ظریف: زیر سوال بردن هدف غایی مذاکرات، غیرقابل قبول است

به گزارش واحد مرکزی خبر، روزنامه واشنگتن پست در پایگاه اینترنتی خود متن خلاصه شده مصاحبه دیوید ایگناتیوس با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان را منتشر کرده است. 

ایگناتیوس این مصاحبه را با پرسشی درمورد مذاکرات آغاز کرده و پرسیده است: پس از آن که روز جمعه هیئت ایرانی مذاکرات فنی در وین را ترک کرد، عباس عراقچی، معاون شما گفت: اقدام آمریکا در افزایش تحریم های موجود برخلاف روحیه توافقنامه ژنو است و افزود ایران درحال ارزیابی یک واکنش صحیح است. لطفا در این مورد توضیح دهید و بگویید به نظر شما موضع ایران باید چگونه باشد؟

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در پاسخ گفت: ما متعهدیم این اطمینان را ایجاد کنیم روندی که آغاز کرده ایم به نتیجه مطلوبی برسد، نتیجه ای که مطابق با توافقنامه [موقت ژنو] باشد و آن هم مستلزم این است که برنامه غنی سازی ایران ادامه یابد، درحالی که در همان زمان هر دو نگرانی و همچنین محدودیت های اعمال شده از سوی جامعه بین المللی رفع شود. هدف این است. از آنجائیکه ما معتقدیم برنامه ما کاملا صلح آمیز است، تمایلی نداریم هیچ ابهامی در مورد ماهیت کاملا صلح آمیز برنامه ما باقی بماند. از این رو ما معتقدیم که دستیابی به توافق بسیار آسان است. به طور قطع برای دستیابی به این توافق اراده سیاسی جدی و حسن نیت لازم است.

اکنون سخنانی از واشنگتن شنیده می شود. البته ما درک می کنیم که تهران و واشنگتن و همچنین بسیاری دیگر از اعضای گروه پنج به علاوه یک [آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه، چین و آلمان] جوامعی یکپارچه نیستند حتی سیاست یکپارچه هم ندارند. در ایران دیدگاه های متفاوتی  وجود دارد. برخی مخالفان توافقنامه چنان صریح و به تندی نظرات خود را بیان می کنند که حتی تا مطرح کردن درخواست برکناری من پیش رفته اند. به اعتقاد من در یک جامعه دموکراتیک، جایی که نیروهای مختلف، دیدگاه های سیاسی مختلف و شاخه های مختلف حکومت فعالیت می کنند تا مانع اعمال قدرت سیاسی شود و توازن لازم را ایجاد کنند، این امر طبیعی است. این مسئله درمورد آمریکا هم صادق است. به اعتقاد من نگرانی  فقط برای نمایندگان آمریکا طبیعی است. 

ما همه امیدواریم مخالفان ما در ایران و مخالفان در آمریکا پیش از هر چیز منافع ملی را مد نظر قرار دهند. من این را به هر دو طرف می گویم نه یک طرف خاص. اما معتقدم به خاطر سیاست های حوزه های انتخاباتی در آمریکا( نفوذ زیاد سیاست های حوزه های انتخاباتی ) در برخی مواقع منافع ملی اشتباه گرفته می شوند. من نباید در مورد این مسئله سخن بگویم. این یک مسئله داخلی است که به اعتقاد من مردم آمریکا و دولت این کشور قادرند آن را برطرف سازند. اما زمانی که صداهایی از درون دولت شنیده می شود که هدف غایی مذاکرات را زیر سوال می برند این دیگر غیرقابل قبول است.

وزیرخارجه ایران تاکید کرد: اگر سخنانی که با هدف مذاکرات در تضاد است از درون دولت شنیده شود، خیلی مخرب خواهد بود. از این رو ما باید با قاطعیت به طرف های دیگر مذاکره این موضوع را یاد آوری می کردیم و معتقدیم این کار را انجام داده ایم. این به معنی مرگ مذاکرات نیست. بلکه به این معنی است که مذاکرات با مشکل مواجه شده است. 

