پخش زنده
امروز: -
رئیس سازمان بورس خبر داد
افزایش تقاضا برای ورود به بازار سرمایه
رئیس سازمان بورس گفت: با توجه به ورود روزانه بیش از ۲۰ همت به بازار سرمایه ، امیدواری‌ها برای تحقق اهداف مالی و تأمین منابع مورد نیاز افزایش یافته است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، گفتگوی ویژه خبری سه شنبه شب شبکه خبر با موضوع "بررسی عملکرد دولت و مجلس در تحقق سرمایه گذاری برای تولید" با حضور آقایان حجت الله صیدی رئیس سازمان بورس، مهدی طغیانی نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و ارتباط تلفنی با علاءالدین ازوجی رئیس امور اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه برگزار شد.
متن کامل این گفت‌و‌گو به شرح زیر است:
مقدمه مجری: حدودا یک دهم از سال ۱۴۰۴ را پشت سر گذاشتیم و امشب می‌خواهیم بررسی کنیم ببینیم متناسب با این زمان عبور کرده از سال ۱۴۰۴ چه میزان دستگاه‌های دولتی و مجلس همت کردند که شعار سال و موضوع سرمایه گذاری در تولید محقق شود.
سوال: آقای صیدی امشب میزبان جنابعالی بعنوان نماینده دولت هستیم در حوزه اقتصاد یعنی اگر سوالی خارج از حوزه بورس پرسیدیم از این جهت است سوال این است که آیا به میزانی که از سال ۱۴۰۴ گذشته یک دهم درصدی که پشت سر گذاشتیم آیا به همین میزان هم الان در دولت اقداماتی برای تحقق شعار سال انجام گرفته؟ بیشتر بوده یا کمتر است به زعم شما؟
صیدی: سرمایه گذاری برای تولید و خود تولید همیشه دغدغه مسئولان کشور بوده و الان سالهاست که هم در تعیین شعار سال و هم در برنامه‌هایی که دولت‌ها ارائه می‌دهند مسئله تولید مسئله محوری است. برای این که تعیین کننده رشد است و تولید ناخالص داخلی روی دیگر سکه درآمد سرانه است و درآمد سرانه یعنی معیاری برای سنجش رفاه؛ بنابراین همه دولت‌ها و دولت چهاردهم همت خاصی داشتند برای ساماندهی تولید و رونق تولید. پرداختن به تولید از سال گذشته در دولت چهاردهم شروع شد با سه اقدام مهم، یک اقدام این بود که در لایحه بودجه ۱۴۰۴ مشوق‌های مختلفی برای این که تولید افزایش پیدا کند، رونق داشته باشد و توجه هم داشته باشیم که تولید یعنی کل زنجیره، یعنی توزیع و خدمات پس از فروش و خدمات را هم در بر می‌گیرد و اتفاقا به طور هوشمندانه شعار سال سرمایه گذاری برای تولید تعیین شده نه فقط در تولید یعنی در کارخانه، این لایحه خوشبختانه در مجلس هم با همکاری نمایندگان محترم و متخصصینی که در مجلس هستند به نحو خوبی به تصویب رسید و بنابراین توجه ویژه‌ای به تولید شده. در لایحه بودجه که دولت اجرا خواهد کرد و تبدیل شده به قانون بودجه، اقدام دوم در راستای قانون تامین مالی زیرساخت و تولید که مجلس محترم در سال‌های اخیر تصویب کرده بود و یکی از اقدامات مهم مجلس شورای اسلامی بود دولت جلساتی تشکیل داد، شورای ملی تامین مالی تشکیل شد که به طور مرتب بعضی مواقع در هفته یک بار بعضا هر دو هفته یک بار تشکیل میشود. دستورالعمل‌ها به تصویب رسید بعضی طرح‌ها در آن تعیین شد، روش تامین مالی آن و همین طور ابزار‌ها و اقدام سوم تدوین یک برنامه ۵ قسمتی بود یا ۵ بسته ارتقا اقتصاد کشور که سازمان برنامه نهایی کرد و اعلام کرد که در آن وقتی نگاه می‌کنیم هم مستقیم به تولید پرداخته شده هم غیر مستقیم. آن برنامه شامل بحث جهش تولید و حمایت از آن، بحث نقدینگی و تورم که یکی از مسائل آن رفع ناترازی بانک‌ها است که کمک می‌کند بانک‌ها تامین مالی بیشتری کنند در گزارش شما هم بود که بخشی از مشکلات تولید و اتمام پروژه‌ها تامین مالی است. بحث سوم رفع ناترازی‌ها است مخصوصا رفع ناترازی انرژی که می‌دانید به تولید لطمه زد در سال‌های گذشته، امیدواریم امسال شاهد کمترین ناترازی در این زمینه باشیم. بحث چهارم معیشت مردم است، هم معیشت مردم تامین شود و هم تقاضای کل بالا رود. ما در اقتصاد افزایش تقاضای کل را به معنی حمایت از تولید تلقی می‌کنیم و بحث پنجم هم طرح‌های پیشران است که اگر راه بیفتد آن هم خیلی از چرخ دنده‌های تولید را به حرکت در می‌آورد.
