آغاز ماراتن بورس در سال جدید از شنبه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، پس از تعطیلات نوروزی، بازار بورس و اوراق بهادار تهران از ساعت ۹ صبح شنبه ۷ فروردین آغاز به کار می‌کند، اما پس از دو روز فعالیت، دوشنبه به دلیل تعطیل بودن نیمه شعبان و میلاد امام عصر (عج) تعطیل خواهد شد.
در هفته آینده همچنین دو روز ۱۰ و ۱۱ فروردین بازار سرمایه به فعالیت خود ادامه خواهد داد و بنابراین، بازار سرمایه در هفته اول کاری خود در سال جدید، چهار روز فعالیت خواهد داشت.
در سال گذشته بورس، بازاری پر نوسان و پر فراز و نشیب را به خود دید. درحالیکه بورس تا اواسط تیر و در برخی نماد‌ها تا اوایل مرداد رشدی کاملا مثبت داشت و شاخص کل از دو میلیون واحد نیز فراتر رفت، از این ماه به یک اصلاح طولانی مدت رفت و شاخص کل بورس تا حدود یک میلیون و صد هزار واحدی نیز پایین آمد که به گفته فعالان بورس، شدیدترین اصلاح در تاریخ بورس بود و عده‌ای از آن به اصلاح ریزش گونه یاد کردند.
سقوط شاخص بازار در سال گذشته موجب نگرانی شدید فعالان بازار سرمایه و بخصوص سهامداران تازه وارد شد و در نتیجه این نگرانی، عده‌ای از سهامداران با تجمع در مقابل ساختمان بورس به سقوط سرمایه هایشان اعتراض کردند. با وسعت گرفتن اعتراضات نمایندگان مجلس و سهامداران و خروج برخی سهامداران از این بازار، درآخرین روز دی، حسن قالیباف اصل رییس وقت سازمان بورس در فرایندی عجیب، از سمت خود کنار رفت و وزیر امور اقتصادی و دارایی، هفته بعد سکان بورس را به علی دهقان دهنوی معاون اقتصادی خود سپرد.
همچنین شورای عالی بورس در ۱۸ بهمن سال گذشته تصمیم به اتخاذ تغییراتی موقتی در بورس گرفت و از جمله دامنه متقارن نوسان را کنار گذاشته و دامنه نوسان بورس را از مثبت ۵ تا منفی ۵ به مثبت ۶ تا منفی دو درصد تغییر داد تا حدودی از شدت ضرر سهامداران بکاهد.
بازار سرمایه به این تحولات واکنشی مثبت نشان داد و شاخص کل، رشد اندک خود را آغاز کرد و گرچه همواره با نوسان روبرو بود، اما در نهایت در روز پایانی فعالیت بورس به کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی بازگشت تا امید سهامداران به رشد بورس در سال جدید زنده شود.
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات چهارشنبه بیست و هفتم اسفند و در روز پایانی فعالیت بورس در سال ۱۳۹۹، با رشد ۱۷ هزار و ۱۸۲ واحدی به یک میلیون ۳۰۷ هزار و ۶۵۷ واحد رسید.
شاخص کل هم وزن هم با افزایش هزار و ۸۶۲ واحدی به عدد ۴۳۹ هزار و ۷۹۵ رسید.
در روز پایانی سال، نماد‌های فولاد، فارس، فملی، وامید، شتران، شپنا و اخابر بیشترین تاثیر مثبت را در رشد شاخص داشتند و نماد‌های شپنا‏، اپال، فولاد، برکت، فملی، خودرو و پترول نیز از پرتراکنش‌های روز پایانی بورس در سال گذشته بودند که این موضوع نشان از اقبال بیشتر سرمایه گذاران به خرید سهام‌های بزرگ داشت.
کارشناسان بازار سرمایه، اما معتقدند این بازار تابعی از اقتصاد کلان کشور است و تا زمانیکه کلیت اقتصاد کشور به سمت بهبود شاخص‌ها حرکت نکند نمی‌توان از بازار سرمایه توقع داشت که رشدی همواره مثبت داشته باشد.
غلامرضا سلامی کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه در سال‌های گذشته تحریم‌ها فشار قابل توجهی به اقتصاد ایران وارد کرده اند می‌گوید: این فشار به همراه عوامل دیگری نظیر کرونا و تاثیرات منفی این بیماری بر اقتصاد کشور، نشانه‌های خود را در برخی شاخص‌های اقتصادی مانند رشد اقتصادی به وضوح نشان داده است.
