پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب
چرخه معیوب کشت، فرآوری و فروش گیاهان دارویی
بیش از هزار و ۵۰۰ گونه گیاه دارویی در استان قزوین شناسایی شده است که از این میزان ۲۲۰ نوع آن برای تولید دارو پرورش داده و استفاده می‌شود.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، از کوه‌های سلسله جبال البرز که به سمت جنوب سرازیر می‌شویم در دامنه جنوبی این کوه‌ها به منطقه‌ای می‌رسیم که از لحاظ رشد گونه‌های گیاهی در ایران منحصر بفرد بوده و برخی گونه‌های نادر گیاهی از جمله سوسن چلچراغ در این منطقه می‌روید.
این منطقه از لحاظ آب و هوایی دارای اقلیم چهار فصل بوده و در تاریخ گذشته آن به واسطهء حضور گروه‌هایی نظیر حسن صباح در منطقه الموت قزوین که در زمینه ساخت گیاهان دارویی نیز تبحر داشتند به حشاشین یا دارو سازان معروف شدند، اما ویژگی تولیدات این گروه استفاده از گیاهان دارویی بود.براساس یافته‌های وزارت جهاد کشاورزی، درایران نیزبیش ازهفت هزارو پانصد نوع گیاه دارویی شناسایی شده که از این حیث کشور ما یکی از متنوع‌ترین کشور‌ها وقطب تولید گیاهان دارویی است و از چهارصدوبیست و دو هزار گونه گیاهی جهان حدود هشت هزار گونه آن در ایران وجود دارد که تعداد هزارو هفتصدو بیست و هشت گونه به‌طور انحصاری فقط در ایران می‌روید.
مصرف گیاهان دارویی در ایران سابقه‌ای بیش از پنج هزار ساله دارد و وجود دانشمندان بزرگی همچون ابوریحان بیرونی، ابن سینا، رازی و جابر بن حیان گواه بر پیشنیه طولانی و غنی این علم در ایران است.
امروزه به علت عوارض کمتر گیاهان دارویی در دنیا هم توجه ویژه‌ای به استفاده و تولید این نوع دارومی شود. همین امر سبب شده تا میزان استفاده از گیاهان دارویی در کشور‌های توسعه یافته روز به روز افزایش یابد.
اگرچه ایران در سال‌های اخیربراساس گزارش‌های رسمی یازدهمین کشور جهان پس از کشور‌های چین، هند، آمریکا، ژاپن، آلمان، برزیل، کره جنوبی، انگلستان، فرانسه، ایتالیا در زمینه پژوهش و ارائه مقالات علمی در مورد گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن قرار داشته، اما متأسفانه در بین کشور‌های مطرح تولید‌کننده و صادرکننده گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن جایی ندارد و در زمینه تجاری‌سازی محصولات خود توفیقی نداشته است.
کارشناس مسئول محصولات ارگانیک سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین می‌گوید: در حال حاضر هزارو پانصد گونه گیاهی در استان شناسایی شده که از این میزان سیصد گونه قابلیت فراوری برای استفاده از مواد موثره آن‌ها جهت ساخت دارو رادارند.
علیرضا نوروزیان می‌افزاید: استان قزوین با پیشینه دو هزاروپانصد ساله در زمینه گیاهان دارویی بعنوان یک اکوتن طبیعی در جهان مطرح است، اما متاسفانه کمتراز این ظرفیت استفاده می‌شود.
اسداللهی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین هم می‌گوید: قزوین ظرفیت تبدیل شدن به مرکزگیاهان دارویی خاص در کشور را دارد که ساخت گلخانه یا اختصاص مرتعی به این امرضروری است.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی قزوین هم با بیان اینکه قزوین از معدود استان‌های کشور بود که ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی در آن راه اندازی شد، افزود: در این مرکز واقع در الموت، ذخایر ژنتیکی مربوط به چهل گیاه دارویی نگهداری می‌شد که متاسفانه به علت بی توجهی تعطیل شد.
محصص مستشاری می‌افزاید: قزوین در بخش گیاهان دارویی توانمندی لازم برای جذب سرمایه گذار و تجاری سازی محصولات مختلف را دارد، اما در این باره جزمی دیده نمی‌شود.
کارشناس مسئول محصولات ارگانیک سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین موانع حوزه بازرگانی را از عمده مشکلات پیش روی استفاده از ظرفیت گیاهان دارویی در قزوین نام می‌برد و می‌افزاید: این حوزه نیازمند حمایت خاص و ویژه مسئولان است.
وی همچنین می‌گوید: نبود ایستگاه‌های خریداری که گیاهان را جمع آوری و قابلیت فراوری و تبدیل به عرق گیاهی و اسانس را داشته باشد از دیگر مشکلات این حوزه در قزوین است.
کارشناس مسئول محصولات ارگانیک سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین نیز با انتقاد از بی توجهی مسئولان نسبت به استفاده از ظرفیت‌های موجود در بخش گیاهان دارویی اضافه کرد: با وجود داشتن ظرفیت‌های فراوان در این بخش تاکنون هیچ گونه مشوق و تسهیلاتی به فعالان کشت و تولید گیاهان دارویی داده نمی‌شود.
نوروزیان واگذاری تصدی امور گیاهان دارویی به بخش خصوصی را ضروری ذکر می‌کند.
مدیرباغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین هم مهمترین گونه‌های گیاهان دارویی شناخته شده در استان قزوین را آویشن، بارهنگ، بومادران، تیرک، زالزالک، گل گاو زبان، گونه پنیرک، گز علفی و بابونه ذکر می‌کند.