سوال: این نکاتی که اشاره کردید پیش از این که اصلا سال به این نام نامگذاری شود به صورت منظم برنامه ریزی شده بود برای آن درست است؟
صیدی: شروع شده بود، در سال جاری تبدیل شد بعضا به برنامه‌های عملیاتی و ...
سوال: یعنی اگر شعار سال سرمایه گذاری برای تولید هم نبود باز هم این برنامه‌ها برقرار بود درست است؟
صیدی: برای این که اینها با هم خیلی انطباق دارد. مسئله رشد و مسئله رونق تولید مسئله اصلی کشور در چند سال اخیر است؛ بنابراین این برنامه‌ها تدوین شده بود وقتی که در سال جاری سرمایه گذاری برای تولید تعیین شد، بیشتر تمرکز رفت روی سرمایه گذاری.
سوال: تلقی ما این است که وقتی یک سالی مثلا نامگذاری خاصی برای آن انجام میشود، مثلا یک اتفاق ویژه تری باید برای آن بیفتد. الان اقداماتی که جنابعالی اشاره کردید اقداماتی است که گویا اگر سال یک عنوان دیگری هم داشت اینها اتفاق می‌افتاد یا حداقل دولت پیگیری می‌کرد الان هم که سال این است باز دارد همان اتفاق می‌افتد یعنی خیلی برنامه ریزی شما با شعار سال ممکن است با هم منطبق شوند، انطباقی با هم پیدا کنند ولی این که چه اتفاق ویژه‌ای متناسب با شعار سال اتفاق می‌افتد، این خیلی ظاهرا وجود ندارد درست است؟
صیدی: چرا، وجود دارد
سوال: یعنی اگر شعار سال چیز دیگری می‌شد، آن برنامه ویژه‌ها وجود نداشت، منظورم این است.
صیدی: حتما، در سطح کلان ما شعاری داریم، ماموریتی داریم، که آن همان رشد است، وقتی که برای سال خاصی شعار خاصی تعیین میشود و ماموریت خاصی تعیین میشود بیشتر تمرکز روی آن شعار است امسال بحث سرمایه گذاری برای تولید است برای این که تشکیل سرمایه خیلی مهم است، در همین بازار سرمایه ما شروع کردیم به تعریف صندوق‌های جدید برای سرمایه گذاری در تولید، برای این که تولید رونق پیدا کند.
سوال: یعنی امسال برای آن این برنامه ریزی را کردید؟
صیدی: بله، با توجه به تعیین شعار سال، اصلا خبررسانی هم کردیم اطلاع رسانی کردیم، در مجلس کمیسیونی آقای دکتر طغیانی بیشتر هم توضیح خواهند داد و هم اشراف دارند ولی لطف کردند این کار را پیش بردند، چون مجریان آن هم ما هستیم بنابراین همکاری نزدیکی شد برای تمرکز روی بحث سرمایه گذاری در تولید. بحث شرکت پروژه ها، بحث تعیین همین پروژه‌های پیشران اینها برای این که تخصیص پیدا کند منابع به این پروژه‌های پیشران اینها اقداماتی است که از ابتدای سال انجام شده و امیدواریم که با سرعت بیشتری با اثرگذاری بیشتری پیش برود.
