پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب
آتشی که نفس زمین را می‌گیرد
خطای انسانی، افزایش 10 درصدی گدازش شعله‌های آتش گاه و بی‌گاه منابع طبیعی استان اصفهان را به همراه داشته است.
به گزارش خبرگزاری صداو سیما،مرکز اصفهان؛با تأثیر ۹۰ درصدی خطای انسانی در ۴۰ مورد حریق روی داده به وسعت ۲۰۶ هکتار از منابع طبیعی و محیط زیست استان اصفهان، نظاره گر اجرای هرچند یک بار سمفونی غم انگیز مرگ طبیعت هستیم. داغ سیاه سهل انگاری بردل سبز مراتع
با طلوع آفتاب، به روال همیشه سر و صدای گله گوسفند مشهدی حسن بلند شد. گوسفندان بی قرار و نا آرام سم بر زمین می‌زنند و بی قراری می‌کنند ومرد چوپان ۵۸ ساله، روزی دیگر را با گوسفندان خویش آغاز می‌کند، از کودکی در دیارش ونک سمیرم با این کار مشق زندگی کرده است، آن روز‌ها گوسفندان در زمین‌های اطراف مزرعه شان چرا می‌کردند، اما با گسترش منطقه، حضور گردشگران، آتش سوزی‌ها و هزاردلیل دیگر فاصله منطقه چرا تا محل سکونتشان هر سال چندین متر اضافه می‌شود و الان باید دست کم ۵ تا ۶ کیلومتر می‌پیمود، مثل همیشه به محل مورد نظر رسید و مشهدی حسن خوشحال از نوازش گوش هایش از صدای رِخ رِخ چریدن گوسفندان.
حدود نیم ساعتی از ظهر گذشته بود که چشم‌های مشهدی حسن که برای رفع خستگی در علفزار دراز کشیده بود شروع به سوزش کرد، خوب که با عینک ته استکانیش اطراف را نگاه کرد، چشم‌های کم سویش دود‌های سیاهی را در آسمان می‌دید که حکایت از وقوع قصه تکراری آتش سوزی در مراتع داشت، مشهدی حسن از کودکی که همراه پدر به چرا می‌رفت تا الان، این قصه تصویری دردآور را از بر کرده بود وخوب می‌دانست، یک وجب آتش سوزی یعنی چیزی که برای بسیاری از گردشگران نامفهوم، اما برای طبیعت دوستان گنجینه ارزشمند خدادادی بود.
سریع خودش را به خانه رساند و از اهالی کمک خواست، نیم ساعت پس از تماس آن‌ها با شماره ۱۵۰۴ (کد امداد و نجات جنگل و مرتع) و پس از چهار ساعت تلاش گروه‌های محلی، عوامل امدادی، آتش نشانی و یگان‌های حفاظت منابع طبیعی آتشی که بی رحمانه بر پیکر نحیف این مراتع ملی شلاق می‌زد و ذره ذره به خاکستر تبدیلش می‌کرد، مهار و از گسترش آن جلوگیری شد.
مشهدی حسن که شاهد در آتش سوختن آن لباس سبز زیبا و جایگزین شدنش با پوشش مشکی بود خوب می‌دانست که همین مساحت سوخته به اندازه ۵ تا ۸ زمین فوتبال، سالها زمان می‌برد که به حالت اولیه برگردد.
آفتاب رفته رفته به غروب نزدیک می‌شد و مرد چوپان عصا به دست باید این کیلومتر‌ها راه را تا غروب کامل خورشید طی می کرد . راه سراشیب است و پای، خسته و جاده لغزنده از سنگ‌های ریز و درشت ... اینک کار رسیدگی به گوسفندان تمام شده است، اما فکر مشهدی حسن از آتشی که به جان مراتع افتاده مشوش و بی پایان، الان گوسفندان بی قراری صبح را ندارد برخلاف، فکر مشوش مرد چوپان.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با اشاره به اینکه این آتش سوزی حوالی ساعت ۱۴ اتفاق افتادوباعث حریق در پنج هکتار از مراتع ملی شهر ونک سمیرم در ۱۶۰ کیلومتری اصفهان شدمی گوید: عامل این حادثه انسانی و بر اثر سهل انگاری گردشگرانی که آتشی را که برای کباب کردن مهیا و کامل خاموش نکرده بودند گزارش شده است.
آتش در جان بلندقامتان سبز پوش و نفس‌هایی که تنگ می‌شود
از جنوب، راهی غرب استان اصفهان که ۶۰ درصد وسعت جنگل‌های زاگرسی استان را دارد، می‌شویم، فریدونشهرباوسعت دوهزارو ۲۳۶ کیلومتر مربع (معادل بیش از دو درصد مساحت استان) غربی‌ترین شهرستان استان در فاصله ۱۵۵ کیلومتری از اصفهان است.
وقتی همراه با متولیان منابع طبیعی شهرستان از فریدونشهر راهی مناطق پشت کوه به فاصله زمانی چهار ساعت می‌شویم، فارغ ازدلهره جاده‌های پر پیچ، نظاره گر بهشتی گمشده و بی‌نام و نشان در دل کوه‌های سر به فلک کشیده که گویا خالق هستی تک‌تک آن‌ها را به زیبای تراشیده، هستیم سرزمینی که آفتاب را در دل خود و در پشت کوه‌های آن پنهان می‌شود. طبیعت زیبای این مناطق مأمن گاه ییلاقی عشایر کوچ رویی است که از استان‌های هم‌جوار هرساله به این مناطق می‌آیند و آواز و قهقهه این مردمان آفتاب پرورده، دل هر رهگذری را می‌رباید.
همانطور که محو چادر‌های عشایر منطقه هستم، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان فریدونشهر می‌گوید:بیش از سه خانوار عشایری در ۱۹۰ هزار هکتار از مراتع طبیعی شهرستان فریدونشهر مستقر می‌شوند.
به پایان جاده اصلی پشتکوه می‌رسیم، آقای حافظی با دست جاده خاکی پر از سنگ و کلوخ نشانمان می‌دهد و می‌گوید: اگر حادثه ایی از جمله آتش سوزی عرصه‌های منابع طبیعی رخ دهد از اینجاست که کارمان سخت و امداد رسانی با وقفه روبرو می‌شود.
