خودکفایی خودروسازی ایران با قطعه سازی در تبریز

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آذربایجان شرقی خودروسازان مهم دنیا مانند پژوسیتروئن و رنو در تابستان همان سال از خطوط تولید ما خارج شدند با این خیال که صنعت خودروسازی ایران تا سالها نتواند از بحران بیرون بیاید.
اما انگار خیلی ها یادشان رفته بود این بدعهدی ها و این رفتن ها در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی هم رخ داد و ایران به همت قطعه سازان تبریزی تنها در عرض چند ماه این خلا را جبران کرد و پشت سر گذاشت.

تبریز، مبدا شکل گیری قطعه سازی خودرو
پایدار، رئیس انجمن قطعه سازان تبریز می گوید: 50 سال قبل که در استان ما صنایع تراکتورسازی، بلبرینگ سازی، ماشین سازی و لیفت تراک سازی پایه گذاری شد، پدیده صنعتی شدن تبریز اتفاق افتاد.

اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی همه شرکا و مهندسان خارجی این کارخانه ها از ایران رفتند و این نیروهای متخصص خودمان بودند که چنین صنایع بزرگی را سرپا نگه داشتند و به دنبال آن بخش خصوصی همت کرد و قطعه سازی پاگرفت و توسعه یافت تا به امروز رسید.

هم اکنون انجمن قطعه سازان استان 500 عضو فعال دارد. در بخش ریخته گری، صنایع فورج، عملیات حرارتی، مونتاژ و ماشین کاری، تبریز حرف اول را می زند و به جرات می توان گفت که پایه و اساس طراحی و ایجاد واحدهای قطعه سازی همه استانها با توان متخصصان تبریزی شکل گرفته است.
یگانه، یکی از قدیمی های قطعه سازی است که در سال58 دانشجوی مهندسی نوین در دانشگاه تبریز بود.
او می گوید: تازه در ماشین سازی تبریز شاغل شده بودم که انقلاب اسلامی پیروز شد. خارجی هایی که کارخانه های ایران را می گرداندند، یکی یکی صنایع را رها کردند و رفتند و مردم، محتاج ساده ترین قطعات یدکی شدند.
یگانه که امروز مدیرعامل شرکت پولادیش، یکی از برندهای قطعه سازی است، دست به کار شد و کارش را از یک کارگاه کوچک 100متری در منطقه قونقا باشی تبریز شروع کرد.
قطعات کوچک و ساده با ماشین آلات مختصری که با هزار مکافات جور کرده بود، تولید شد.
او می گوید : هم اکنون این کارخانه حداقل 3 هزار نوع قطعه خودروهای سواری تولید می کند. ظرفیت تولید روزانه 1هزار دیفرانسیل خودروهای پژو405، پژو206، تیبا و پراید را دارد و 110نفر در این واحد صنعتی شاغل هستند. نیروی انسانی مجرب که 80درصدشان تحصیلات دانشگاهی دارند.

آذربایجان شرقی ، تولید کننده اصلی قطعات خودرو
رئیس سازمان صمت آذربایجان ‌شرقی می گوید : سالانه بیش از 300 هزار تن قطعات خودرو در این استان تولید می شود . واحدهای بزرگ و متوسط قطعه سازی ، طراحی و ساخت انواع قطعات خودرو و وسایل نقلیه سبک و سنگین را بر عهده دارند.
به گفته امین زاده ، قطعه‌سازی و تولید متنوع لوازم یدکی زمینه اشتغال حدود 25 هزار نفر را به صورت مستقیم فراهم کرده است و صنعتگران استان توان تولید ۷۰ درصد از قطعات مورد نیاز خودروها در کشور را دارند.