من فکر می کنم ما باید هر روز این مسئله را که چگونه می خواهیم برسر میز مذاکره باز گردیم تا این موانع را برطرف کنیم و به پیشرفت دست یابیم، مورد بازنگری قرار دهیم. هدف ما این است. ما این کار را با حسن نیت انجام می دهیم. ما این کار را با اراده سیاسی و تصمیم قاطع برای این که نه تنها گام نخست را برداریم بلکه در کوتاه ترین زمان ممکن به توافق نهایی دست یابیم، انجام می دهیم. توافقی که معتقدیم به نفع همه خواهد بود و تمام تلاش هایی که برای تضعیف آن انجام می شود باید متوقف شود زیرا مخرب هستند.

در ادامه ایگناتیوس پرسیده است: آیا شما درمورد معنی و مقصود اظهارات دیوید کوهن، معاون وزیر خزانه داری که فکر می کنم در بین سخنانتان زمانی که درمورد سخنان مقامات دولتی سخن می گفتید، به آن اشاره کردید، از دولت توضیحی دریافت کرده اید؟ 

ظریف پاسخ داد: من با برخی گفتگوی تلفنی داشته ام. اجازه دهید این گونه بگویم که ما با اعضای گروه پنج به علاوه یک تماس داشتیم و در چند روز اخیر دراین زمینه گفتگوهایی انجام داده ایم. به اعتقاد من این مذاکرات ادامه خواهد داشت. این نخستین باری نیست که احساس نیاز می شود در حاشیه مذاکرات پنج به علاوه یک برخی گفتگوهای عمومی یا خصوصی انجام شود. من با مقامات آمریکایی و دیگر مقامات گروه 1+5 و همچنین کاترین اشتون تماس داشتم. همه تلاش می کنند تا راهی برای پیشرفت بیابند. 

ظریف در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکاییان مطلبی بیان کرده اند که از نگرانی های شما در زمینه سخنان کوهن بکاهد، پاسخ داد: خب اجازه دهید سخنان خصوصی، خصوصی باقی بماند. اما مطلبی که می توانم بگویم این است که ما مذاکره می کنیم تا اطمینان یابیم همه به توافق ژنو پایبند هستند. آنچه من از جان کری و خانم اشتون شنیدم این است که آنها به نهایی سازی مقدماتی روند ژنو پایبند هستند تا زمینه برای توافق جامع فراهم شود. من هم این هدف را دارم و مطمئنم موانع را از سر راه برخواهیم داشت. البته این روند دشواری خواهد بود نه به خاطر این که دستیابی به هدف دشوار است بلکه از آن جهت که راه های دستیابی به هدف دشوارند. علت آن هم بی اعتمادی مردم ایران و سران کشور نسبت به نیات طرف دیگر و برخی سوء ظن هایی است که درمورد مقاصد ما وجود دارد. از این رو طی این مسیر دشوار است. متاسفانه نیروهای قدرتمندی وجود دارند که به دنبال تضعیف این روند هستند. ما باید هوشیار باشیم و با ذهنی باز به کارمان ادامه دهیم.

مذاکرات هیچگاه متوقف نشده است

دیوید ایگناتیوس مقاله نویس واشتگتن پست در ادامه این مصاحبه به بخشی از صحبت های ظریف اشاره کرد و پرسید آیا منظور شما از گفتگو با جان کری و خانم اشتون مذاکرات اخیر است؟ ظریف در پاسخ تاکید کرد که مذاکرات هیچگاه متوقف نشده است. 

ظریف در جواب این صحبت ایگناتیوس که به نظر می رسد پس از صحبت های کوهن، کری برای اطمینان دادن به شما درصدد توضیح بر آمده است، گفت: من سخنگوی جان کری نیستم. من می توانم بگویم ما با افراد مختلف تماس داشتیم . سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه اینجا بود؛ ما گفتگوهای طولانی داشتیم. 

ایگناتیوس درمورد زمان این گفتگوها پرسید و ظریف پاسخ داد: چهارشنبه 11 دسامبر. من با خانم اشتون هم قبل و هم بعد از چهارشنبه تماس گرفتم. من با دیگران از جمله جان کری هم تماس داشتم یا آنها با من تماس گرفتند. 

