رفتار پیامبر (ص) با بانوان چگونه بود؟

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، پیامبر (ص) بار‌ها درباره احترام به بانوان سفارش کرده اند به نحوی که فرموده اند زن ریحانه است.

ناهید طیبی، محقق، نویسنده و پژوهشگر حوزه زنان گفت: هیچ گزارشی درباره برخورد خشن پیامبر (ص) با زنان در مورد حجاب گزارش نشده و امروز هم باید این روش اجرا شود، البته این به معنای لزوم نبود قانون نیست بلکه بنابر حکم ثانویه و اجتماعی بودن حجاب، قانون لازم است گرچه باید در اجرای قانون تغییر اساسی داشته باشیم.

ناهید طیبی، محقق، نویسنده و پژوهشگر حوزه زنان، استاد جامعة الزهراء(س) و عضو هیئت علمی دانشنامه زنان جهان اسلام، به تبیین بیشتر سیره رسول اعظم اقدام کرده است که در ادامه آن را می‌خوانید :

طبق فرمایشات قرآن کریم، پیامبر (ص) اسوه حسنه و الگو برای تمام بشریت است و زندگی و سیره آن حضرت در همه ابعاد درس‌آموز است؛ یکی از این ابعاد اصول و معیار‌های آن وجود مقدس در زمینه جنگ و دیگری در برخورد و مواجهه با زنان است.

یکی از مباحث بحث‌برانگیز در جامعه کنونی ما نوع مواجهه پیامبر (ص) با زنان و مسائل آن‌ها از جمله حجاب است و برداشت‌های مختلفی از سوی افراد اندیشمند در این زمینه شده است.

پیامبر (ص) در روایتی فرمودند: مؤمن کسی است که زنان را دوست دارد و با زنان طوری برخورد کنید که متناسب با کرامت ایشان باشد." عمر گفته است تا زمانی که پیامبر (ص) زنده بود ما جرئت نداشتیم به زنانمان نهیب بزنیم و یا سخن تندی بگوییم، زیرا ممکن بود آیه نازل شود، زیرا زدن زنان در آن دوره مقداری مرسوم بوده است.

پیامبر (ص) تلاش زیادی کردند تا نگاه مردم را به زنان تغییر دهند. آن حضرت همه تلاش خود را به کار گرفتند تا با زنان محبت‌آمیز رفتار کرده و ایشان را تکریم کنند.  پیامبر (ص) تا جای ممکن به زنان خطاکار فرصت می‌دادند تا خودشان را اصلاح کنند و همه فرصت‌ها و امکان را به کار می‌گرفتند تا این زنان وضعیت خود را تغییر دهند و در غیر این صورت برخورد‌های سلبی مانند روبرگرداندن و کم توجهی داشتند.

 

پیامبر (ص) اگر دختر و زن بی‌حجابی را می‌دیدند بی‌تفاوت نبودند، ابتدا می‌پرسیدند آیا به سن تکلیف رسیده یا خیر و اگر جواب مثبت بود برخورد متناسب سلبی و ایجابی داشتند؛ از جمله نقل است که روزی دختری را بدون حجاب سر دیدند و عمامه مبارک را پاره کردند و بخشی از آن را به دختر دادند تا روی سرش بگذارد. روش حضرت عمدتا روش توصیه و دعاکردن در حق آن‌ها و طلب هدایت و مغفرت الهی برای آنان است.

 

 ابوهریره خودش نقل کرده که تلاش زیادی کردم تا مادرم مسلمان شود، ولی نشد و فحش‌های بدی هم به پیامبر (ص) می‌داد؛ من نزد پیامبر (ص) این مسئله را مطرح کردم، پیامبر (ص) فرمودند :"خدایا ام هریره را هدایت فرما و دستگیر او باش." 

از برکت دعای ایشان، بعدا تغییراتی در این زن ایجاد شد که نشانه دعای آن حضرت در حق این زن بود. 

یا وقتی پیامبر (ص) با ساره مغنیه که آوازه‌خوان و زناکار بود، مواجه شدند ایشان تلاش کردند تا آن‌ها را با توصیه و رفتار خوش هدایت کنند.

پیامبر (ص) با محوریت عاطفه و محبت با مردم از جمله زنان رفتار می‌کردند، نقل شده است که یک پارچه ابریشمی زیبا برای پیامبر (ص) هدیه آوردند و ایشان آن را به دختری به نام ام خالد هدیه داد، زیرا این دختر وقتی مسلمین به حبشه هجرت کردند در آنجا مسلمان شد و پیامبر (ص) او را اینگونه تکریم کردند.