سوال: آقای طغیانی در مجلس چه اقدامات ویژه سال، برنامه‌های منظمی که از قبل برنامه ریزی میشود که آنها شعار سال هر چه باشد که بوده، متناسب با شعار سال چه اقدامات ویژه‌ای انجام شده؟
طغیانی: مجلس بر اساس وظیفه‌ای که به موجب قانون اساسی بر عهده اش است معمولا در حوزه تقنین و نظارت عمل می‌کند، خارج از این دو تا هم مجلس وظیفه‌ای ندارد، در حوزه تقنین ما سال گذشته قانونی داشتیم که البته، چون محوریت این سال‌ها تولید بود تحت عنوان قانون تامین مالی تولید و زیرساخت، ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ ابلاغ شد بسیار بسیار روی این قانون زحمت کشیده شد. شاید من بتوانم عرض کنم اگر ما امسال بتوانیم توفیقی در سال سرمایه گذاری برای تولید داشته باشیم این است که این قانون را بتوانیم روی ریل اجرا بیندازیم کما این که البته حرکت‌های خوبی هم واقعا در دولت شد شورای تامین مالی برای اولین بار در کشور شروع شد سرمایه گذاری برای تولید مبنای آن تامین مالی است بتوانیم تامین مالی کنیم طرح‌ها و پروژه‌های تولیدی کشور.
سوال: بعد از یک سال هنوز روی ریل اجرا آن طور که توقع داریم نیفتاده.
طغیانی: به دلایل اتفاقات سال گذشته علیرغم همه زحماتی که کشیده شد فکر می‌کنم هنوز عقب هستیم، از برنامه البته گزارشی را همین هفته جاری آوردند در مورد وضعیت قانون در کمیسیون ارائه کردند. مثلا فرض کنید پیش نویس‌ها را من خدمت شما بگویم. در این قانون ۵۰ مورد مقرره و تکلیف بعهده دولت گذاشته شده که باید مثلا آیین نامه بنویسید دستورالعمل داشته باشد و غیره. از اینها ۸۵ درصد انجام شده، ۱۵ درصد آن هنوز انجام نشده. با این که مواعد آن حداکثر شش ماهه بوده است، می‌خواهم عرض کنم به دلیل این که مسائلی پیش آمد در سال گذشته و تغییراتی که در دولت بود عملا قانون با وقفه همراه شد، نکته دوم امسال عملا سال اول برنامه هفتم است. ما سال گذشته تیرماه ابلاغ قانون برنامه هفتم را داشتیم امسال سال اول اجرای آن به شکل کامل است در قانون برنامه هفتم هم بعضی تکالیف آمده ما از باب نظارت چه درمورد قانون تامین مالی تولید و زیرساخت، چه در مورد قانون برنامه هفتم واقعا مضاعف داریم پیگیری می‌کنیم همین هفته جاری که جلسات متعدد نظارتی در مجلس تشکیل میشود برای قوانین. ما حداقل سه جلسه پی در پی برای حوزه سرمایه گذاری برای تولید، بر مبنای همین قوانین موجودمان برگزار کردیم که مثلا بند ب و پ ماده ۳ قانون برنامه هفتم. مثلا در یک جلسه پیگیری شد موضوعات ابزار‌های تامین مالی تولید مثل مثلا فکتورینگ، واگذاری مطالبات که خیلی می‌تواند ابزار کارآمدی باشد، بحث‌های نظارتی آن مطرح شد، بحث تضمین و آن موسسات تضمین و شکل گیری آنها که دغدغه بسیاری از کسب و کار‌ها است. جلسه نظارتی آن برگزار شد. واقعیت این است که ما اصرار داریم جلسات نظارتی مان را هدفمند روی حوزه همین قوانین موجود بویژه قانون برنامه هفتم و قانون تامین مالی تولید و زیرساخت و سایر قوانینی که احکام مرتبط داشته باشند برگزار کنیم. در بحث تقنین هم یک کاری امسال ویژه در این ماه فروردین و اردیبهشت شکل گرفت. قانون تامین مالی تولید و زیرساخت وقتی در شورای تامین مالی رفت بعضی نیاز‌های جدید احساس شد. دستگاه‌ها آمدند گفتند این اختیار را اگر بدهید در حوزه ما سرمایه گذاری خیلی جدی‌تر شکل می‌گیرد. مثلا میراث فرهنگی آمد در حوزه گردشگری مجموعه کاملی آورد که اگر این را بدهید سرمایه گذاری گردشگری می‌تواند تحول جدی پیدا کند. در کمیسیون حمایت از تولید گذاشتیم در دستور در همین دو ماه، یک ماه و نیم تقریبا سال جدید، بررسی شد و در کمیسیون مصوبه گرفته الان برای صحن علنی فرستادیم. بسته سرمایه گذاری در حوزه گردشگری، تقنین هم هست و تکمیل قانون ایرانگردی، جهانگردی که در کشور بوده، سالیان قبل مصوب شده، از این نوع کار‌ها برای ما باز هم جدید آمده، ما دنبال این هستیم که گلوگاه‌های قانونگذاری برای سرمایه گذاری در تولید را رفع کنیم و به دستگاه‌ها هم گفتیم، نامه هم نوشتیم، پیگیری هم داریم می‌کنیم، هر جایی که احساس کردند با رفع یک گلوگاه قانونی می‌تواند سرمایه گذاری به شکل جدی تری رونق بگیرد، حاضر هستیم در مجلس، آقای رئیس مجلس هم اعلام کردند ما هم در کمیسیون تخصصی اعلام می‌کنیم در اسرع وقت انشاالله آن گلوگاه را برطرف می‌کنیم.