پس از آن به سمت حاشیه جاده خاکی که پوشیده از جنگل است می‌رویم و نظاره گر زمینی ۹ هکتاری هستیم که خاکستر شده است. چندی پیش ۹ هکتار از حاشیه جنگل دچار آتش سوزی شد.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان فریدونشهر می‌گوید: خداراشکر با توجه به اینکه چندی پیش در ابتدای جاده سنگلاخی پشتکوه دوم آتش سوزی رخ داد پس از چند ساعت با کمک افراد محلی قبل از اینکه آتش به جان درختان بلند قامت اینجا بیفتد مهار شد. اما علوفه‌های مرتعی و درختچه‌های ارژن خودرو به علت سهل انگاری رهگذران از بین رفت و اگر جنگل و مراتع مناطق کوهستانی و سخت گذر منطقه دچار حریق شود، مهار آن حتی با بالگرد هم مشکل است.
به گفته حافظی، شهرستان فریدونشهر، ۴۰ هزار هکتار جنگل (بیشترین وسعت جنگل استان اصفهان) و ۱۹۰ هزار هکتار مرتع دارد.
سرمایه‌هایی خدادادی که دود می‌شوندو به هوا می‌روند
امسال با توجه به بارش‌های متوالی و رویش گیاهان خودرو بصورت یکپارچه در دشت‌ها و کوه‌ها و خشک شدن آن‌ها که قامتشان به بیش از یک متر هم می‌رسد، خطر آتش سوزی در مراتع استان اصفهان به علت گرمای هوا بیشتر خودنمایی می‌کند.
آتش سوزی در وسعت هفت هکتار از مراتع فریدن، ۶ هکتار از مراتع روبه روی روستای "گنهران " تیران و کرون و باغ مقصودعلی سمیرم، حدود چهار کیلومتر روستای اَزان میمه تنها چند خبر از ده‌ها خبر وقوع حریق امسال در رسانه‌های استان اصفهان است.
راه دوری نمی‌رویم و به ابیانه در حدود ۱۸۲ کیلومتری اصفهان اشاره می‌کنیم، پس از حریق در وسعت ۲۰ هکتار از وسعت باغ‌های این روستای گردشگری در اوایل تیر، این حادثه مهار، اما پنج نفر دچار سوختگی جزیی و سه نفر دچار مسمومیت با گاز مونو کسیدکربن و با دو دستگاه آمبولانس به نطنز اعزام شدند.
خبر حریق در ابیانه که نه تنها برای ایرانیان بلکه برای فرهنگ دوستان و گردشگران خارجی آن سوی مرز‌ها هم کامل شناخته شده است. سریع در شبکه‌های اجتماعی و خبرگزاری‌ها ردوبدل و اطلاع‌رسانی شد، اما پایان خبر، تصویری سیاه و نامناسب از باغ‌های سرسبز این روستای کهنسال و سرخ‌ترین سکونت گاه ایران حکایت داشت.
خبر‌های امسال در بخش آتش سوزی عرصه‌های منابع طبیعی و محیط زیست را که رصد کنیم متوجه می‌شویم حریق و آتش‌سوزی عرصه‌های منابع طبیعی بویژه مرتع محدود به ۱ یا به تعداد انگشت‌های دست در شهرو روستای ۲۴ شهرستان استان اصفهان نیست. در خوشبینانه‌ترین حالت در ده‌ها روز از سال بویژه در تابستان هر از چند گاهی آتشی شعله‌ور بر بدن سبز مراتع و جنگل نمایان می‌شود و این حریق‌های گسترده و سریالی در حالی آن‌ها را از بین می‌برد که هنوز به علت آنچه دشوار بودن عبور منطقه درگیر عنوان می‌شود با وسایل ابتدایی مانند بیل و کلنگ به مقابله با چنین بحران و حوادثی می‌رویم.
تکه دوزی منابع طبیعی با حریق سهل انگاری
۹
میلیون و ۸۰۰ هکتار از وسعت ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتاری استان اصفهان را عرصه‌های منابع طبیعی و ملی و از این میزان بیش از ۶۴ درصد مرتع، ۳۲ درصد بیایان و حدود چهار درصدجنگل است.
جنگل‌های استان اصفهان بطور عمده در دو شهرستان فریدونشهر با ۴۰ هزار هکتار و سمیرم با ۲۵ هزار هکتار پراکنده و سرانه جنگل در کمتر از یک دهم هکتار است، اما با وجود سطح به نسبت کم، تنوع گونه‌ای خوبی (۳۵ گونه درختی ودرختچه) دارد.
این استان از نظر تقسیم بندی نواحی رویشی در دو ناحیه رویشی زاگرسی و ایران تورانی قرار گرفته که ناحیه رویشی زاگرسی غرب و جنوب استان اصفهان را شامل می‌شود و بقیه مناطق استان جزو ناحیه رویشی ایرانی تورانی است.
درباره مراتع استان اصفهان باید گفت که مشتمل بر مراتع ییلاقی حدود دو میلیون هکتار و قشلاقی چهار میلیون و ۳۰۰ هزار هکتاری است و تعداد خانوار بهره بردار وابسته به مراتع حدود ۴۱ هزار خانوار بوده که ۷۵ درصد آنان ساکن روستا و ۱۵ درصد عشایر و بقیه مرتعداران مهاجر هستند.
با وجود این آمار که در تحقیقاتم حاصل شد، محدود بودن عرصه‌های منابع طبیعی خدادادی به عنوان گنیجینه‌های ارزشمند، ارزش حفاظتی آن‌ها را صدچندان می‌کند، اما با این وجود هرساله بخشی از منابع طبیعی در جای‌جای کشور و از جمله استان اصفهان طعمه حریق می‌شود، برای آگاهی از اوضاع عرصه‌های منابع طبیعی و آتش سوزی‌ها در این بخش با هماهنگی قبلی به نشستی که چند مسئول یک اداره کل گرد هم آمده اند می‌روم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان به شناسایی ۵۰ کانون در معرض خطر آتش سوزی در رویشگاه منابع طبیعی استان اشاره می‌کند و می‌گوید: مراتع محل تولید و رشد گیاهان دارویی و صنعتی هستند، که ارزش بازاری آن سالانه بیش از دو میلیارد دلار است.
محمد حسین شاملی اضافه می‌کند: برای حفاظت از این منابع ارزشمند در معرض خطر آتش سوزی با بهره برداران تفاهم نامه حفاظتی امضاء و مدیریت دو هزار و ۳۰۰ هزار هکتار از این رویشگاه‌ها نیز به عهده‌ی اهالی ساکن در این مناطق گذاشته شده است.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان هم می‌گوید:یک و نیم میلیون هکتار از وسعت هشت شهرستان فریدونشهر، فریدن، بویین میاندشت، خوانسار، گلپایگان، تیران و کرون، سمیرم و چادگان مستعد آتش سوزی است.