مصاحبه کننده در ادامه به سخنان یک هفته پیش باراک اوباما در نشست سابان در واشنگتن اشاره کرده که احتمال دستیابی به یک توافق قابل قبول را پنجاه پنجاه عنوان کرده است و نظر وزیر امور خارجه ایران را در این زمینه پرسید؟ 

ظریف در پاسخ گفت: همانگونه که گفتم به نظر من دستیابی به توافق خیلی دشوار نیست زیرا اهداف بحث برانگیز نیستند. جاده ناهموار است و این به اراده سیاسی طرفین گفتگو و سیاست های حوزه های انتخاباتی آمریکا بستگی دارد که بتوان به توافق دست یافت. وی با بیان این که نمی تواند احتمال موفقیت را با عدد و رقم تعیین کند، گفت: اما ما این روند را با نیت حل 100 درصدی مسئله آغاز کردیم. البته محدودیت هایی وجود دارد. نگرانی هایی وجود دارد که باید درنظر گرفته شود. ما آماده ایم نگرانی های منطقی را برطرف سازیم. 

ایگناتیوس در ادامه گفته است: اجازه دهید از شما درمورد برخی مسائل خاص که باراک اوباما و مقامات دولتی در سخنانشان به آنها اشاره کرده اند، بپرسم. در توافقنامه موقت آمده است براساس راه حل جامع نهایی ایران حق خواهد داشت تحت نظارت معاهده منع گسترش سلاح های کشتار جمعی برنامه هسته ای غیرنظامی خود را ادامه دهد و این هم قید شده است که همه این ها به اعمال برخی محدودیت ها و شفاف سازی ها بستگی دارد. اما ما فکر می کنیم برای برنامه صلح آمیز هسته ای محدودی که در توافق ژنو قید شده است، رآکتور آب سنگین اراک و 19 هزار سانتریفوژ مورد نیاز نیست. ما در مورد تاسیسات زیرزمینی فوردو هم همین عقیده را داریم. حال پرسش این است که آیا ایران حاضر است برای آن که به گروه پنج به علاوه یک اطمینان دهد به دنبال برنامه هسته ای محدود صلح آمیز است، درمورد ایجاد محدودیت برای این موارد که گفته شد، وارد مذاکره شود؟ 

ظریف در پاسخ گفت: بازهم می گویم معتقدم که نیازی نیست به طور علنی درمورد این مسائل گفتگو شود. بهتر است مذاکرات محرمانه بماند. اما اجازه دهید به برخی مطالب دراین زمینه اشاره کنم. اول آن که این گفتگوها مبتنی بر اصولی هستند که رئیس جمهور اوباما در نامه های خود هم به رهبر معظم انقلاب و هم رئیس جمهور روحانی بیان کرده است. این اصول عبارتند از موضع برابر، احترام متقابل و منافع دوجانبه. از این رو باید مذاکرات را بر اساس این اصول انجام دهیم. از این رو ما باید به تفاهم دست یابیم نه اینکه سعی کنیم مطلبی را به طرف دیگر تحمیل کنیم. همانگونه که می دانید ایرانیان هیچگاه امر و نهی خارجیان را نپذیرفته اند. و این مسئله استثنا هم ندارد. از این رو برخورداری از موضع برابر برای ما اهمیت زیادی  دارد.     

مقاله نویس ایگناتیوس در مورد معنی موضع برابر سوال کرد و ظریف پاسخ داد : تعریف ساده آن این است که ما به دنبال آن نیستیم به طرف مقابل دیکته کنیم راه حل چگونه باید باشد؛ و چنین مسئله ای را از طرف دیگر مذاکره هم نخواهیم پذیرفت. ما می خواهیم این نگرانی را برطرف کنیم که ایران به دنبال تولید سلاح های هسته ای نیست و شرایطی هم ایجاد نخواهد کرد که در این زمینه نگرانی پدید آید. چندین راه برای رفع این نگرانی وجود دارد که ما انجام خواهیم داد. 