سوال: شکل بالغانه سرمایه گذاری که از نظام بانکی به سمت بازار سرمایه بیاید یعنی جزو آرزو‌هایی است که در کشور داریم ولی عمدتا از سمت نظام بانکی دارد اتفاق می‌افتد، فکر می‌کنید ما چقدر فاصله داریم تامین مالی تولیدمان را از بازار سرمایه انجام دهیم و مهمترین موانعی که پیش روی این تامین مالی وجود دارد به نظر شما چیست؟
صیدی: سال‌های سال نظام بانکی غالب بوده و تامین مالی می‌کرده، ولی متعارف این است که نظام بانکی تامین مالی کوتاه مدت را انجام دهد و بازار سرمایه همانطور که از اسم آن مشخص است تامین مالی بلندمدت را و سرمایه تشکیل شود و تشکیل سرمایه است که تولید را پیش می‌برد. این حرکت شروع شده کاری که ما اخیرا کردیم، برای تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط اوراق مرابهه جدید را تعریف کردیم. این دارد نسبت از مثلا ۹۰-۱۰ دارد تبدیل میشود به ۸۵-۱۵ و بعد کم کم شود ۸۰-۲۰ که ما ظرف افق مثلا ۴-۵ ساله برسیم به ۵۰-۵۰. برای این که تامین مالی همانقدر که برای افزایش ظرفیت، برای توسعه بخش تولید لازم است برای سرمایه در گردش هم لازم است، نظام بانکی بتواند یا بازار پول بتواند آن بخش سرمایه در گردش و کوتاه مدت را تامین مالی کند و بازار سرمایه بتواند تامین مالی بلندمدت را انجام بدهد. این حرکت شروع شده، عرضه‌های اولیه در حوزه شرکت پروژه ها، صندوق پروژه‌ها شروع شده، نسبت دارد تغییر می‌کند. ما تا شاید مثلا ۵-۶ ماه گذشته اوایل آبان، اواخر مهر، این نسبت مثلا اوراق مرابحه در بخش دولتی و در بخش خصوصی و تولید حدود مثلا ۹۲ و ۸ بوده الان رسیده به ۱۳-۸۷ کم کم که این افزایش پیدا کند. فکر می‌کنم استقبال خوبی هم خواهد شد. الان اکثر تولید کنندگان حتی شرکت‌های سهامی خاص تقاضای مجوز انتشار اوراق مرابحه را دارند و سازمان بورس هم در این رابطه تسهیلاتی ایجاد کرده، به کار سرعت داده و با تشکیل آن ارکان انتشار اوراق تقریبا ما در هر هفته یا مثلا در ماه سه بار یا مثلا دو بار انتشار اوراق را داریم و این باعث شده که وزن بازار سرمایه در تامین مالی بخش تولید به صورت تدریجی افزایش پیدا کند. می‌دانید این اصلاحات زمان می‌برد.