عبدالرضا مهاجری، اضافه می‌کند: امکاناتی همچون دستگاه‌های اطفاء حریق، دمنده، بیل و آتش کوب در این شهرستان‌ها فراهم است و دامداران مراتع ملزم به معرفی قرق بان برای حفاظت از مراتع شده اند و به دامداران برای ایجاد حریق هشدار داده شد.
به گفته وی، پارسال حدود ۲۵۰ هکتار از مراتع استان اصفهان درگیر آتش سوزی شد.
داریوش سعیدی معاون حفاظت و امور اراضی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان هم می‌گوید: ۱۰ درصد از عرصه‌های منابع طبیعی استان مستعد آتش سوزی وبا توجه به شاخص پوشش گیاهی از جمله مرتعی و جنگلی به عنوان پهنه‌های بحرانی و نیمه بحرانی از لحاظ احتمال بروز حریق شناسایی شده است.
همچنین سرهنگ علیرضا طاهری فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان اضافه می‌کند: از اوائل فصل حریق (تابستان) تاکنون، ۳۷ مورد حریق در وسعت ۸۳ هکتار از مراتع و یک مورد جنگل در مساحت سه هکتار استان اصفهان به وقوع رفته که حدود ۱۰ درصد بیشتر از مدت مشابه پارسال است؛ و این جمله" بارش‌های بهاری و افزایش پوشش گیاهی در پهنه‌های طبیعی استان اصفهان از یک سو و پیش بینی هواشناسی مبنی بر افزایش نسبی دما در روز‌های آینده از سوی دیگر احتمال حریق در جنگل‌ها و مراتع استان را افزایش می‌دهد و باید هوشیار بود" حرف مشترک همه در این نشست بود.
با طلوع آفتاب، به روال همیشه سر و صدای گله گوسفند مشهدی حسن بلند شد. گوسفندان بی قرار و نا آرام سم بر زمین می‌زنند و بی قراری می‌کنند ومرد چوپان ۵۸ ساله، روزی دیگر را با گوسفندان خویش آغاز می‌کند، از کودکی در دیارش ونک سمیرم با این کار مشق زندگی کرده است، آن روز‌ها گوسفندان در زمین‌های اطراف مزرعه شان چرا می‌کردند، اما با گسترش منطقه، حضور گردشگران، آتش سوزی‌ها و هزاردلیل دیگر فاصله منطقه چرا تا محل سکونتشان هر سال چندین متر اضافه می‌شود و الان باید دست کم ۵ تا ۶ کیلومتر می‌پیمود، مثل همیشه به محل مورد نظر رسید و مشهدی حسن خوشحال از نوازش گوش هایش از صدای رِخ رِخ چریدن گوسفندان.
حدود نیم ساعتی از ظهر گذشته بود که چشم‌های مشهدی حسن که برای رفع خستگی در علفزار دراز کشیده بود شروع به سوزش کرد، خوب که با عینک ته استکانیش اطراف را نگاه کرد، چشم‌های کم سویش دود‌های سیاهی را در آسمان می‌دید که حکایت از وقوع قصه تکراری آتش سوزی در مراتع داشت، مشهدی حسن از کودکی که همراه پدر به چرا می‌رفت تا الان، این قصه تصویری دردآور را از بر کرده بود وخوب می‌دانست، یک وجب آتش سوزی یعنی چیزی که برای بسیاری از گردشگران نامفهوم، اما برای طبیعت دوستان گنجینه ارزشمند خدادادی بود.سریع خودش را به خانه رساند و از اهالی کمک خواست، نیم ساعت پس از تماس آن‌ها با شماره ۱۵۰۴ (کد امداد و نجات جنگل و مرتع) و پس از چهار ساعت تلاش گروه‌های محلی، عوامل امدادی، آتش نشانی و یگان‌های حفاظت منابع طبیعی آتشی که بی رحمانه بر پیکر نحیف این مراتع ملی شلاق می‌زد و ذره ذره به خاکستر تبدیلش می‌کرد، مهار و از گسترش آن جلوگیری شد.
مشهدی حسن که شاهد در آتش سوختن آن لباس سبز زیبا و جایگزین شدنش با پوشش مشکی بود خوب می‌دانست که همین مساحت سوخته به اندازه ۵ تا ۸ زمین فوتبال، سالها زمان می‌برد که به حالت اولیه برگردد.
آفتاب رفته رفته به غروب نزدیک می‌شد و مرد چوپان عصا به دست باید این کیلومتر‌ها راه را تا غروب کامل خورشید طی می کرد . راه سراشیب است و پای، خسته و جاده لغزنده از سنگ‌های ریز و درشت ... اینک کار رسیدگی به گوسفندان تمام شده است، اما فکر مشهدی حسن از آتشی که به جان مراتع افتاده مشوش و بی پایان، الان گوسفندان بی قراری صبح را ندارد برخلاف، فکر مشوش مرد چوپان.فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با اشاره به اینکه این آتش سوزی حوالی ساعت ۱۴ اتفاق افتادوباعث حریق در پنج هکتار از مراتع ملی شهر ونک سمیرم در ۱۶۰ کیلومتری اصفهان شدمی گوید: عامل این حادثه انسانی و بر اثر سهل انگاری گردشگرانی که آتشی را که برای کباب کردن مهیا و کامل خاموش نکرده بودند گزارش شده است.
آتش در جان بلندقامتان سبز پوش و نفس‌هایی که تنگ می‌شود
از جنوب، راهی غرب استان اصفهان که ۶۰ درصد وسعت جنگل‌های زاگرسی استان را دارد، می‌شویم، فریدونشهرباوسعت دوهزارو ۲۳۶ کیلومتر مربع (معادل بیش از دو درصد مساحت استان) غربی‌ترین شهرستان استان در فاصله ۱۵۵ کیلومتری از اصفهان است. وقتی همراه با متولیان منابع طبیعی شهرستان از فریدونشهر راهی مناطق پشت کوه به فاصله زمانی چهار ساعت می‌شویم، فارغ ازدلهره جاده‌های پر پیچ، نظاره گر بهشتی گمشده و بی‌نام و نشان در دل کوه‌های سر به فلک کشیده که گویا خالق هستی تک‌تک آن‌ها را به زیبای تراشیده، هستیم سرزمینی که آفتاب را در دل خود و در پشت کوه‌های آن پنهان می‌شود. طبیعت زیبای این مناطق مأمن گاه ییلاقی عشایر کوچ رویی است که از استان‌های هم‌جوار هرساله به این مناطق می‌آیند و آواز و قهقهه این مردمان آفتاب پرورده، دل هر رهگذری را می‌رباید.
