"زالو" تجارتی سودآور، اما ناشناخته و حساس

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز همدان، زالو جانوری آبزی با ظاهری چندش آور است که از قدیم الایام به عنوان موجودی خونخوارشناخته می‌شده است، اما این موجود سیاه رنگ امروزه به ارمغانی از سلامتی، اشتغال و درآمد زایی در جهان تبدیل شده است؛ تا جایی که براساس آمار‌های جهانی درآمد کشور کوچک تایلند در جنوب شرقی آسیا از صادرات زالو برابر با صادرات نفت ایران است.
"علیرضا نوروزی" یکی از پرورش دهندگان زالو در شهرستان ملایر است که می‌گوید: زالو از جمله جاندارانی است که در آب‌های شیرین جهان زندگی می‌کند و گونه‌های زالوی هیرودواورینتالیس، هیرودومدیسینالیس و هیرودووربانا که در ایران بخصوص در شمال کشور وجود دارد در دنیای پزشکی بسیار معروف است.
وی که بیش از ۱۰ سال در کار تحقیقات و پرورش زالو است عنوان می‌کند: "در جهان تنها ۱۰ گونه زالو خاصیت درمانی و طبی دارد که در ایران نیز این گونه‌ها وجود دارند و می‌تواند پتانسیل خوبی برای درآمدزدایی کشور به حساب آید. "

زالوهمواره از سال‌های بسیار دور به عنوان بخش جدایی ناپذیر در طب سنتی نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان شناخته شده است تا جایی که حکیم هزاره‌ها بوعلی سینا به خواص و کاربرد آن نیز اشاره کرده است.

خواص بیشمار زالو در پزشکی
یک کارشناس طب سنتی در معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان همدان با برشمردن خواص زالو می‌گوید: "زالو از جمله موجودات بسیار پر خاصیت به شمار می‌اید تا جایی که این موجود کوچک می‌تواند در کاهش ریسک‌های جراحی و همچنین خطر حملات قلبی نقش داشته باشد. "
" سبحانی" به بیان خاصیت‌های دیگر زالو در طب جدید و قدیم می‌پردازد و عنوان می‌کند: "زالو در مهار پرخونی و افزایش چربی عروق به‌خوبی عمل می‌کند وهمچنین این جانور در درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند سینوزیت، واریس، ناراحتی‌های پوستی و حتی تعدیل مزاج به خصوص سودا کاربرد دارد. "
یک شهروند همدانی هم درباره تجربه خود برای اولین بار در استفاده از زالو می‌گوید: "حدود دو ماه پیش به پیشنهاد پزشک خود دکتر رمضانی از زالو برای درمان سینوزیت و جوش‌های صورت استفاده کردم که بسیار نتیجه بخش بود".
"ژاله امیری" با بیان اینکه بیماری من ناشی از تجمع سودا بود ادامه می‌دهد: " من در ابتدا از این روش درمانی ترس و آن را بیهود می‌دانستم، اما به مرور متوجه شدم هیچ آسیبی وارد نمی‌کند و ترس من هم بدون دلیل بوده است".

وی با مشاهده نتیجه درمان خود با اشاره به اینکه علاقه‌مند شده است هرسال از زالو به عنوان پاک سازی خون استفاده کند می‌گوید: " کشور ما در طب سنتی و استفاده از زالو قدمت زیادی دارد، اما هنوز مردم با خواص آن به خوبی آشنا نیستند تا جایی که هنوز ترس افراد در استفاده از این درمان بسیار مشاهده می‌شود. "
بخش پرورش زالو علارغم جوان بودن در ایران و بالطبع در استان ما علاقه‌مندان بسیاری را به خود جذب کرده که علت آن را می‌توان در بازگشت سرمایه و همچنین بازار بکر آن عنوان کرد. روسیه و آلمان از جمله کشور‌هایی هستند که توانسته اند در این زمینه به خوبی ورود کنند و نه تنها به اشتغالزایی مردم خود کمک کنند بلکه درامدزدایی مناسبی نیز به دست آورده اند.

 