طغیانی: نکته مهمی هست، در قوانین ما شرکت پروژه را داریم شرکت‌های بزرگ برای سرمایه گذاری هایشان می‌توانند بیایند از شرکت پروژه استفاده کنند. به جهت وضعیتی هم که دارند و آن اعتمادی که می‌توانند جلب کنند می‌تواند موفق باشد یعنی سرمایه گذار عملا میشود سهامدار شرکت پروژه. در بند ب ماده ۳ قانون برنامه هفتم دوباره تاکید شده روی شرکت پروژه، صندوق پروژه تاکید شده. البته عملکرد هم دارد یعنی بازار سرمایه هم تلاش کرده، الان من ۴ تا شرکت را در گزارشی که از آنها در همین هفته گرفتیم آوردند نزدیک حدود ۱۲-۱۳ همت هم این ۴ تا پروژه شرکت پروژه زدند و توسعه ایجاد کردند، اما نکته‌ای که هست این است که شرکت‌های بزرگ ترجیح می‌دهند به جای این که شرکت پروژه تاسیس کنند و مردم را دخیل کنند بروند از بانک وام بگیرند و، چون بزرگ هستند نظام بانکی ترجیح می‌دهد که وام خود را به اینها بدهد، چون اینها مشتری‌های خوبی هستند و بعد از آن طرف سقف ترازنامه هم برای بانک‌ها وجود دارد وقتی که این شرکت‌های بزرگ عملا تسهیلات را بلعیدند دیگر به شرکت‌های کوچک و متوسط که راهی جز تامین مالی بانکی ندارند تسهیلاتی نمی‌رسد، الان ما این معضل را واقعا داریم چیزی که از دولت خواستیم و دوستان در بازار سرمایه هم می‌توانند کمک کنند این است که چه شکلی جذاب کنیم که شرکت‌های بزرگ به جای این که بیایند و آن بخشی از تسهیلات بانکی که دوستان در بازار سرمایه هم می‌توانند کمک کنند این است که چطور جذاب کنیم و حتی اجبار کنیم که شرکت‌های بزرگ به جای اینکه بیایند و آن بخشی از تسهیلات بانکی را که می‌تواند به شرکت‌های متوسط و کوچک داده شود استفاده کنند، بیایند شرکت پروژه بزنند. می‌خواهند توسعه ایجاد کنند، همین را شرکت کنند، شرکت تأسیس کنند، سرمایه جمع کنند. هم آن بحث سرمایه گذاری برای تولید اتفاق می‌افتد.
سؤال: چرا الان جذاب نیست؟
طغیانی: عرض می‌کنم، چون بانک جذاب‌تر است، نرخ سود بانک پایین است و بعد هم شریکی ندارند. یعنی فقط یک وام است، بعداً هم تسویه اش می‌کنند. حتی ممکن است موکول کنند و دیرتر هم بدهند. اما اگر شرکت تأسیس کنند، مردم شریک آنها می‌شوند. یعنی در آن پروژه سهامدار می‌شوند. این به نظر من بحث خیلی مهمی است، نیاز دارد که به جد هم بانک مرکزی و هم نظام بانکی و هم بازار سرمایه، یعنی عزمی می‌خواهد، حالا شاید موضوعی که در شورای تأمین مالی هم باید اتفاقاً به آن بپردازند. شرکت‌های بزرگ می‌خواهند توسعه ایجاد کنند، شرکت پروژه ایجاد و تأسیس کنند. مردم هم بخاطر اعتمادی که دارند می‌آیند و سهامدار می‌شوند. اجازه دهند تسهیلات بیشتر به شرکت‌های متوسط و شرکت‌هایی که واقعاً به سرمایه در گردش نیاز دارند، برسد. هم به خاطر اعتبار کمترشان اگر هم حتی شرکت پروژه تأسیس کنند، استقبالی نمی‌شود. فرض کنید مردم می‌خواهند بروند یک شرکت پروژه‌ای که تا الان سابقه نداشته را در آن سهامدار شوند، ریسک آن بالا است، قاعدتاً به سختی تأمین مالی می‌کند، اما در آنجا شرکت‌های بزرگ که سابقه دارند، آوازه دارند، این اتفاق نمی‌افتد. به نظر من این الان در نظام تأمین مالی ما یک گلوگاه خیلی مهمی است که نیاز دارد برای آن برنامه ریزی شود.