همانطور که محو چادر‌های عشایر منطقه هستم، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان فریدونشهر می‌گوید:بیش از سه خانوار عشایری در ۱۹۰ هزار هکتار از مراتع طبیعی شهرستان فریدونشهر مستقر می‌شوند.
به پایان جاده اصلی پشتکوه می‌رسیم، آقای حافظی با دست جاده خاکی پر از سنگ و کلوخ نشانمان می‌دهد و می‌گوید: اگر حادثه ایی از جمله آتش سوزی عرصه‌های منابع طبیعی رخ دهد از اینجاست که کارمان سخت و امداد رسانی با وقفه روبرو می‌شود.پس از آن به سمت حاشیه جاده خاکی که پوشیده از جنگل است می‌رویم و نظاره گر زمینی ۹ هکتاری هستیم که خاکستر شده است. چندی پیش ۹ هکتار از حاشیه جنگل دچار آتش سوزی شد.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان فریدونشهر می‌گوید: خداراشکر با توجه به اینکه چندی پیش در ابتدای جاده سنگلاخی پشتکوه دوم آتش سوزی رخ داد پس از چند ساعت با کمک افراد محلی قبل از اینکه آتش به جان درختان بلند قامت اینجا بیفتد مهار شد. اما علوفه‌های مرتعی و درختچه‌های ارژن خودرو به علت سهل انگاری رهگذران از بین رفت و اگر جنگل و مراتع مناطق کوهستانی و سخت گذر منطقه دچار حریق شود، مهار آن حتی با بالگرد هم مشکل است.
به گفته حافظی، شهرستان فریدونشهر، ۴۰ هزار هکتار جنگل (بیشترین وسعت جنگل استان اصفهان) و ۱۹۰ هزار هکتار مرتع دارد.
سرمایه‌هایی خدادادی که دود می‌شوندو به هوا می‌روند
امسال با توجه به بارش‌های متوالی و رویش گیاهان خودرو بصورت یکپارچه در دشت‌ها و کوه‌ها و خشک شدن آن‌ها که قامتشان به بیش از یک متر هم می‌رسد، خطر آتش سوزی در مراتع استان اصفهان به علت گرمای هوا بیشتر خودنمایی می‌کند.آتش سوزی در وسعت هفت هکتار از مراتع فریدن، ۶ هکتار از مراتع روبه روی روستای "گنهران " تیران و کرون و باغ مقصودعلی سمیرم، حدود چهار کیلومتر روستای اَزان میمه تنها چند خبر از ده‌ها خبر وقوع حریق امسال در رسانه‌های استان اصفهان است.
راه دوری نمی‌رویم و به ابیانه در حدود ۱۸۲ کیلومتری اصفهان اشاره می‌کنیم، پس از حریق در وسعت ۲۰ هکتار از وسعت باغ‌های این روستای گردشگری در اوایل تیر، این حادثه مهار، اما پنج نفر دچار سوختگی جزیی و سه نفر دچار مسمومیت با گاز مونو کسیدکربن و با دو دستگاه آمبولانس به نطنز اعزام شدند.
خبر حریق در ابیانه که نه تنها برای ایرانیان بلکه برای فرهنگ دوستان و گردشگران خارجی آن سوی مرز‌ها هم کامل شناخته شده است. سریع در شبکه‌های اجتماعی و خبرگزاری‌ها ردوبدل و اطلاع‌رسانی شد، اما پایان خبر، تصویری سیاه و نامناسب از باغ‌های سرسبز این روستای کهنسال و سرخ‌ترین سکونت گاه ایران حکایت داشت.خبر‌های امسال در بخش آتش سوزی عرصه‌های منابع طبیعی و محیط زیست را که رصد کنیم متوجه می‌شویم حریق و آتش‌سوزی عرصه‌های منابع طبیعی بویژه مرتع محدود به ۱ یا به تعداد انگشت‌های دست در شهرو روستای ۲۴ شهرستان استان اصفهان نیست. در خوشبینانه‌ترین حالت در ده‌ها روز از سال بویژه در تابستان هر از چند گاهی آتشی شعله‌ور بر بدن سبز مراتع و جنگل نمایان می‌شود و این حریق‌های گسترده و سریالی در حالی آن‌ها را از بین می‌برد که هنوز به علت آنچه دشوار بودن عبور منطقه درگیر عنوان می‌شود با وسایل ابتدایی مانند بیل و کلنگ به مقابله با چنین بحران و حوادثی می‌رویم.
تکه دوزی منابع طبیعی با حریق سهل انگاری
۹
میلیون و ۸۰۰ هکتار از وسعت ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتاری استان اصفهان را عرصه‌های منابع طبیعی و ملی و از این میزان بیش از ۶۴ درصد مرتع، ۳۲ درصد بیایان و حدود چهار درصدجنگل است. جنگل‌های استان اصفهان بطور عمده در دو شهرستان فریدونشهر با ۴۰ هزار هکتار و سمیرم با ۲۵ هزار هکتار پراکنده و سرانه جنگل در کمتر از یک دهم هکتار است، اما با وجود سطح به نسبت کم، تنوع گونه‌ای خوبی (۳۵ گونه درختی ودرختچه) دارد.
این استان از نظر تقسیم بندی نواحی رویشی در دو ناحیه رویشی زاگرسی و ایران تورانی قرار گرفته که ناحیه رویشی زاگرسی غرب و جنوب استان اصفهان را شامل می‌شود و بقیه مناطق استان جزو ناحیه رویشی ایرانی تورانی است.
درباره مراتع استان اصفهان باید گفت که مشتمل بر مراتع ییلاقی حدود دو میلیون هکتار و قشلاقی چهار میلیون و ۳۰۰ هزار هکتاری است و تعداد خانوار بهره بردار وابسته به مراتع حدود ۴۱ هزار خانوار بوده که ۷۵ درصد آنان ساکن روستا و ۱۵ درصد عشایر و بقیه مرتعداران مهاجر هستند.
با وجود این آمار که در تحقیقاتم حاصل شد، محدود بودن عرصه‌های منابع طبیعی خدادادی به عنوان گنیجینه‌های ارزشمند، ارزش حفاظتی آن‌ها را صدچندان می‌کند، اما با این وجود هرساله بخشی از منابع طبیعی در جای‌جای کشور و از جمله استان اصفهان طعمه حریق می‌شود، برای آگاهی از اوضاع عرصه‌های منابع طبیعی و آتش سوزی‌ها در این بخش با هماهنگی قبلی به نشستی که چند مسئول یک اداره کل گرد هم آمده اند می‌روم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان به شناسایی ۵۰ کانون در معرض خطر آتش سوزی در رویشگاه منابع طبیعی استان اشاره می‌کند و می‌گوید: مراتع محل تولید و رشد گیاهان دارویی و صنعتی هستند، که ارزش بازاری آن سالانه بیش از دو میلیارد دلار است.محمد حسین شاملی اضافه می‌کند: برای حفاظت از این منابع ارزشمند در معرض خطر آتش سوزی با بهره برداران تفاهم نامه حفاظتی امضاء و مدیریت دو هزار و ۳۰۰ هزار هکتار از این رویشگاه‌ها نیز به عهده‌ی اهالی ساکن در این مناطق گذاشته شده است.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان هم می‌گوید:یک و نیم میلیون هکتار از وسعت هشت شهرستان فریدونشهر، فریدن، بویین میاندشت، خوانسار، گلپایگان، تیران و کرون، سمیرم و چادگان مستعد آتش سوزی است.