اکنون نکته دومی که باید در نظر داشت این است که در هر مذاکره ای اگر شما خواهان دستیابی به نتیجه هستید باید مشکلات را از نگاه طرف دیگر هم ببینید نه فقط از چشم خودتان. در این جا من از همه می خواهم از چشم ما هم به قضیه نگاه کنند. در این صورت احتمالا راه حل آسان تری خواهیم یافت. من نیز آمادگی دارم از چشم شما یعنی از دیدگاه غرب به ماجرا نگاه کنم. 

بگذارید با غنی سازی آغاز کنیم. ایران قصد نداشت غنی سازی انجام دهد. ایران مجبور به این کار شد زیرا ما در کنسرسیومی در فرانسه موسوم به «یورودیف» سهم داشتیم که هزینه آن را به طور کامل پرداخت کرده بودیم اما قادر به دریافت یک گرم اورانیوم غنی شده حتی برای رآکتور تحقیقاتی خود که براساس برنامه «اتم برای صلح» رئیس جمهور آیزنهاور ساخته شده بود، نبودیم. ما تصمیم به غنی سازی اورانیوم تا سطح 20 هم نداشتیم. ما 20 سال سعی کردیم برای تامین سوخت آن راکتور اورانیوم 20 درصد خریداری کنیم. اما تهدید شدیم، مورد اهانت قرار گرفتیم 

و پس زده شدیم تا این که تصمیم گرفتیم خودمان دست به کار شویم و گفتیم به کسی نیاز نداریم. 

این سخنان به آن معنی نیست که اگر آنها اکنون بگویند سوخت مورد نیازتان را فراهم می کنیم ما بپذیریم زیرا ما این سرمایه گذاری داخلی را انجام داده ایم و از طرف دیگر به آنها هم اعتماد نداریم. نکته دیگر هم این است که دلیلی وجود ندارد حال که ما این همه زمان گذاشته ایم و هزینه کرده ایم غنی سازی را در ایران متوقف کنیم.   

وزیر امور خارجه ایران درمورد قبول برخی محدودیت ها درمورد میزان غنی سازی در ایران گفت: دراین مورد گفتگو خواهیم کرد. راه های مختلفی وجود دارد. اعمال محدودیت خود هدف نیست. هدف این است که اطمینان حاصل شود فعالیت های ایران برای اهداف صلح آمیز است و این مسئله به صراحت قید شده است. 

ظریف با بیان این که راه های زیادی برای اثبات صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران وجود دارد، گفت: درمورد این راه ها گفتگو خواهیم کرد و به توافق دست خواهیم یافت زیرا باید مورد توافق طرفین قرار گیرد. ما معتقدیم که می توانیم به توافق دست یابیم. 

حال بگذارید درمورد مسئله دوم یعنی اراک سخن بگوییم. ما پیشنهاد این کار را مطرح کردیم (هر برنامه ای که اکنون در ایران اجرا می شود ابتدا از غرب درخواست شده است، آنها از انجام آن امتناع کرده اند ما هم به دانش خود متوسل شده ایم. ما از ابتدا به دنبال ساخت این رآکتورها نبودیم. ما می خواستیم از دانش بهره بگیریم. همه به دنبال بهره گیری از فن آوری پیشرفته هستند. اما این را از ما دریغ کردند؛ اقدامی که در تناقض با معاهده منع گسترش سلاح های کشتار جمعی بود زیرا براساس این معاهده کشورها می توانند برای اهداف صلح آمیز از انرژی هسته ای استفاده کنند. این فقط یک حق نیست بلکه یک نیاز است. آنها، تقریبا تمام کشورهای غربی به مدت دست کم 22 سال یعنی از سال 1990 ان پی تی را نقض کردند. متاسفانه قضاوت رسمی در این زمینه انجام نمی شود زیرا راهکار نظارتی وجود ندارد.  

ظریف در ادامه با بیان این که ان پی تی مبتنی بر سه اصل است که یکی از آنها استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای است، گفت: رآکتورهای آب سبک در اختیار ایران قرار نگرفت. از این رو ما مجبور شدیم آن چیزی را بسازیم که دانش ساختش را داشتیم. و این یعنی این که ما برای استخراج پلوتونیوم رآکتور آب سنگین نساختیم بلکه چون در آن زمان  فقط دانش لازم برای ساخت آن موجود بود، ما این کار را آغاز کردیم. 

