ترکیه از تجربه عربستان، امارات و آمریکا درس بگیرد

   به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، سردبیر روزنامه اینترتی رأی الیوم و تحلیلگر مشهور عرب با اشاره به تهاجم و تجاوز ترکیه به شمال شرقی سوریه که یکی از اهدافش اشغال مناطق نفت خیز و دارای ذخایر گازی و نیز دارای زمین‌های حاصلخیز است، از آنکارا خواست از شکست‌های عربستان و امارات در یمن و همچنین آمریکا در افغانستان و عراق درس بگیرد و به تجاوز خود پایان دهد.

عبدالباری عطوان در تحلیل هفتگی خود درباره عملیات نظامی ترکیه به شمال شرقی سوریه که در پایگاه اینترنتی رأی الیوم منتشر شد در ابتدای اظهارات خود با «تهاجم» خواندن عملیات نظامی ترکیه، گفت: البته برخی می‌گویند نه این یک تهاجم نیست، بلکه حمله یا یورش یا دخالت نظامی است,، اما صرف نظر از همه این اسامی، این نقض آشکار حاکمیت ملی و خاکی سوریه است. حال برخی می‌گویند‌: ای آقای عطوان چرا درباره حضور روسیه یا ایران یا حزب الله و نیروهایش در سوریه سخن نمی‌گویی؟ عزیزان اینجا تفاوت بزرگی وجود دارد. حضور روسیه به درخواست رسمی دولت سوریه است. حضور ایران نیز به درخواست رسمی دولت سوریه است و همچنین حضور حزب الله در سوریه نیز به درخواست دولت سوریه است. دولت قانونی سوریه بر اساس سازمان ملل و قانون بین الملل، زیرا حتی شاهد بودیم که ولید المعلم (وزیر امور خارجه سوریه) به سازمان ملل رفت و در آخرین مجمع عمومی، نماینده سوریه در آنجا بود. از طرف دیگر وقتی عربستان سعودی و امارات با نام طوفان قاطع در یمن دخالت کردند، از عبد ربه منصور هادی استفاده کردند و گفتند این دولت مشروع است و ما به نام دولت مشروع دخالت می‌کنیم؛ بنابر این موضوع در اینجا موضوع نامگذاری نیست، بلکه موضوع این است که این یک تهاجم نظامی است.
عطوان در ادامه درباره علتی که باعث شد ترکیه شمال شرقی سوریه و شرق فرات را هدف قرار دهد، گفت: این اقدام ترکیه دلیل ساده‌ای دارد، زیرا منطقه شرق فرات، مخزن واقعی نفت و گاز سوریه و همچنین زمین‌های بسیار حاصلخیز است. یعنی بدون شرق فرات و بدون شمال شرقی سوریه، این کشور نابود می‌شود و دیگر چیزی برایش نمی‌ماند و از این به بعد سوریه باید گدایی کند. صحبت من در اینجا درباره نظام سوریه نیست، بلکه درباره کشور سوریه صحبت می‌کنم. چه اختلاف نظر داشته باشیم و چه توافق نظر، سوریه کشور ماست. وقتی درباره مصر صحبت می‌کنیم درباره کشور مصر و تاریخ و میراث آن صحبت می‌کنیم، وقتی درباره عربستان سعودی یا جزیره العرب یا یمن حرف می‌زنیم درباره کشور صحبت می‌کنیم. ما نمی‌خواهیم سوریه از نفت و گاز و محصولات کشاورزی محروم شود، زیرا امنیت غذایی سوریه از طریق شرق فرات تأمین می‌شود، مانند گندم و همه محصولات کشاورزی؛ بنابر این این موضع ماست (و نه حمایت از نظامی خاص)، زیرا نظام‌ها می‌روند و این سوریه، مصر، عراق، الجزایر و سودان هستند که باقی می‌مانند.