توسعه و پیشرفت قطعه سازی خودرو
مدیرعامل شركت شهرك های صنعتی آذربایجان شرقی هم می گوید : هم اکنون بیش از 80 درصد قطعات خودروی كشور در تبریز طراحی می شود و در سراسر کشور به تولید می رسد.
نیرومند ادامه می دهد : نخستین شهرك فناوری قطعات خوردو به وسعت حدود 25 هكتار از سال 1383در تبریز احداث شده است و با فعالیت بیش از 200 واحد تخصصی ،به عنوان تنها شهرك موجود در كشور برای حمایت نرم ‌افزاری و فن آورانه از واحدهای قطعه سازی ، ارائه خدمات آزمایشگاهی، طراحی و مهندسی و خدمات مشاوره ای برای صنایع قطعه سازی كشور عمل می کند.
از آن جایی که قطعه سازی صنعتی است که 90 درصد آن توسط بخش خصوصی اداره می شود. برخی قطعه سازان توانمند تبریز با راه اندازی خطوط تولید جدید بر مبنای فناوری روز دنیا، نیازهای کشور را البته با بهترین کیفیت محصولات تامین کرده اند.
کمالی، مدیرعامل شرکت آریا کیان سپهر یکی از آنهاست. واحد صنعتی وی سالانه بیش از 1 میلیون قطعه در زمینه جلوبندی انواع خودروهای سواری را در قالب بیش از 30 قلم جنس مختلف تولید می کند. ظرفیت تولید آنها حداقل تا 2 برابر قابل افزایش است.
وارد کارخانه که می شویم ، در نگاه اول چندان فعال به نظر نمی رسد.تنها صدای ریز ماشین آلات تراش به گوش می رسد و چند کاربر کنار دستگاهها هستند.اما چند قدم دیگر که جلوتر می رویم ، رباتهای خط تولید ظاهر می شوند.
مردجوانی که کنار یکی از بازوهای رباتیک مشغول جمع آوری محصولات است ، می گوید : این ربات حداقل 5 مرحله تولید را با برنامه طراحی شده اجرا می کند. زمان بندی دقیق و خطایی که به صفر نزدیک است ، مزیت اصلی این فناوری است.
در واحدی دیگر هم سیستم های نیمه خودکار در حال مونتاژ انواع قطعات سیبک است.
خانم باقری مدیر مهندسی شرکت توضیح می دهد که تمام تولیداتشان مطابق با استانداردهای بین المللی است و هیچ قطعه ای بدون کنترل کیفی از خط خارج نمی شود .در واقع به همین دلیل گارانتی قطعات حداقل 2 سال و مرجوعی کارخانه تقریبا صفر است.

مصرف کنندگان، راضی از تولید کنندگان
به یکی از نمایندگی های ایران خودرو در تبریز سری می زنیم. چهار خودرو در کارگاه هست که تکنسین ها مشغول تعمیر آنها هستند.
رسولی یکی از تعمیرکاران در حال تعویض تسمه سفت کن پژو اس دی می گوید : مزیت تولید داخلی به این است که وسایل را همیشه در دسترس داریم . مشتریان هم که کالای باکیفیت را در اسرع وقت می خواهند. بنابراین با اتکا به محصولات خودمان ، تقریبا شرمنده مردم نمی شویم.
مرد مسنی که خودرویش را از کارگاه خارج می کند ، می گوید : گذشت آن زمانی که مدتها منتظر سفارش و واردات لوازم یدکی می شدیم . باید به همت صنعتگران تبریز ارزش بدهیم که نیازهای مردم را رفع می کنند.

بومی سازی در سایه تولید قطعات
آذربایجان شرقی حالا دیگر قطب تولید خودروهای تجاری و سنگین کشور محسوب می شود و این جز با توان قطعه سازان ممکن نمی شد.
ابراهیمی ، مدیرعامل تراکتورسازی ایران می گوید : به جرات می گوییم که 90 درصد تولیدات ما داخلی است. چرا که توان تولید تک تک قطعات را در شرکتهای مختلف مجموعه داریم.
جالب اینکه برد الکتریکی تراکتورها هم چند سالی است در تبریز به تولید انبوه رسیده است.
صبحی ، مدیرعامل شرکت پارلار صبح آسیا می گوید : تمامی بردهای مورد نیاز انواع تراکتور با طراحی متخصصان خودمان تولید می شود. تست های مختلف عملکردی را پشت سر می گذارند و بدون کوچکترین نقص ، در بسته بندی های مختلف به سراسر ایران ارسال می شوند.
حال اگر بدانیم که قطعه سازان ما با تولید 97 درصد قطعات تراکتور و 30 درصد انواع قطعات خودرو سالانه حدود 250 میلیون یورو صرفه ‌جویی ارزی برای کشور را محقق می کنند ، اهمیت کار صنعتگران بیشتر معلوم می شود.