"فرهنگ‌پور" یکی از جوانان همدانی است که بیش از ۲ سال است وارد کار پرورش زالو شده است؛ وی می‌گوید: "در حال حاضر ۶ نفر نیروی کار در این مرکز به صورت مستقیم و ۶۰ نفر هم به صورت غیرمستقیم فعال هستند. "
"مدیرعامل مزرعه تولید و پرورش زالوی طبی هیرودین" که در منطقه سیاه کمر مشغول پرورش این جانور پر خاصیت است با بیان اینکه زالو‌ها بیشتر در بازار داخلی عرضه می‌شوند ادامه می‌دهد: " زالو‌های ما مصرف طبی دارند و برای درمان انسان به کار می‌رود تا جایی که پزشکان عنوان می‌کنند این آبزی می‌تواند تا ۳۰۰ نوع بیماری را درمان کند. "
"فرهنگ‌پور" با اشاره به اینکه زالو خون آلوده بدون اکسیژن را از داخل بدن بیمار بیرون می‌کشد عنوان می‌کند: " این حیوان با آنزیم هیرودین که در بزاق خود دارد به بهبود بیماری کمک می‌کند. "
این جوان همدانی ادامه می‌دهد: "هم اکنون از زالو محصولات جانبی هم مانند انواع کرم‌ها، روغن و ماسک هم در این مرکز به صورت محدود ساخته می‌شود. "
وی که نگاه صادراتی دارد و در صدد است زالوی پرورشی خود را به کشور‌های خارجی نیز صادر کند تصریح می‌کند:" ما تاکنون صادراتی نداشته ایم، زیرا دامپزشکی زیربار صادرات زالو نمی‌رفته است، اما هم اکنون نگاه آن به این مقوله تغییر یافته است. "
"فرهنگ‌پور" با بیان اینکه تولیدات زالوی طبی در این مرکز ۳۰۰ هزار قطعه در سال است می‌گوید: "سود حاصل از این شغل قطعا نتیجه تجربه، دانش و صبوری است به طوری‌که اگر کسی کار را به‌درستی انجام دهد به سود سالانه ۸۰ درصد خواهد رسید، اما برای افرادی که فاقد تجربه و دانش هستند یقینا به شکست بزرگی تبدیل خواهد شد.
این جوان همدانی در خصوص مشکلات این حرفه نیز عنوان می‌کند مشکلات مان را نمی‌گوییم، زیرا بار‌ها گفته ایم، ولی نتیجه‌ای نگرفته ایم.
پرورش زالو از مشاغل با ارزش و درآمد زا است که به گفته کارشناسان و مسوولان جهاد کشاورزی در این سال‌ها متقاضیان بسیاری پیدا کرده است، اما روند ایجاد و دریافت مجوز آن به اندازه‌ای پیچیده و سخت است که سد محکمی در برابر توسعه این صنعت ایجاد کرده است تا جایی که در کشور تنها ۱۱ یا ۱۲ واحد موفق شده اند مجوز بهره برداری را اخذ کنند.

کار پرورش زالو نیازمند دانش و تجربه کافی است
"نوروزی" دیگر پرورش دهنده ملایری زالو نیز با بیان اینکه کار پرورش این موجود خونخوار نیازمند دانش و تجربه کافی است می‌گوید: " اگر کسی دارای توانایی در این زمینه نباشد شکست خواهد خورد به طوری که تاکنون تنها در شهر همدان بیش از ۴۰ نفر در این زمینه دچار ضرر‌های میلیونی شده اند. "
وی با تاکید بر اینکه افراد نباید فریب شرکت‌های مشاوره‌ای را بخورند بیان می‌کند:" کسانی که می‌خواهند در این عرصه وارد شوند حتما در ابتدای کار دست به عصا وارد شوند. "
این جوان همدانی با بیان اینکه به دلیل نیاز به تغییر مکان محل پرورش زالو تاکنون مجوز بهره برداری خود را اخذ نکرده است می‌گوید:" مجوز‌های این رشته نیازمند طی کردن مراحل سختی است و باید از ۱۳-۱۴ دستگاه استعلامات اخذ شود، زیرا پرروش زالو با آنکه درآمد خوبی دارد، اما شرایط خاص خود را می‌طلبد. "
وی با تاکید بر اینکه این شغل اصلا جز مشاغل خانگی محسوب نمی‌شود اظهار می‌کند:" خوشبختانه یکی از شرایط اخذ مجوز آنست که زالو‌های ایرانی پرورش یابند که این مورد هم به اقتصاد مقاومتی، هم جلوگیری از قاچاق زالو و همچنین تولید بیشتر زالوی ایرانی و حفظ زیستگاه آن کمک می‌کند. "

زالو‌های موجود جوابگوی نیاز بازار نیست
کارشناس مسوول بهبود کیفیت فراورده‌های شیلاتی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز در این خصوص بابیان اینکه زالو‌های پرورشی موجود به‌هیچ‌وجه جوابگوی نیاز بازار نیست می‌گوید: "همدان با توجه به آب و هوایی مناسب و همچنین میزان مصرف زالو نسبت به سایز آبزیان می‌تواند به خوبی در زمینه پرروش زالو فعالیت کند. "
"حسن پورعباسی" با بیان اینکه افراد می‌توانند با سرمایه‌ای افزون بر ۳۰ تا ۳۵ میلیون تومان وارد این کار شوند عنوان می‌کند:" در صورت داشتن تجربه و فرا گرفتن آموزش‌های لازم می‌توانند درآمد خوبی در این زمینه کسب کنند. "
"نوروزی "در زمینه درامد حاصل از پرورش زالو می‌گوید: "درامد‌های نجومی که برای پرورش زالو عنوان می‌شود تنها مختص به کشور‌های خارجی است، زیرا قیمت زالو در ایران پایین است و تنها راه محقق شدن درامد‌های نجومی عنوان شده این بخش صادرات است. "
وی که به صورت واسطه در مقطعی از زمان زالو به کشور امارات صادر کرده است تصریح می‌کند: "تاکنون واحدی از کشور نتوانسته در زمینه صادرات ورود پیدا کند، زیرا شرایط حمل و نگهداری آن بسیار حساس است و مجوز‌های لازم باید از سوی وزارت بهداشت صادر شود. "