وی گفت: از طرف دیگر برخی می‌گویند اطلاعات محرمانه‌ای وجود دارد که می‌گوید بین آمریکا و روسیه و سوریه و ترکیه توافقی درباره دخالت نیرو‌های ترکیه‌ای صورت گرفته است. حال این چطور ممکن است؟ ما چنین چیزی نشنیدیم. از طرف دیگر ترکیه ای‌ها می‌گویند که ما بر اساس توافق آدانا که در سال ۱۹۹۸ بین سوریه و ترکیه به امضا رسید و به ترکیه اجازه می‌داد وارد خاک سوریه شود، به شمال این کشور حمله کرده اند؛ اما عزیزان توافق آدانا تنها اجازه ورود به عمق ۵ کیلومتر را می‌دهد. بروید و توافق را ببینید و بخوانید. از طرف دیگر ترکیه اصلا نپذیرفت که این توافق را به رسمیت بشناسد یا بر اساس آن عمل کند. حتی ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز از ترکیه خواست به این توافق رجوع کنند، اما آن‌ها نپذیرفتند. عقیده دارم تزویر و تحریف زیادی در این رابطه وجود دارد. ما نمی‌خواهیم که بین عرب‌ها و ترکیه ای‌ها خونریزی صورت گیرد. ترکیه مانند آمریکا یا دیگر کشورها، نیرو‌هایی را به سوریه نفرستاد، اگر چه مسئله اشغال عفرین همچنان پابرجاست، اما اکنون نمی‌خواهم درباره آن صحبت کنم. در هر صورت ما نمی‌خواهیم که ترکیه گرفتار شود. نشانه‌های زیادی در حال حاضر وجود دارد که می‌گوید دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، رجب طیب اردوغان همتای ترکیه‌ای خود را گول زد و او را در شمال شرقی سوریه و این تهاجم و یورش گرفتار کرد. در واقع آمریکا تجربه صدام حسین در کویت را تکرار کرد، زیرا این آمریکایی‌ها بودند که صدام حسین را در کویت گرفتار کردند. در واقع کویت در سال ۱۹۹۱ یک طعمه بود. واقعیت همین است، در حالی که ما نمی‌خواهیم ترکیه گرفتار شود و همچنین خواهان این نیستیم که زیانی به ترکیه وارد شود، بلکه می‌خواهیم با ترکیه و ایران و همه کشور‌های منطقه همزیستی داشته باشیم,، زیرا در نهایت همگی در وهله اول با دشمنی آمریکایی اسرائیلی روبرو هستیم. ترامپ قابل اعتماد نیست,، زیرا خود او علیه ترکیه و علیه کرد‌ها توطئه کرد و به کرد‌ها از پشت خنجر زد، در حالی که هیچ کس مانند کرد‌ها به ترامپ خدمت نکرد. کرد‌ها نبرد سختی علیه داعش داشتند و پایتختش یعنی شهر رقه را نابود کردند.
