان مایلم باردیگر تأکید نمایم که سیاست تعامل فعال و همه‌جانبه با همسایگان اولویت اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. ما از رویکرد جمهوری‌های آسیای مرکزی برای افزایش همکاری‌های منطقه‌ای و سیاست خردمندانه دولت ازبکستان دراولویت دادن به تقویت مناسبات با منطقه استقبال می‌کنیم. بار دیگر از میزبانی و مهمان نوازی گرم دولت ازبکستان و مسئولین برگزارکننده این کنفرانس تشکر می‌کنم و امیدوارم با گسترش و تحکیم تعامل و همکاری، شاهد توسعه و تعمیم صلح و ثبات و امنیت در منطقه آسیای مرکزی باشیم.