وی معتقد است: در سال‌های گذشته رشد اقتصادی منفی ۶/۸ درصدی را نیز تجربه کرده ایم که به معنی کوچک شدن اقتصاد ایران نسبت به گذشته است. از این رو رشد اقتصادی یک درصدی و حتی بیش از آن به معنی عبور از بحران نیست و این امر مثبت فقط توانسته است بخشی از مشکلات سابق را پوشش دهد و اینکه ما امروز رشد اقتصادی مثبت داریم، یعنی تنها بخشی از فشار‌هایی که در سال‌های گذشته بر بخش‌های مختلف اقتصاد وجود داشته جبران شده و در قیاس با هدف‌گذاری‌های گذشته و همچنین عملکرد سال‌های قبل هنوز راهی طولانی در پیش داریم.
این فعال بازار سرمایه می‌گوید: رشد یک درصدی اقتصاد به حدی نرسیده که قابل اتکا باشد و همچنان بر اساس گزارش‌های رسمی، بخش‌هایی مانند نفت و خدمات رشد منفی داشته اند.
وی معتقد است: تمام این رشد منفی اقتصاد ناشی از تحریم‌ها نبوده است چراکه ما در دوره تحریم نیز فرصت‌هایی داشتیم که متاسفانه به درستی از آن استفاده نکردیم. یکی از این فرصت‌ها مربوط به رونق تولید می‌شود. در دوره تحریم، توفیق اجباری برای اقتصاد ایران بود که دیگر امکان واردات برخی کالا‌ها وجود نداشت و برای جبران آن باید به سوی تولید داخل می‌رفتیم، اما در شرایطی که می‌توانستیم تولید را رونق دهیم، بسیاری از مشکلات را حل نشده باقی گذاشته و فرصت سوزی کردیم.
سلامی، اقتصاد همچنان متکی به نفت را بلای جان کلیت اقتصاد کشور دانسته است و با اشاره به کاهش شدید درآمد‌های نفتی در سال‌های پایانی ریاست جمهوری ترامپ و در نتیجه کاهش شدید درآمد‌های نفتی کشور می‌گوید: در تمام دهه‌های گذشته اقتصاد متکی به نفت داشته‌ایم و اگر در دولت بایدن، شرایط برای لغو یا کاهش تحریم‌ها به وجود آید، قطعا با افزایش فروش نفت، بار دیگر امکان رشد اقتصادی قابل توجه به وجود خواهد آمد، اما در چنین شرایطی باید بپرسیم که آیا صرف همین موضوع کافی است؟ اگر اقتصاد ایران می‌خواهد در عرصه جهانی جای پای خود را محکم کند و در تجارت جهانی، سایر کشور‌ها روی اقتصاد ایران حساب کنند، قطعا باید با اصلاحات جدی و تغییر رویه به سمت افزایش تولید کالا‌های با ارزش افزوده بالا حرکت کنیم تا در چنین شرایطی هم فشار تحریم‌ها در آینده کاهش پیدا کند و هم اساسا شانس تحریم مجدد کم شود. در غیر این صورت ما همچنان در یک دایره (سیکل) معیوب باقی خواهیم ماند که در چارچوب آن اگر دولت بتواند نفت بفروشد، رشد اقتصاد مثبت خواهد شد و در غیر این صورت، شرایط تلخ سال‌های گذشته بار دیگر تکرار می‌شود.
امیرحسین واعظ کارشناس بازار سرمایه نیز با انتقاد از دخالت‌ها و تصمیمات نابجای عوامل دخیل در بورس از جمله دولتی‌ها که بورس را در سال ۱۳۹۹ بهسالی پر از سبز و قرمز‌های افراطی بدل کرد معتقد است: بهبود شرایط بورس در ده روز کاری پایان سال باعث شد شاخص کل به کانال ۱/۳ میلیون واحد بازگردد و به این ترتیب بورس در سال ۹۹ و برحسب رشد شاخص کل، حدود ۱۵۵ درصد بازدهی برای سهامداران به ارمغان آورد و نماد‌های شاخص ساز در دو هفته اخیر سبزپوش شدند تا امید سهامداران به صعود و روز‌های خوش بورس در بهار ۱۴۰۰ بیشتر شود.