عبدالرضا مهاجری، اضافه می‌کند: امکاناتی همچون دستگاه‌های اطفاء حریق، دمنده، بیل و آتش کوب در این شهرستان‌ها فراهم است و دامداران مراتع ملزم به معرفی قرق بان برای حفاظت از مراتع شده اند و به دامداران برای ایجاد حریق هشدار داده شد.
به گفته وی، پارسال حدود ۲۵۰ هکتار از مراتع استان اصفهان درگیر آتش سوزی شد.
داریوش سعیدی معاون حفاظت و امور اراضی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان هم می‌گوید: ۱۰ درصد از عرصه‌های منابع طبیعی استان مستعد آتش سوزی وبا توجه به شاخص پوشش گیاهی از جمله مرتعی و جنگلی به عنوان پهنه‌های بحرانی و نیمه بحرانی از لحاظ احتمال بروز حریق شناسایی شده است.
همچنین سرهنگ علیرضا طاهری فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان اضافه می‌کند: از اوائل فصل حریق (تابستان) تاکنون، ۳۷ مورد حریق در وسعت ۸۳ هکتار از مراتع و یک مورد جنگل در مساحت سه هکتار استان اصفهان به وقوع رفته که حدود ۱۰ درصد بیشتر از مدت مشابه پارسال است؛ و این جمله" بارش‌های بهاری و افزایش پوشش گیاهی در پهنه‌های طبیعی استان اصفهان از یک سو و پیش بینی هواشناسی مبنی بر افزایش نسبی دما در روز‌های آینده از سوی دیگر احتمال حریق در جنگل‌ها و مراتع استان را افزایش می‌دهد و باید هوشیار بود" حرف مشترک همه در این نشست بود. خاکستر شدن منابع طبیعی در آتش سهل انگاری ها
برای تکمیل ناگفته گفت و گوی تلفنی با مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان داشتم.
به گفته منصور شیشه فروش، حریق امسال بیشتر در مناطق غرب و جنوب استان اصفهان از جمله سمیرم، فریدونشهر، فریدن، بوئین میاندشت، خوانسار، گلپایگان، چادگان، سمیرم و نطنز اتفاق افتاده است.
وی می‌گوید:۹۰ درصد علت آتش‌سوزی‌ها در مراتع و جنگل‌ها عامل انسانی و در پی سهل انگاری و رها کردن آتش و بی تفاوتی به خاموش کردن آن و بخشی از آن هم عمدی بوده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان وقوع ۱۰ درصد حریق‌ها را نیز به خاطر عوامل طبیعی مثل گرمای هوا و وزش باد‌های گرم بیان و اضافه می‌کند: دمای هوای امسال دو درجه سانتی گراد نسبت به تابستان پارسال افزایش داشته، علاوه براینکه به علت بارش‌های بهاره، گیاهان علوفه‌ای یکساله رویش خوبی داشتند و اکنون با فرارسیدن تابستان خزان کرده اند و با یک حرارت کوچک آتش می‌گیرند و این آتش دامنه پیدا می‌کند.
وی می‌گوید:بیش از یک میلیون از عرصه‌های منابع طبیعی اولویت دار در معرض حریق شناسایی شده است و ۷۰۰ نفر در قالب ۷۰ تیم گشت درحال بررسی و رصد این عرصه‌ها هستند.
شیشه فروش در پایان از مسئولان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور درخواست کرد که یک بالگرد مجهز به سبد آب پاش در اصفهان مستقر کنندو اعتبار لازم برای احداث دو پایگاه اطفاء حریق در مناطق سمیرم، فریدونشهر و چادگان تخصیص دهند.
پارسال ۶۶ مورد حریق، در ۳۰۰ هکتاراز منابع طبیعی رخ داد که ۹۰ درصد این حوادث به علت خطای انسانی و بی احتیاطی گردشگران و مردم محل گزارش شده است.
دود‌هایی که ریه‌های تنفسی همه را نشانه رفته
منابـــع طبیعی تجدید شونده کشــور به‌صورت یک پیکره واحــد اســت، اما از دید نظام‌های مدیریتی در کشور، در سـه بخش جنگل، مرتع و مناطق بیابانی مورد توجه و ارزیابی قرار می‌گیرد
مرتع زمینی است با پوشش گیاهان طبیعی خودرو که پوشش گیاهی آن علفی چندساله، بوته ای، درختچه‌ای وبه ندرت دارای درختان پراکنده است.
براساس مطالعات انجام شده، ارزش جهانی یک هکتار مرتع در سال، ۲۳۲ دلار برآورد شده و ارزش‌های زیست محیطی مراتع در ایران بین ۴ تا ۸ برابر ارزش علوفه تولیدی آنهاست.
حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش آن (۶۰ تا ۷۰ درصد)، تنظیم گردش آب در طبیعت (۷۵ درصد روان آب‌های سطحی)، حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری (۸۰ تا ۸۵ درصد تنوع گونه‌ای کشور)، ایجاد فضای سبز و تلطیف هوا، تأمین علوفه مورد نیاز احشام عشایری و روستایی (حدود ۴۰ درصد علوفه مورد نیاز دام‌های کشور)، تأمین بخشی از پروتئین مورد نیاز کشور (افزون بر ۳۱ درصد گوشت قرمز تولیدی سالانه کشور)، تولید محصولاتی نظیر گیاهان دارویی، صمغ‌ها و رزین‌ها، طبیعت گردی و تأمین غذا و مأمن وحوش و پرندگان از مهمترین مزایای مراتع، این منابع خدادادی است..
بیش از ۵۲ درصد از سطح کشور را مراتع تشکیل می‌دهند که بیش از هفت هزار گونه گیاهی در قلمرو آن رشد می‌کند.