عطوان افزود: مشکل کنونی این است که ممکن است داستان دولت اسلامی (داعش) بار دیگر بازگردد. دیروز پوتین در سخنان خود در عشق آباد گفت: کرد‌ها به طور کامل بر دولت اسلامی (داعش) مسلط نیستند و شاید این تهاجم به احیای دولت اسلامی (داعش) و بازگشت آن به شکلی خطرناکتر از قبل شود. اردوغان می‌خواهد مشکل پناهندگان سوری را حل کند، زیرا این مسئله او را گرفتار کرده است و استانبول و شهر‌های بزرگ را به دلیل نژادپرستی جدید ترکیه علیه پناهندگان سوری در ترکیه از دست داد. حال مگر این خودت (اردوغان) نبودی که در‌های کشورت را گشودی و گفتی مهاجران و انصار و گفتی ما از آن‌ها حمایت می‌کنیم و این‌ها برادران ما هستند؛ حال می‌خواهی آن‌ها را دوباره در سوریه ساکن کنی و نسل جدیدی بسازی و قبرس جدیدی در شمال شرقی سوریه ایجاد کنی؟ به عمق سی کیلومتر و طول ۵۰۰ کیلومتر، یعنی منطقه‌ای به مساحت ۱۵۰۰ کیلومتر مربع برای ساکن کردن سوری ها. یکبار می‌خواهی دروازه‌های اروپا را باز کنی و از سوری‌ها به عنوان سلاحی علیه اروپا استفاده کنی، یکبار می‌خواهی از آن‌ها در جنگ سوریه استفاده کنی,، اما‌ ای آقای اردوغان راه سومی نیز وجود دارد و آن این است که با میانجیگری روسیه، با دولت سوریه مذاکره کنی، زیرا روسیه هم پیمان هر دوی شما هستند، هم ترکیه و هم سوریه و می‌توان پناهندگان سوری را به شهرهایشان بازگرداند؛ دیگر چه نیازی است که آن‌ها را به شمال شرق فرات ببریم؟ مثلا یکی که از اهالی حلب است چرا او را به شرق فرات ببریم؟ یکی دیگر از حماه و دیگری از حمص، خب این‌ها به همان حماه و حلب و حمص و دیگر شهر‌های سوریه بازگردند. بیایید سوریه را بازسازی کنیم و ترکیه می‌تواند نقش بزرگی ایفا کند، زیرا شرکت‌ها و پیمانکاران زیادی دارد. طرح آمریکا در سوریه شکست خورد، یعنی طرح ویران کردن سوریه در وهله اول، طرحی آمریکایی بود، خب حالا این طرح شکست خورد، پس اجازه دهید صفحه جدیدی باز کنیم و با هم همزیستی داشته باشیم.
وی در ادامه گفت: آقای اردوغان به حرفهایم توجه کن! الان کسی وارد جنگ زمینی نمی‌شود، زیرا جنگ خرابی و ویرانی به همراه دارد. الان جنگ‌ها با موشک‌های دوربرد و پهپاد مدیریت می‌شود. مثلا حمله به بقیق عربستان با ۲۰ فروند پهپاد و موشک‌های کروز صورت گرفت و تمامی معادلات منطقه و قواعد درگیری را بر هم زد، حال چه حوثی‌ها در آن دست داشتند و چه غیره. الان آمریکا می‌خواهد از منطقه فرار کند و دلیل عقب نشینی نیروهایش به خاطر بقیق است، زیرا به خوبی فهمید که ایران اسلحه‌های جدید و فوق پیشرفته‌ای در اختیار دارد. این روز‌ها هیچ کس نیروی زمینی نمی‌فرستد، اما تو نیروی زمینی فرستادی. خب این‌هایی که فرستادی همگی جوانان مسلمان هستند و حتی سوری‌ها نیز همینطور. این مسئله بسیار مهمی است که ما خواهان جنگ نیستیم. ما همه به خوبی می‌دانیم که همه جنگ‌ها کی آغاز می‌شود، اما نمی‌دانیم چه زمان پایان می‌یابد. اکنون ۱۸ سال است که آمریکا در افغانستان گرفتار شده است و نمی‌تواند بیرون بیاید. در عراق نیز همینطور است و آمریکا در این کشور گرفتار است و نمی‌داند چطور بیرون بیاید. همه طرحهایش در عراق شکست خورد و نزدیک به شش تا هفت هزار میلیارد دلار در عراق از دست داد و اکنون گرفتار است، در حالی که اکنون ایران و همپیمانانش در منطقه و در عراق دست بالا را در این کشور دارند. همچنین وقتی عربستان و سعودی و امارات به یمن رفتند و آتش جنگی در آنجا به راه انداختند، چه اتفاقی افتاد؟ گفتند طی سه هفته کار را یکسره می‌کنند، اما اینک ۵ سال است که آنجا گرفتارند. امروز مشاور ویژه شیخ محمد بن زاید ولیعهد امارات، می‌گوید ما در حال آماده سازی طرح صلحی برای بیرون رفتن از جنگ یمن هستیم. جنگ یمن همه معیار‌ها را تغییر داد و اکنون به راهی دو طرفه و نه یک طرفه تبدیل شده است. حوثی‌ها امروز سلاح و موشک دارند. حال آقای اردوغان تو می‌خواهی به حج بروی در حالی که مردم در حال بازگشت هستند؟ می‌خواهی دخالت نظامی کنی؟ این مسائل همگی قابل حل است و مسئله پناهندگان نیز قابل حل است و می‌توان به تفاهمی دست یافت. روسیه نیز برای حل این مسئله آماده است و توافق آدانا نیز وجود دارد؛ بنابر این مسئله کاملا ساده و راه حل نیز کاملا ساده است.