سؤال: آقای ازوجی، من راجع به این بحث‌های سرمایه گذاری که در دولت طراحی و آماده سازی شده، جزئیات آن چه است و مهمترین بخش‌های آن چه است؟
ازوجی: واقعیت این است که برنامه‌ای که برای تأمین مالی است، من اول عرض کنم که سرمایه گذاری عمدتاً در مباحثی که اتفاق می‌افتد در بحث‌های اجرایی سه آیتم کلیدی دارد. یکی اینکه نظام تأمین مالی آن به چه نحوی است، باید اتفاق بیفتد. دوم اینکه چه بستر‌ها یا ساز و کاری برای تسهیل سرمایه گذاری مجوز رسمی و از این بحث‌ها باید اتفاق بیفتد. سوم بحث ثبات کلان اقتصادی است که به هر حال نقش عمده آن مربوط به دولت است و نوسانات کمتر آن به خاصه کلان اقتصادی است. آن بحث تأمین مالی که فرمودید، طبق قانون برنامه هفتم، پیش رفت و وزارت اقتصاد موظف شده برنامه سالانه تأمین مالی هر ساله برنامه را به دولت ارائه بدهد. بدیهی است که این اتفاق افتاد، از سال قبل این کار شروع شد، امسال بحث نهایی شده، مشخص شده کل منابع مالی مورد نیاز سال ۱۴۰۴ به چه اندازه‌ای خواهد بود و از کجا‌ها باید تأمین شود، از چه بازار‌هایی و برای چه بخش‌هایی باید توزیع شود. این محاسبات انجام شد، در دولت در مرحله تدوین الزامات آن بحث است که این نکته کلیدی است که فعالان اقتصادی برای آنها مهم است که شرکت‌های بزرگ، بخصوص بحث بازار سرمایه، نظام بانکی در مباحث این قسمت باید مشارکت کنند. نکته بعدی که کمک می‌کند به بحث‌های تأمین مالی، تصویب آئین نامه‌های مختلفی که برای بحث قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت که سال قبل این قانون مصوب شد و تکالیف زیادی در غالب آئین نامه بعد از شمول بود. دولت محترم و شورای ملی تأمین مالی، این بخش عمده اش را مصوب کرد در مرحله اجرایی قرار گرفته. بدیهی است که این دو کار عمده خیلی کمک کند برای اینکه تحرک خوب اتفاق بیفتد برای بحث سرمایه گذاری.
سؤال: آقای طغیانی، بفرمایید؟
طغیانی: بله به موجب قانون این برنامه تأمین مالی رشد ۸ درصدی در هر سال باید تا اسفندماه سال قبل در دولت جمع بندی شود و اعلام شود. بحث من این بود که ما واقعیت این بحث اعلام آن را منتظر هستیم که ما هم ببینیم و بتوانیم بحث‌های نظارتی آن را دنبال کنیم. حتی کمک کنیم، یک جا‌هایی شاید ما هم بتوانیم موانع آن را برطرف کنیم. ولی از جهت اینکه دراختیار مجلس قرار گرفته باشد، گفتم این را هنوز ما دراختیار نداریم.
سؤال: آقای ازوجی پاسخی دارید؟
ازوجی: براساس برآورد‌هایی که سازمان برنامه و بودجه کشور انجام داده، بالغ بر ۷ هزار و ۹۰۰ همت منابع مالی مورد نیاز سرمایه گذاری برای اهداف رشد اقتصادی است برای سال ۱۴۰۴. مشخص شده که از طریق چه سهمی از این بابت برای سیستم بانکی است، چه سهمی بازار سرمایه باید تأمین شود از منابع صندوق توسعه ملی، اعتبارات عمومی دولت در قالب تملک دارای سرمایه‌ای و بحث سرمایه گذاری خارجی و یک قسمت آن مربوط به سهم آورده بخش خصوصی و در نهایت بنیاد‌ها و نهاد‌هایی که می‌توانند کمک کنند در تحریک سرمایه.