اکنون هم دیگر نمی توانیم ساعت را بیست سال به عقب بکشیم و از ایران بخواهیم پروژه ای را که نیروی انسانی زیادی بر روی آن کار کرده اند و سرمایه زیادی هزینه آن شده است، متوقف کند. به هرحال راه های زیادی وجوددارد که اطمینان حاصل شود تمام فعالیت های این رآکتور صلح آمیز است زیرا هدف ما همین است. راه های زیادی وجود دارد که اطمینان حاصل شود ما می توانیم رادیو ایزوتوپ به دست آوریم ... ما حتی اکنون هم نمی توانیم رادیو ایزوتوپ از خارج کشور تهیه کنیم ... از این رو ما مجبوریم خودمان آن را تولید کنیم.

ایرانیان زیر باز زور نخواهند رفت

ظریف تاکید بر اینکه ایرانیها زیر باز زور نخواهند رفت، تصریح کرد:  وقتی عالی ترین فقیه در کشور حکمی را صادر می کند، کسی نمی تواند آن را نقض کند  و این حکم این است که سلاح های کشتار جمعی بر خلاف اصول اسلام  بوده و حرام است  بنابراین دیگر هیچ ابهامی باقی نمی ماند و  ما آماده ایم این شفافیت را در عمل نیز نشان دهیم.

تحلیلگر و خبرنگار واشنگتن پست در ادامه مصاحبه اختصاصی با محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران از وی پرسید    بنابراین ، ( ممکن است ) راهی برای داشتن رادیو ایزوتوپ ها وجود داشته باشد و در عین حال به نگرانی ها درباره بازفراوری پلوتونیوم نیز پرداخته شود ...

ظریف  پاسخ داد  درباره رئاکتورهای آینده ، اگر آنها راههایی را در اختیار ما بگذارند که نیازهایمان را برطرف کنیم ، مشکلی نیست. درباره رئاکتورهای فعلی ما باید درباره راههای علمی مختلف و ابزارهای پرداختن به آنها مذاکره کنیم -- ما برای پرداختن به این مسئله آماده ایم. ما آن را روی کاغذ می آوریم . ما همیشه به قولهایمان عمل می کنیم. ما قول دادیم به اراک می پردازیم ، و به اراک خواهیم پرداخت. 

اجازه دهید به مسئله سوم بپردازیم و آن هم فردو است:‌ اگر شما در ایران بنشینید و ببینید کسانی درباره فردو نگرانی هایی دارند ، تنها نتیجه ای که می توانید بگیرید این است که آنها می خواهند به شما حمله کنند. زیرا اهمیت فردو در چیست؟ فردو تاسیساتی است که تحت بازرسی روزانه (آژانس بین المللی انرژی اتمی) است. بازرسی روزانه! بنابراین ما نمی توانیم هیچ کاری در فردو انجام بدهیم. تنها تفاوت فردو از تاسیسات غنی سازی نطنز این است که به فردو نمی توان حمله کرد. بنابراین اگر شما اصرار کنید که من باید فردو را برچینم ، یا کاری با فردو بکنم ، معنایش این است که کسی قصد حمله نظامی دارد  و من باید بگویم که حمله نظامی نقض اساسی ترین اصول قانون بین الملل است. منظورم این است که این نمی تواند مبنایی برای مذاکره باشد. من نباید مذاکراتی را بپذیرم که مبنایش نقض قانون بین الملل است ، چه رسد به اینکه منافع ایران را نیز نقض کند... بنابراین آنها از من می خواهند مسئله ای را در نظر بگیرم که اساسا غیرمنطقی است.

خبرنگار در ادامه تصریح کرد  مجددا می پرسم، آیا راهی برای پرداختن به این نگرانی هست ...