در حال حاضر سرانه مرتع در کشور یک و ۳۲ صدم هکتار و سرانه جهانی آن ۸۲
صدم هکتار است که ۷۵ درصد ارزش هر هکتار آن مربوط به ارزش‌های زیست‌محیطی و بقیه تولید علوفه (تولید حدود ۱۰ و هفت دهم میلیون تن علوفه در شرایط بارش طبیعی) است.
همچنین جنگل‌ها با مساحتی در حدود ۱۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتارهفت و ۶ دهم درصد وسعت ایران است.
شنیدن یا مشاهده سوختن قامت بلند گونه‌های درختان، یا مراتع از آتش بی‌توجهی‌ها و ادامه تکرار غم‌انگیز آن پس از سالها، فصل مضاعفی است در کنار درد‌های دیگر عرصه‌ها همچون تخریب، تصرف، قاچاق، آفات و خشکسالی که علاوه بر تحمیل هزینه‌های کلان بر اقتصاد ملی، مثل خوره این ذخایر گرانبها را تا امروز به نابودی کشانده است.
فرسایش بادی، مرگ و میر حیوانات و گیاهان، آلودگی هوا، از بین رفتن ریز مغذی‌های ذرات اصلی خاک، ناتوانی تولید اکسیژن و از بین رفتن محصولات مثل کتیرا از جمله تأثیر سوء آتش سوزی در منابع طبیعی است، ضمن اینکه مرتع پس از وقوع حریق دست کم تا سه سال نیاز به غرق دارد.
همچنین احیای یک پهنه طبیعی یا جنگل مدت زمان طولانی می‌طلبد و حتی تا ۱۰۰ سال زمان نیاز دارد.
پس نگهداشت منابع طبیعی و مشارکت برای ذخیره این داشته‌های الهی وظیفه همگانی است و نباید آن را مختص یک سازمان یا نهاد خاص قلمداد کرد.
پیش‌ازاین طبق ماده ۴۵، ۴۶ و ۴۷ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع ادارات اعم از کشوری و لشکری موظف به همکاری در زمینه اطفای حریق بود، اما ماده ۱۵ قانون مدیریت بحران حتی تعاونی‌ها و بخش خصوصی را نیز موظف به کمک کرده است.
همچنین مطابق ماده ۴۷ قانون حمایت و حفاظت از جنگل‌ها و مراتع، افرادی که عامدانه دست به آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع بزنند از ۳ تا ۱۰ سال حبس در انتظارشان خواهد بود و بر اساس ماده ۴۶ قانون، برای مسبب آتش زدن مزارع خشک از ۳ ماه تا یک سال حبس پیش بینی شده است.
یک سوال/ امانتدار منابع‌طبیعی هستیم؟
هر ساله با شروع فصل گرما قسمت وسیعی از جنگل‌ها و مراتع کشور به علت سهل انگاری عوامل انسانی، کمبود امکانات و تجهیزات و نیروی انسانی متخصص طعمه حریق می‌شوند و به گونه‌ای این موضوع به داستان تلخ و سریال ادامه داری تبدیل شده که هرگز تمام شدنی نیست.
یک تحلیل از وضع حریق در کشور نشان می‌دهد عامل حدود ۹۰ درصد حریق‌های رخ داده در منابع‌طبیعی کشور عامل انسانی و ۱۰ درصد آن هم عمدی است.
گردشگرانی که در روز‌های تعطیل به منابع طبیعی و عرصه‌های زیست محیطی رفته و آتش روشن می‌کنند، کشاورزانی که ته مانده مزارع را آتش می‌زنند و به واسطه باد این آتش سرایت پیدا می‌کند، مرتع داران و عشایری که در مراتع آتش روشن کرده و مراقبت نمی‌کنند و یا کسانی که اشیا فلزی، شیشه‌ای و بطری‌های آب را در طبیعت رها می‌کنند همه این عوامل می‌توانند باعث آتش سوزی شوند.
به گفته مسعود منصور رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، امسال بیش از ۸۰۰ فقره آتش سوزی در حدود هشت هزار هکتار از جنگل و مراتع کشور رخ داده و این رقم نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش دو و نیم برابری داشته است و امسال برای مهار آتش کشته هم داشته ایم.
طبق آمار موجود مساحت جنگل‌های کشور ۱۲ میلیون هکتار و متوسط سرانه فضای جنگلی برای هر نفر ۱۸صدم و متوسط جهانی این رقم هشت دهم هکتار است.
این درحالی است که به اعتقاد کارشناسان، سرعت نابودی عرصه‌های جنگلی در ایران بسیار بالاست؛ ایران در بین کشور‌های خاورمیانه و شمال آفریقا از نظر میزان نابودی مناطق جنگلی در اثر آتش سوزی‌ها، در رتبه چهارم قرار دارد.
پرونده آتش‌سوزی عرصه‌های منابع طبیعی از مرتع و جنگل گرفته تا محیط زیست و زمین‌های کشاورزی شخصی در کشورمان از جمله استان اصفهان سالانه قطورتر می‌شود و همچنان مشاهده این فصل غم‌انگیز در کتاب طبیعت ایران هستیم، چرا جلوی این آتش طمع انسان گرفته نمی‌شود؟ مشکل کار کجاست؟ فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی نکرده‌ایم یا با وجود همه اقداماتی که انجام می‌شود هنوز در حفظ و حراست آن ناتوانیم؟
به نظر رضا جعفری عضو هیئت علمی و استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، استفاده از تجهیزات پیشرفته و فناوری‌های نوین در زمینه پیشگیری و رصد آتش سوزی‌ها نقش اساسی دارد و باید از آن‌ها در استان و کشور بیش از گذشته استفاده شود.
افزایش گشت مراقبت، مشارکت‌های مردمی، آموزش و فرهنگ‌سازی و ارتقای تجهیزات اطفاء حریق به اعتقاد کارشناسان از جمله راهکار‌های اصولی برای مقابله یا مهار به موقع با آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی ازجمله استان اصفهان است، مقوله‌هایی که هر کدام مهم و به برنامه‌ریزی اصولی و اقدام جدی نیاز دارد.
بی شک حراست از منابع طبیعی بدون مشارکت مردم بسیار سخت است و در این راستا باید بیش از گذشته به شکل‌گیری تشکل‌های مردمی کمک کرد و تشکیل این چنین سازمان‌های محلی برای جلب مشارکت فعال مردم برای تصمیم گیری منطقی و اثر بخشی مناسب در زمینه حفظ منابع طبیعی باید بیش از گذشته دنبال شود.
قصه پر غصه آتش‌سوزی مراتع به علت خطای انسانی یا عوامل طبیعی، داستان هر ساله‌ای است که با مرگ تلخ منابع طبیعی پیوند خورده است.