وی می‌گوید: اگرچه چهارشنبه ۲۷ اسفند گروهی از سهامداران برای کاهش ریسک خود در تعطیلات نوروزی، بخشی از سبدشان را نقد کردند، اما روند کلی بازار، نگذاشت کام سهامداران در پایان سال پر فراز و نشیب بورس تلخ شود. با توجه به روند بازار‌های موازی، بورس با اختلاف همچنان پرسودترین بازار در سال ۹۹ بود، اما سرمایه گذاران این بازار از نتیجه سرمایه‌گذاری خود چندان خشنود نبودند و حتی به اندازه سرمایه گذاران بازار‌های موازی نیز راضی نیستند.
محمد مهدی عشریه کارشناس بازار سرمایه درباره وضع بازار سهام در سال ۱۴۰۰ نیز می‌گوید: از لحاظ بنیادین قیمت سهم‌ها به کف معقولی رسیده است و به نظر می‌رسد بازار سرمایه در اکثر سهم‌ها برای دید بلند مدت ارزش سرمایه گذاری دارد.
این کارشناس درخصوص احتمال کاهش قیمت دلار و تاثیر آن روی رشد بازار سرمایه می‌افزاید: با شرایط حال حاضر کشور و تورم پیش بینی شده برای امسال، کاهش قیمت دلار محتمل نیست و با توجه به افزایش حجم نقدینگی و تورم انتظاری، قیمت تعادلی دلار حدود ۲۰ هزار تومان است و افت کوچک قیمت دلار با افزایش قیمت‌های جهانی جبران خواهد شد بنابراین می‌توان پیش بینی کرد: بازار سرمایه روز‌های کم نوسان تری از سال گذشته را تجربه کند.
علیرضا عزیزالهی کارشناس بازار سرمایه نیز با انتقاد از دخالت دولت در بورس برای تامین کسری بودجه خود که منجر به زیان و بی اعتمادی گسترده میلیون‌ها سهامدار به این بازار شد می‌گوید: بازار برای بهبود و جلب مجدد اعتماد سرمایه گذاران، در مرحله اول نیازمند صداقت قانون گذار و در مرحله دوم حمایت از سرمایه گذاران از طریق وضع قوانین دقیق و پخته است.
حسین شیبانی کارشناس بازار سرمایه هم درباره افق بورس در سال ۱۴۰۰ معتقد است: نباید انتظار داشته باشیم در سال ۱۴۰۰ شاخص کل مانند سال ۹۹ رشد دو یا سه برابری داشته باشد و از طرفی هم ریزش زیاد این شاخص دیگر محتمل نیست، زیرا ریزش بورس، زاییده رشد احساسی، بی منطق و خطرناک بازار سرمایه در ماه‌های ابتدایی سال گذشته بود.
وی با بیان اینکه متغیر‌های اقتصادی از منظر تورم انتظاری و نسبت تحریمی کشور در سال جدید بیشتر از سال‌های قبل است می‌گوید: واردات کالا‌ها به جز کالا‌های اساسی در کشور تقریبا تعطیل است و تقاضا هم هیچ تحریکی نداشته است. به همین دلیل اگر در‌های تعامل با دیگر کشور‌ها باز شود بازار سرمایه پتانسیل حرکت مثبت را بیش از سایر بازار‌ها دارد.
با بررسی تحولات بازار سرمایه در سال گذشته و چشم انداز آینده می‌توان امید داشت که حداقل در شش ماه نخست سال جاری، بازار سهام رشدی مثبت، اما با روندی کند داشته باشد. نمی‌توان از بورس به مانند ماه‌های آغازین سال قبل رشدی شدید و اصطلاحا شارپ را داشت و از سوی دیگر با توجه به طولانی بودن روند اصلاح شاخص که بیش از ۶ ماه به طول انجامید و در نوع خود در تاریخ بورس ایران بی سابقه یا کم سابقه بود، انتظار منفی‌تر شدن شاخص و کلیت بازار سرمایه غیر محتمل است.
البته طبیعی است که بورس تهران نیز به مانند همه بورس‌ها در سراسر جهان، به تحولات سیاسی و بین المللی و منطقه‌ای و همچنین رخداد‌های اقتصادی کلان نظیر نرخ برابری ریال با سایر ارز‌ها و شاخصهایی، چون تورم واکنش نشان می‌دهد و کشور ما در سال جاری در آستانه انتخابات ریاست جمهوری است و قطعا انتخاب رئیس جمهوری آینده، نقش به سزایی در تغییر روند بورس خواهد داشت.

گزارش از مهدی صادقی - خبرنگار اقتصادی خبرگزاری صدا و سیما