باید کشاورزی از حالت تک‌ محصولی خارج شود
در همین خصوص "مدیر امور شیلات جهاد کشاورزی استان همدان" با بیان اینکه چند سال است پرورش گونه‌های جدید آبزی در استان همدان در دستور کار قرار دارد تا علاوه بر ارزآوری این بخش تنوع محصول و گونه نیز افزایش یابد می‌گوید: "پرورش زالوی طبی نیزهمچون سایر گونه‌ها مانند کروکودیل در دستور کاراست. "
"علی دولو" با اشاره به اینکه تاکنون ۴ مجوز پرورش زالوی طبی در استان همدان صادرشده است، ادامه می‌دهد: " از این تعداد یک واحد با ظرفیت ۳۰۰ هزار قطعه زالوی طبی در منطقه سیاه کمر همدان به بهره برداری رسیده است، یک مورد با ظرفیت ۲ میلیون قطعه مشغول احداث و یک واحد نیزبا ظرفیت ۵۰۰ هزار قطعه در شهرستان فامنین در تابستان امسال به بهره‌برداری خواهد رسید. "
وی با بیان اینکه همدان جزو ۳ استان نخست کشور است که در آن واحد‌های پرورش دهنده زالو مجوز گرفته اند خاطرنشان می‌کند: " در کشور تنها ۱۱-۱۲ واحد در این زمینه فعالیت دارند. "
"دولو" با اشاره به اینکه متقاضیان برای احداث مرکز پرورش زالو باید از اطلاعات کافی و توانایی لازم برخوردار باشند می‌گوید: افراد زیادی متقاضی ایجاد این مراکز هستند، اما به دلیل نداشتن شرایط، دانش و تجربه کافی نمی‌توانند مجوز‌های لازم را اخذ کنند. "
وی بیان کرد: "این شغل جزو مشاغل صنعتی است و حداقل ظرفیت در این کارگاه‌های پرورش زالو ۵۰ هزار قطعه و حداکثر آن ۲ میلیون قطعه عنوان شده است. "
این مسئول با بیان اینکه هنوز نمی‌توان برای آینده این بخش و صادرات برنامه ریزی دقیقی کرد می‌گوید:" این سازمان حمایت‌های خود را از پرورش زالو انجام می‌دهد، اما باید دید این واحد‌ها که به بهره برداری می‌رسند به چه میزان توانایی تولید و صادرات را دارند و اصلا آیا می‌توانند به کار خود به صورت مستمر ادامه دهند؟!

اخذ مجوز‌های پرورش زالو ضروری است
مدیرکل دامپزشکی استان هم که یکی از دستگاه‌هایی است که می‌بایست مجوز‌های لازم را در خصوص پرورش زالو بدهد با بیان اینکه برای گرفتن مجوز‌های پرورش زالو باید استعلامات لازم از دستگاه‌های مختلف اخذ شود می‌گوید: " براساس قانون و در راستای جلوگیری از انتشار و شیوع بیمار‌های آبزیان متقاضی می‌بایست شرایطی را فراهم کند تا مجوز‌های لازم در این زمینه داده شود. "
آقای "رسولی" با اشاره به اینکه ضوابط پرورش زالو از سال ۹۱ ابلاغ شده است می‌افزاید: " براین اساس پرورش زالو جز مشاغل خانگی به شمار نمی‌آید و پرورش آن در داخل منازل مسکونی ممنوع است. "
مدیرکل دامپزشکی استان با بیان اینکه پرروش زالو نیازمند شرایط دمایی خاصی با توجه به مراحل پرورش آن است معتقد است: " برای پرورش این جانوران آبزی شرایط مختلف و حساسی مانند فاصله صد تا یک هزار متری مکان پرورش این جاندار با مراکز و صنایع دامی و سکونتگاه‌های شهری و روستایی باید رعایت شود. "

کلام آخر
پرورش زالو یک صنعت پردرآمد محسوب می‌شود که می‌تواند علاوه بر آنکه درآمدزایی برای استان داشته باشد اشتغالزایی خوبی نیز ایجاد کند، اما ضرورت دارد مشکلات این حرفه برطرف و در راستای هموار کردن راه اخذ مجوز توسط متقاضیان با کلاس‌های آموزشی که برای متقاضیان برگزار می‌شود زمینه آشنایی افراد با آن را فراهم کرد. حمایت دولت با دادن تسهیلات مناسب و کارمزد پایین هم گام موثری در راستای راه اندازی واحد‌های پرورش ماهی به شمار می‌آید.