اکبری با اشاره به شرایط اقلیمی مناسب و غنای ژنیتکی گیاهان دارویی کشور می‌گوید: اگر توجه ویژه‌ای به بحث تنوع زیستی گیاهان دارویی در استان قزوین شود قطعا قابلیت پرورش گونه‌های گیاهی که جنبه دارویی دارند افزایش خواهد یافت.
بر اساس آمار رسمی وزارت جهاد کشاورزی، سطح زیرکشت گیاهان دارویی صدو پنچاه وشش هزار و سیصدو سی و نه هکتار و مجموع تولید آن‌ها صدو هفتادو سه هزار و ششصد و پنج تن بوده است.
براساس این گزارش میزان تجارت گیاهان دارویی در جهان در سال هزارو نهصدو نودوشش حدود شصت میلیارد دلار بوده که در سال دو هزارو ده به صد میلیارد دلار رسیده و بانک جهانی پیش‌بینی کرده که این رقم در سال دو هزارو پنجاه به پنج هزار میلیارد دلار خواهد رسید.
کشور‌های چین، هند، آمریکا و آلمان بازیگران اصلی تولید و تجارت گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن در جهان هستند.
این کشور‌ها نه‌تن‌ها در تولید گیاهان دارویی بلکه در صادرات و نیز هم‌زمان در واردات آن جزو کشور‌های نخست جهان می‌باشند.
دراین میان میزان واردات گیاهان دارویی در سال‌های اخیردرکشور‌های نظیر ژاپن، آلمان، سوئیس و کانادا روز به روز روند صعودی یافته است.
آمار سازمان بهداشت جهانی گویای این است که بیش از هفتاد درصد مردم کشور‌های در حال توسعه نیاز‌های اولیه بهداشتی و درمانی خود را با استفاده از گیاهان دارویی و مواد طبیعی مرتفع می‌کنند.
ازاین‌رو یاید با نگاه آینده‌پژوهی و برنامه‌ریزی برای استفاده از فرصت‌های اقتصادی و تولیدی و بازار روبه توسعه گیاهان دارویی، توسعه صنایع فرآوری گیاهان دارویی مورد توجه خاص قرار گیرد.
مجری طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید: مهمترین اقلام گیاهان دارویی صادراتی ایران در سال‌های اخیر زیره سبز، آویشن، بادرنجبویه، انیسون، بابونه، اسفرزه، بومادران، گل ختمی، زوفا، مریم گلی، کتیرا، آنغوزه، شیرین بیان، تلخ بیان، مُورد، کُنار، سقز، گل گاوزبان، باریجه، زدو، موسیر، مستکی، وشا، انچوچک، گزعلفی، شکر تیغال، حنا و انزروت بوده است.
بگفته پیمان یوسفی آذراین گیاهان به کشور‌های آلمان، آمریکا، انگلستان، فرانسه، مجارستان، پاکستان، هند، چین، ترکیه، بحرین، کویت، قطر، کانادا، سوئیس، سوئد، لبنان، ایتالیا و امارات صادر می‌شود.
سید محمد هادی ایازی معاون اجتماعی وزارت بهداشت هم می‌گوید: این وزارتخانه از تولیدکنندگان گیاهان دارویی و دارو‌های گیاهی حمایت می‌کند و وزیر بهداشت نیز در این زمینه دستور جدی به سازمان غذا و دارو برای حمایت از تولیدکنندگان داده است.
مجری طرح ملی گیاهان دارویی و مشاور وزیر جهاد کشاورزی می‌گوید: در چندین دهه اخیر صحبت از گیاهان دارویی زیاد بوده، اما برنامه‌ی مدونی برای تولید، صادرات و استفاده بهینه از ان اتفاق نیفتاده است.
دکتر پیمان یوسفی آذر می‌افزاید: خوشبختانه وزارت جهاد کشاورزی در حال حاضر اهتمام ویژه به این امردارد و بدستور وزیر جهاد کشاورزی مقرر شده است دروزارتخانه یک بخش ویژه به این امراختصاص یابد.
وی ادامه داد: ما موفق شدیم موافقت مرکز ملی گیاهان دارویی را از سازمان امور استخدامی کشور گرفته و به حوزه ساختاری و تشکیلاتی بخش سرو سامان دهیم.
مجری طرح ملی توسعه گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی اضافه می‌کند: در بودجه نود وهفت هم برای اولین بار طرح ملی کشت گیاهان دارویی ردیف اعتباری مستقل گرفت.
پیمان یوسفی آذر می‌گوید: گردش مالی گیاهان دارویی آلمان بدون داشتن تنوع و اقلیم چهل میلیارد دلار است که این میزان بیشتر از درآمد نفتی ایران است.
بگفته مجری طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی گفت: سهم ایران از این میزان گردش مالی فقط سیصدوشصت و هفت میلیون دلار است.
وی می‌افزاید: برای افزایش صادرات گیاهان دارویی از کشور دو نیم میلیارد دلار تا پنج سال آینده هدف‌گذاری شده است.
تولید فرآوری و تجارت بین‌المللی گیاهان دارویی یکی ازمهم‌ترین عرصه‌های اقتصادی است و همانگونه که گفته شد درعصرحاضرتوجه خاصی به آن می‌شود ولذا باید به ظرفیت مغفول مانده تولید وصادرات گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن در ایران توجه و احیا شود، زیرا می‌تواند درافزایش تولید ناخالص داخلی و ملی، ایجاد فرصت‌های شغلی و افزایش صادرات اثربخش باشد.
نظر شما