این کارشناس سرشناس عربی در ادامه خاطر نشان کرد: حال درباره عرب‌ها صحبت می‌کنم، الان یکدفعه یاد سوریه افتادند و برایش گریه می‌کنند و سوریه یکدفعه برایشان عزیز و گرانقدر شد، به ویژه کشور‌های حوزه خلیج (فارس) , حتی دعوت به تشکیل جلسه فوق العاده وزرای خارجه اتحادیه عرب کردند و کشوری که بیش از همه خواهان آن بود، مصر است. الان همه، تهاجم ترکیه به سوریه را محکوم می‌کنند. خب این که بود که سوریه را ویران کرد؟ چه کسی آن را خراب کرد؟ همین شما نبودید؟ چه کسی بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار برای نابود کردن سوریه اختصاص داد در حالی که آمریکا نیز ۹۰ میلیارد دلار هزینه کرد؟ چه کسی سوریه را تجزیه کرد؟ چه کسی از گروه‌های مسلح در سوریه حمایت و منابع مالی آن‌ها را تأمین کرد؟ چه کسی؟ تازه الان بیدار شدید؟ جالب اینکه در همه این‌ها شریک شما که بود؟ اردوغان. شما و اردوغان همدست بودید و همه افراد مسلح از ترکیه وارد خاک سوریه می‌شد. میلیارد‌ها دلار از ترکیه وارد سوریه می‌شد. الان یکدفعه نگران سوریه شدید و برایش اشک تمساح می‌ریزید؟ به خدا شرم آور است. هنوز خون‌های بسیاری خشک نشده است و هنوز فراموش نکرده ایم و جنایاتتان در سوریه را به خوبی به یاد می‌آوریم. آن وقت حالا می‌خواهید درباره سوریه در مقر اتحادیه عرب در قاهره صحبت کنید، بدون آنکه سوریه حضور داشته باشد؟ این چه نفاقی است؟ این‌ها همه بر اساس منطق فریب و تزویر است و فریب و نیرنگ به عقیده ما عرب‌ها تبدیل شده است. هیچ چیز جز نیرنگ علیه یکدیگر بلد نیستیم و متاسفانه این یک واقعیت است. می‌خواهید درباره سوریه بحث کنید؟ خب اول سوریه را بازگردانید و به شکست خود در سوریه و ایستادگی ارتش سوریه اعتراف کنید. البته الان اخباری هست که می‌گوید ممکن است ولید المعلم یا فیصل مقداد معاون وزیر امور خارجه سوریه را به نشست آتی اتحادیه عرب دعوت کنند، ولی به خدا اگر من جای سوریه باشم نه تحویلشان می‌گیرم و نه پاسخی به آن‌ها می‌دهم,، اما در نهایت سوری‌ها باهوش هستند و می‌خواهند دیپلماتیک برخورد کنند و خواهان این نیستند که برای خود دشمن بتراشند. در هر صورت اوضاع اینگونه است و من امیدوارم روسیه دخالت کند و گفتگویی سوری ترکیه‌ای و گفتگویی سوری کردی تشکیل دهد تا این مسئله از طریق گفتگو حل شود.