ظریف  پاسخ داد  راههایی برای پرداختن به آن وجود دارد زیرا ما نمی خواهیم حتی این تلقی وجود داشته باشد که ایران برنامه تسلیحاتی دارد؛ این به نفع ما نیست. ما سیاست ابهام را دنبال نمی کنیم؛ قصد ما این نیست؛ سیاست ما شفاف سازی این است که ما دنبال سلاح هسته ای نیستیم. اگر شما ما را یک کشور دینی می نامید ، پس دست کم بنیانی را که یک کشور دینی بر آن استوار است به رسمیت بشناسید و عالی ترین اصل در یک کشور دینی این است که وقتی عالی ترین فقیه در کشور حکمی را صادر می کند ، کسی نمی تواند آن را نقض کند  و این حکم این است که سلاح های کشتار جمعی بر خلاف اصول اسلام و حرام هستند. بنابراین هیچ ابهامی باقی نمی ماند. ما آماده ایم این شفافیت را در عمل نیز نشان دهیم -- زیرا هیچ علاقه ای نداریم که هیچ ابهامی را باقی بگذاریم. اما ما حرف زور را نمی پذیریم. ما می خواهیم درباره همه مسائل ، در چارچوب توافق ژنو ، مذاکره کنیم اما از یک جایگاه برابر و بر اساس احترام متقابل. ما آماده ایم خودمان را جای شما بگذاریم اما ما در عین حال از شما می خواهیم به محذوریت های ما احترام بگذارید. از ما نخواهید که تحلیل اقتصادی به شما بدهیم که چرا غنی سازی در ایران ممکن و عملی است ، زیرا این کاربردی ندارد. مسئله ما این نیست که غنی سازی از لحاظ اقتصادی امکان پذیر است بلکه در اینجا مسئله انکار (یک حق) در میان است -- وقتی شما به چیزی دسترسی ندارید ، پول مشکلی نیست.

واشنگتن پست در ادامه این سوال را مطرح کرد که  می خواهم به پرونده منطقه ای بازگردم. من مطمئنم شما به عنوان وزیر امور خارجه تحولات سوریه را دنبال می کنید. علاقه روز افزونی به این وجود دارد که آیا ایران آماده است با دیگر کشورها ، از طریق روند تحت حمایت روسیه-آمریکا در ژنو ، برای محقق کردن یک گذار سیاسی در سوریه همکاری کند. 

من مثالی برای شما می زنم: در 21 نوامبر نمایندگان ایران ، عربستان سعودی ،‌روسیه و آمریکا با والری آموس ، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور بشردوستانه دیدار کردند تا درباره تلاش های امدادی احتمالی گفتگو کنند. سوال من این است که آیا ایران این آمادگی را دارد که به یک روند فراگیرتر ملحق شود که امکان برقراری یک دالان کمک های بشردوستانه به مرکز حمص یا داخل درایا ، و اقدامات احتمالی دیگر را فراهم می سازد. 

وزیر خارجه ایران در پاسخ گفت: اجازه دهید به این پرسش های متفاوت پاسخ بدهم. اولا ، در خصوص مسئله ژنو2، ما این را تصریح کرده ایم که ایران معتقد است هیچ راه حل نظامی برای سوریه وجود ندارد.هرچند این حرف ممکن است بدیهی باشد اما من فکر نمی کنم همه بازیگران این بازی به آن اعتقاد داشته باشند. 

خبرنگار واشنگتن پست پرسید آیا بشار اسد به آن اعتقاد دارد؟

ظریف گفت: بشاراسد معتقد است در نهایت این مسئله باید از طریق سیاسی حل و فصل شود. اما من معتقدم کسانی که دنبال حمله نظامی آمریکا هستند و از این ناراحت شدند که آمریکا تصمیم گرفت در چارچوب قوانین بین المللی کار کند و نه بیرون از این چارچوب ، فکر نمی کنند که هیچ راه حل نظامی برای سوریه وجود ندارد. آنها دنبال راه حل نظامی بودند. اما  حالا ما امیدواریم که همه سر عقل بیایند و این واقعیت را بپذیرند که هیچ راه حل نظامی وجود ندارد. باید دنبال یک راه حل سیاسی باشیم. ما گفته ایم که اگر از ما دعوت بشود در ژنو2 حضور خواهیم داشت و خواسته ما این است که به این راه حل سیاسی برسیم.