ام سلمه دختری به نام زینب داشت و پیامبر (ص) او را «زنابی» یعنی زینب کوچولو خطاب می‌کردند یا برخورد ایشان با دختر ابی العاص بن ربیع هم خیلی قابل توجه بوده است. نه تنها با حضرت زهرا (س) رفتار کریمانه و توأم با احترام داشتند با دختران و زنان دیگر هم این طور رفتار می‌فرمودند.

 

ایشان نسبت به مقوله بدحجابی به هیچ وجه بی‌تفاوت نبودند، اما هیچ برخورد تند خشونت‌آمیزی هم از ایشان سراغ نداریم.

خانم طیبی مجموعه گزارشات سیره پیامبر (ص) در برخورد با حجاب را جمع‌آوری و در دو بخش سلبی و ایجابی دسته‌بندی کرده است؛

 

برای مثال دیدند که خانمی از روی مرکب افتاد و، چون محتمل بود بخش‌هایی از بدن آن زن دیده شود حضرت روی برگرداندند یا از دختر طلحه وقتی پوششی بر سر نداشت رو برگرداندند. این نوع برخورد بالاترین تنبیه نسبت به بی حجابی است و در هیچ کجا ایشان برخورد تند و خشن نداشتند.

دختر برادر عایشه وارد منزل پیامبر (ص) شدند و حضرت وقتی او را دیدند، مشاهده کردند که سر او باز بود و لباس نازکی هم پوشیده بود، حضرت از اینکه او در سن تکلیف است یا خیر پرسیدند و جواب مثبت بود؛ حضرت به آن دختر اشاره کردند که شما بدنت را بپوشان و فقط بازبودن گردی صورت و دست‌ها آزاد است. حضرت به همین مسئله اکتفا کردند.

در مواردی دعا فرموده‌اند خدا زنان امت مرا رحمت کند که خود را می‌پوشانند.

در اینکه قرآن به تدریج بحث حجاب و پوشیدگی را تشریع و در هفت آیه در هفت سوره به زیبایی این مراحل را بیان کرده است، تردیدی نیست، اما خانم طیبی با اشاره به رساله دکترای خود گفت :  هیچ گزارشی در بحث خشونت علیه این موارد ندیده‌ام، حضرت نهایتا از آن فرد اعراض می‌کردند." 

از پیامبر (ص) نقل است که می‌فرموند : سنگ قبور را منظم و مرتب در کنار هم قرار دهید و وقتی سؤال شد که او مرده و فقط اعمالش برای او اثرگذار است فرمودند این کار نشانه نظم مسلمین و باعث جلب افراد غیر مسلمان به اسلام است."

 

حجاب یک امر اجتماعی برخلاف نماز و روزه و ... است، اگر کسی نماز نخواند و یا روزه نگیرد کسی کاری به او ندارد و اگر در ملا عام روزه نخورد تأثیری هم بر دیگران ندارد، ولی حجاب این طور نیست. من به عنوان فردی که تحقیقات زیادی در این مسئله داشته‌ام معتقدم پیامبر (ص) دغدغه حجاب داشتند و حجاب در عصر نبوی یک مسئله بوده و بنده در مقاله‌ای مسئله‌بودگی را اثبات کرده‌ام لذا وقتی چیزی مسئله باشد قانون هم دارد و، چون جامعه آن روز بسیط بود و فضای مجازی مانند امروز نداشتیم و دشمنان هم سلطه فرهنگی نداشتند برخورد ایشان در قالب قانون خشک نبوده است. امروز هم ضمن اینکه قانون باید باشد، ولی کار فرهنگی را نمی‌توان صرفا با قانون انجام داد. 

ما نمی‌توانیم یک مقوله فرهنگی را با زور نهادینه کنیم، حجاب باید از درون فرد و آگاهی او بجوشد و روشنگری در این زمینه صورت بگیرد، ولی نباید آن را هم صرفا یک مقوله فردی تلقی کنیم و بگوییم اجتماعی نیست. الان فضای مجازی باعث شکستن مرز‌ها شده و هیچ کسی نمی‌تواند تضمین بدهد اگر حجاب آزاد شود وقایعی که در هالیوود رخ داده در ایران هم تکرار نشود.

 

منبع: ایکنا