از خودرو تا نفت و پتروشیمی
قطعه سازان آذربایجان شرقی در زمان کنونی غیر از صنایع خودروسازی، توان تولید و تامین قطعات صنایعی مانند نفت، گاز، پتروشیمی و صنایع ریلی را نیز دارند.
رنجبر، مدیر تولید سهند آذرین می گوید: واحد ما از سال 60 و به صورت یک کارخانه کوچک راه اندازی شده بود که در طول زمان پیشرفت کرده است و امروز یکی از پیشرفته ترین خطوط تولید اتوماتیک ایران را در اختیار داریم.
به گفته وی تمام قطعات چدن خاکستری و داکتیل مورد نیاز در بخشهای کشاورزی، صنعتی، لوازم خانگی، حمل و نقل ریلی در این واحد بزرگ قابلیت تولید دارد.

صنعتی بی نظیر درگیر مشکلاتی تکراری
کمبود نقدینگی ، فرسودگی ماشین آلات ، بی بهره بودن از تسهیلات کم بهره مسائلی است که قطعه سازان را هم مانند صاحبان سایر صنایع درگیر می کند.
امین زاده، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان می گوید : در طول 10 سال گذشته رتبه قطعه سازی آذربایجان شرقی در کشور از 1 به 7 رسیده است.
به گفته پایدار، رئیس انجمن قطعه سازان تبریز ، پرداخت نشدن به موقع مطالبات از طرف خودروسازان، پایین بودن حاشیه سود و بالا بودن نرخ بهره بانکی موجب کاهش رتبه استان شده است.
به گفته وی برند سازی نیاز اساسی در تولید و صادرات است. حضور در بازارهای منطقه ای و جهانی ، اتفاقی است که تا کنون مسئولان قدم موثری برای آن برنداشته اند.بنابراین بعد از سالها چند تولید کننده توانمند استان با تشکیل کنسرسیومی قصد دارند با برند واحد به کشورهای ایتالیا ، اتریش ، ترکیه و عراق قطعه صادر کنند.

قطعه سازی و رونق تولید
اگر چه استانهای قزوین ، اصفهان ، مرکزی و خراسان رضوی نیز حرفهای زیادی برای گفتن در صنعت قطعه سازی دارند ، اما نقش تبریز و آذربایجان شرقی در این بخش همواره پررنگ تر است. صنعتگران این خطه چشم انتظار برنامه و حمایت با برنامه دولت هستند.
رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران می گوید: از ابتدای امسال بیش از 120 میلیون یورو قرارداد داخلی سازی قطعات خودرو، با تولیدکنندگان نهایی شده است و با توجه به سال رونق تولید و برنامه های عملیاتی مورد تاکید مقام معظم رهبری در حوزه نهضت داخلی سازی، میزهای نمادین ساخت داخل در صنایع مختلف در دستور کار این وزارتخانه است.
مرندی رئیس اداره صنایع سازمان صمت آذربایجان شرقی البته خبر مهم تری برای استان دارد .
او می گوید : با توجه به اینکه تقریبا همه حوزه های خودروسازی در واحدها بومی سازی شده ، نیاز به منابع جدید احساس نمی شود و به زودی می توانیم قطب سوم خودروسازی ایران را در تبریز ایجاد کنیم.

همت برای هموار کردن مسیر آینده
تنها یک سال بعد از اعلام خروج پژو از ایران، شرکت ایران خودرو از خط تولید پژو 301 رونمایی کرد.
خودرویی که انبوهی از انواع قطعات آن در تبریز تولید می شود .
البته حجم عظیمی از قطعات دهها صنعت مهم کشور نیز در آذربایجان شرقی تامین می شود.
امروز با همراهی و تعامل تولید کنندگان ، زنجیره تامین قطعات محصولات جدید در استانهای مختلف تشکیل شده است.
راهبرد اصلی وزارت صمت ، داخلی سازی انواع نیازهای صنعتی کشور به میزان 10 میلیارد دلار تا پایان سال 1400 است.
رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تاکید می کند: این کلان برنامه دارای زیر پروژه‌های اجرایی کاملاً دقیق است و به حول و قوه خداوند به دقت و جدیت در حال اجرا و پیگیری است.
وقتی تولیدکنندگان دارای قابلیت ، مطمئن می شوند که نیازهایشان توسط شرکت‌ های داخلی تامین می شود ، به طور حتم قدمهای دیگر خود را محکم تر بر می دارند .
چرخه تولید هم که شکل گرفت ، واحدهای کوچک و بزرگ موجب رونق تولید همدیگر می شوند و خودکفایی ، تجربه شیرین صنعتگران را رقم می زند.

گزارش مکتوب از: مهین انتظار