منابع طبیعی و محیط زیست متعلق به شخص یا گروه خاصی نیست و به عنوان یک سرمایه ملی قلمداد می‌شود که حفظ و حراست و توجه به این منابع و بهره‌گیری مطلوب از آن زمینه‌ساز توسعه پایدار است. فرهنگ استفاده درست از طبیعت و مراقبت از آن باید از همان دوران کودکی برای فرزندانمان نهادینه شود تا هر انسانی ضمن سپری کردن لحظه‌های خوش در طبیعت، خود حافظ منابع طبیعی و این میراث ماندگار برای آیندگان باشند حق انتخاب با ماست.
یکی از نقش‌هایی که مردم می‌توانند در کمک به اطفای به‌موقع حریق ایفا کنند این است که به محض مشاهده آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع بلافاصله آن را به شماره تلفن رایگان ۱۵۰۴ یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و ۱۵۴۰ سازمان حفاظت محیط زیست گزارش کنند.
جنگل‌ها و مراتع به نوعی ریه‌های تنفسی هستند و آتش گرفتن و مرگ آن‌ها دودی است که به چشم خودمان می‌رود.
آیا در آینده ایی نه چندان دور، منابع طبیعی به افسانه‌ایی در دل تاریخ تبدیل می‌شود؟
نویسنده: سیده پروین امامی
به گفته منصور شیشه فروش، حریق امسال بیشتر در مناطق غرب و جنوب استان اصفهان از جمله سمیرم، فریدونشهر، فریدن، بوئین میاندشت، خوانسار، گلپایگان، چادگان، سمیرم و نطنز اتفاق افتاده است.
وی می‌گوید:۹۰ درصد علت آتش‌سوزی‌ها در مراتع و جنگل‌ها عامل انسانی و در پی سهل انگاری و رها کردن آتش و بی تفاوتی به خاموش کردن آن و بخشی از آن هم عمدی بوده است.مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان وقوع ۱۰ درصد حریق‌ها را نیز به خاطر عوامل طبیعی مثل گرمای هوا و وزش باد‌های گرم بیان و اضافه می‌کند: دمای هوای امسال دو درجه سانتی گراد نسبت به تابستان پارسال افزایش داشته، علاوه براینکه به علت بارش‌های بهاره، گیاهان علوفه‌ای یکساله رویش خوبی داشتند و اکنون با فرارسیدن تابستان خزان کرده اند و با یک حرارت کوچک آتش می‌گیرند و این آتش دامنه پیدا می‌کند.
وی می‌گوید:بیش از یک میلیون از عرصه‌های منابع طبیعی اولویت دار در معرض حریق شناسایی شده است و ۷۰۰ نفر در قالب ۷۰ تیم گشت درحال بررسی و رصد این عرصه‌ها هستند.
شیشه فروش در پایان از مسئولان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور درخواست کرد که یک بالگرد مجهز به سبد آب پاش در اصفهان مستقر کنندو اعتبار لازم برای احداث دو پایگاه اطفاء حریق در مناطق سمیرم، فریدونشهر و چادگان تخصیص دهند.
پارسال ۶۶ مورد حریق، در ۳۰۰ هکتاراز منابع طبیعی رخ داد که ۹۰ درصد این حوادث به علت خطای انسانی و بی احتیاطی گردشگران و مردم محل گزارش شده است.
دود‌هایی که ریه‌های تنفسی همه را نشانه رفته
منابـــع طبیعی تجدید شونده کشــور به‌صورت یک پیکره واحــد اســت، اما از دید نظام‌های مدیریتی در کشور، در سـه بخش جنگل، مرتع و مناطق بیابانی مورد توجه و ارزیابی قرار می‌گیرد
مرتع زمینی است با پوشش گیاهان طبیعی خودرو که پوشش گیاهی آن علفی چندساله، بوته ای، درختچه‌ای وبه ندرت دارای درختان پراکنده است.براساس مطالعات انجام شده، ارزش جهانی یک هکتار مرتع در سال، ۲۳۲ دلار برآورد شده و ارزش‌های زیست محیطی مراتع در ایران بین ۴ تا ۸ برابر ارزش علوفه تولیدی آنهاست.
حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش آن (۶۰ تا ۷۰ درصد)، تنظیم گردش آب در طبیعت (۷۵ درصد روان آب‌های سطحی)، حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری (۸۰ تا ۸۵ درصد تنوع گونه‌ای کشور)، ایجاد فضای سبز و تلطیف هوا، تأمین علوفه مورد نیاز احشام عشایری و روستایی (حدود ۴۰ درصد علوفه مورد نیاز دام‌های کشور)، تأمین بخشی از پروتئین مورد نیاز کشور (افزون بر ۳۱ درصد گوشت قرمز تولیدی سالانه کشور)، تولید محصولاتی نظیر گیاهان دارویی، صمغ‌ها و رزین‌ها، طبیعت گردی و تأمین غذا و مأمن وحوش و پرندگان از مهمترین مزایای مراتع، این منابع خدادادی است..
بیش از ۵۲ درصد از سطح کشور را مراتع تشکیل می‌دهند که بیش از هفت هزار گونه گیاهی در قلمرو آن رشد می‌کند.
در حال حاضر سرانه مرتع در کشور یک و ۳۲ صدم هکتار و سرانه جهانی آن ۸۲
صدم هکتار است که ۷۵ درصد ارزش هر هکتار آن مربوط به ارزش‌های زیست‌محیطی و بقیه تولید علوفه (تولید حدود ۱۰ و هفت دهم میلیون تن علوفه در شرایط بارش طبیعی) است.
همچنین جنگل‌ها با مساحتی در حدود ۱۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتارهفت و ۶ دهم درصد وسعت ایران است.شنیدن یا مشاهده سوختن قامت بلند گونه‌های درختان، یا مراتع از آتش بی‌توجهی‌ها و ادامه تکرار غم‌انگیز آن پس از سالها، فصل مضاعفی است در کنار درد‌های دیگر عرصه‌ها همچون تخریب، تصرف، قاچاق، آفات و خشکسالی که علاوه بر تحمیل هزینه‌های کلان بر اقتصاد ملی، مثل خوره این ذخایر گرانبها را تا امروز به نابودی کشانده است.
فرسایش بادی، مرگ و میر حیوانات و گیاهان، آلودگی هوا، از بین رفتن ریز مغذی‌های ذرات اصلی خاک، ناتوانی تولید اکسیژن و از بین رفتن محصولات مثل کتیرا از جمله تأثیر سوء آتش سوزی در منابع طبیعی است، ضمن اینکه مرتع پس از وقوع حریق دست کم تا سه سال نیاز به غرق دارد.
همچنین احیای یک پهنه طبیعی یا جنگل مدت زمان طولانی می‌طلبد و حتی تا ۱۰۰ سال زمان نیاز دارد.
پس نگهداشت منابع طبیعی و مشارکت برای ذخیره این داشته‌های الهی وظیفه همگانی است و نباید آن را مختص یک سازمان یا نهاد خاص قلمداد کرد.
پیش‌ازاین طبق ماده ۴۵، ۴۶ و ۴۷ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع ادارات اعم از کشوری و لشکری موظف به همکاری در زمینه اطفای حریق بود، اما ماده ۱۵ قانون مدیریت بحران حتی تعاونی‌ها و بخش خصوصی را نیز موظف به کمک کرده است.
همچنین مطابق ماده ۴۷ قانون حمایت و حفاظت از جنگل‌ها و مراتع، افرادی که عامدانه دست به آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع بزنند از ۳ تا ۱۰ سال حبس در انتظارشان خواهد بود و بر اساس ماده ۴۶ قانون، برای مسبب آتش زدن مزارع خشک از ۳ ماه تا یک سال حبس پیش بینی شده است.
یک سوال/ امانتدار منابع‌طبیعی هستیم؟
هر ساله با شروع فصل گرما قسمت وسیعی از جنگل‌ها و مراتع کشور به علت سهل انگاری عوامل انسانی، کمبود امکانات و تجهیزات و نیروی انسانی متخصص طعمه حریق می‌شوند و به گونه‌ای این موضوع به داستان تلخ و سریال ادامه داری تبدیل شده که هرگز تمام شدنی نیست.یک تحلیل از وضع حریق در کشور نشان می‌دهد عامل حدود ۹۰ درصد حریق‌های رخ داده در منابع‌طبیعی کشور عامل انسانی و ۱۰ درصد آن هم عمدی است.
گردشگرانی که در روز‌های تعطیل به منابع طبیعی و عرصه‌های زیست محیطی رفته و آتش روشن می‌کنند، کشاورزانی که ته مانده مزارع را آتش می‌زنند و به واسطه باد این آتش سرایت پیدا می‌کند، مرتع داران و عشایری که در مراتع آتش روشن کرده و مراقبت نمی‌کنند و یا کسانی که اشیا فلزی، شیشه‌ای و بطری‌های آب را در طبیعت رها می‌کنند همه این عوامل می‌توانند باعث آتش سوزی شوند.
به گفته مسعود منصور رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، امسال بیش از ۸۰۰ فقره آتش سوزی در حدود هشت هزار هکتار از جنگل و مراتع کشور رخ داده و این رقم نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش دو و نیم برابری داشته است و امسال برای مهار آتش کشته هم داشته ایم.
طبق آمار موجود مساحت جنگل‌های کشور ۱۲ میلیون هکتار و متوسط سرانه فضای جنگلی برای هر نفر ۱۸صدم و متوسط جهانی این رقم هشت دهم هکتار است.
این درحالی است که به اعتقاد کارشناسان، سرعت نابودی عرصه‌های جنگلی در ایران بسیار بالاست؛ ایران در بین کشور‌های خاورمیانه و شمال آفریقا از نظر میزان نابودی مناطق جنگلی در اثر آتش سوزی‌ها، در رتبه چهارم قرار دارد.
پرونده آتش‌سوزی عرصه‌های منابع طبیعی از مرتع و جنگل گرفته تا محیط زیست و زمین‌های کشاورزی شخصی در کشورمان از جمله استان اصفهان سالانه قطورتر می‌شود و همچنان مشاهده این فصل غم‌انگیز در کتاب طبیعت ایران هستیم، چرا جلوی این آتش طمع انسان گرفته نمی‌شود؟ مشکل کار کجاست؟ فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی نکرده‌ایم یا با وجود همه اقداماتی که انجام می‌شود هنوز در حفظ و حراست آن ناتوانیم؟ به نظر رضا جعفری عضو هیئت علمی و استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، استفاده از تجهیزات پیشرفته و فناوری‌های نوین در زمینه پیشگیری و رصد آتش سوزی‌ها نقش اساسی دارد و باید از آن‌ها در استان و کشور بیش از گذشته استفاده شود.
افزایش گشت مراقبت، مشارکت‌های مردمی، آموزش و فرهنگ‌سازی و ارتقای تجهیزات اطفاء حریق به اعتقاد کارشناسان از جمله راهکار‌های اصولی برای مقابله یا مهار به موقع با آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی ازجمله استان اصفهان است، مقوله‌هایی که هر کدام مهم و به برنامه‌ریزی اصولی و اقدام جدی نیاز دارد.
بی شک حراست از منابع طبیعی بدون مشارکت مردم بسیار سخت است و در این راستا باید بیش از گذشته به شکل‌گیری تشکل‌های مردمی کمک کرد و تشکیل این چنین سازمان‌های محلی برای جلب مشارکت فعال مردم برای تصمیم گیری منطقی و اثر بخشی مناسب در زمینه حفظ منابع طبیعی باید بیش از گذشته دنبال شود.
قصه پر غصه آتش‌سوزی مراتع به علت خطای انسانی یا عوامل طبیعی، داستان هر ساله‌ای است که با مرگ تلخ منابع طبیعی پیوند خورده است.
منابع طبیعی و محیط زیست متعلق به شخص یا گروه خاصی نیست و به عنوان یک سرمایه ملی قلمداد می‌شود که حفظ و حراست و توجه به این منابع و بهره‌گیری مطلوب از آن زمینه‌ساز توسعه پایدار است. فرهنگ استفاده درست از طبیعت و مراقبت از آن باید از همان دوران کودکی برای فرزندانمان نهادینه شود تا هر انسانی ضمن سپری کردن لحظه‌های خوش در طبیعت، خود حافظ منابع طبیعی و این میراث ماندگار برای آیندگان باشند حق انتخاب با ماست.یکی از نقش‌هایی که مردم می‌توانند در کمک به اطفای به‌موقع حریق ایفا کنند این است که به محض مشاهده آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع بلافاصله آن را به شماره تلفن رایگان ۱۵۰۴ یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و ۱۵۴۰ سازمان حفاظت محیط زیست گزارش کنند.
جنگل‌ها و مراتع به نوعی ریه‌های تنفسی هستند و آتش گرفتن و مرگ آن‌ها دودی است که به چشم خودمان می‌رود.
آیا در آینده ایی نه چندان دور، منابع طبیعی به افسانه‌ایی در دل تاریخ تبدیل می‌شود؟
نویسنده: سیده پروین امامی
نظر شما