سؤال: آقای طغیانی می‌گویند میشود هر بخش را جدا جدا بفرمایید؟
ازوجی: الان جزئیات آن را در اختیار ندارم ولی در عین حال به صورت کلی عرض کنم که سهم بخش بانک از کل ۷ هزار و ۹۰۰ تا تقریباً یک و ۴۰۰، ۵۰۰ همت است. ۱۰ درصد آن مربوط به بازار سرمایه است که خیلی سهم ناچیز آن مربوط به سرمایه گذاری خارجی است از بابت بحث‌هایی که روند گذشته در اقتصاد ایران داشت. یک قسمت آن تقریباً بالای ۵۰۰ همت مربوط به دارایی تملک بودجه عمرانی دولت است در غالب تملک و سایر ابزار‌هایی که وجود دارد. بدیهی است که این مشخص شده در کدام بخش‌ها باید سرمایه گذاری اتفاق بیفتد، در چه حوزه و چه پروژه‌هایی تا حد امکان.
طغیانی: این تفکیک را ما اگر داشته باشیم، مثلاً الان من از دکتر صیدی پرسیدم که بالاخره بازار سرمایه هم یک بخشی از این است که باید انجامبدهد، آقایان هم باید برای آن برنامه داشته باشند. ما اگر برنامه داشته باشیم، خودمان در این بحث‌های نظارتی می‌توانیم تقویم آن پیگیری کنیم، ببینیم چقدر پیش رفته، مانع آن چه است و تا کجا پیش رفته؟
ازوجی: ما این کار را که انجام دادیم که سازمان برنامه از بانک مرکزی و وزارت اقتصاد که مدیریت کار برعهده این سه دستگاه بود، دستگاه‌های دیگر سازمان سرمایه گذاری خارجی، سازمان بورس، اینها دعوت شدند، نظرات اینها گرفته شد و بعنوان نظر نهایی دولت تقدیم شد. دو سه نکته عرض کنم که برای فعالان اقتصادی مهم است. بحث آئین نامه توسعه مشارکت عمومی خصوصی در دولت تصویب شد، بخش عمده‌ای از پروژه‌های عمرانی دولت مشکل دارد از بابت تأمین مالی. به هر حال ساز و کاری پیش بینی شده که با همکاری بخش خصوصی این پروژه‌ها راه بیفتد. این خیلی کمک می‌کند از بابت تسهیل در سرمایه گذاری کشور. نکته بعدی اینکه تخصیص اعتبار تملک دارای سرمایه که در قانون بودجه است. مقرر شد در نیمه اول سال به صورت کامل تخصیص داده شود. این کمتر اتفاق افتاده بود در سنوات گذشته. این که بالغ بر بیش از ۵۰۰ همت است کمک می‌کند به سرمایه گذاری بخش عمومی و در کنار آن مکمل بخش خصوصی خواهد بود. همچنین بحث هدایت منابع حاصل از تبصره مربوط به افزایش تولید و اشتغال ملی و استانی. جناب دکتر هم در جریان بحث هستند که دو روز گذشته، کمیسیون اقتصادی مجلس که خدمت آنها بودیم، مشخص شد بالغ بر ۱۵۰ هزار میلیارد تومان منابعی است که الان در اختیار سیستم بانکی و دستگاه‌های اجرایی است برای افزایش سرمایه گذاری در بخش خصوصی.
سؤال: آقای صیدی، نکته مهم آقای دکتر اشاره کردند راجع به تأسیس این شرکت پروژه‌ها و این هماهنگی که بین شما و بانک مرکزی باید اتفاق بیفتد. فکر می‌کنید چقدر امکان تحقق آن است و چطور میشود اینها را جذاب کرد؟
صیدی: دکتر طغیانی نکته بسیار مهمی را فرمودند و حقیقتی است اینکه بانک‌ها به دلیل کنترل ریسک و وصول وجه زودتر به بنگاه‌های بزرگتر عنایت بیشتری دارند. البته بنگاه‌های کوچک و متوسط هم برخوردار هستند ولی نسبت‌ها شاید مناسب نباشد که این نکته درستی است. ما در بخش بازار سرمایه یکی از کار‌هایی که در این زمینه کرده‌ایم، غیر از شرکت پروژه ها، بحث صندوق پروژه‌ها است که دیگر بحث سهامدار شدن نیست. باضافه صندوق‌های تأمین مالی جمعی که البته رقم آن کم بود اتفاقاً برای بنگاه‌های کوچک بود. یعنی هر صندوق ۲۵ میلیارد تومان بود که سقف آن افزایش پیدا کرد. این هم یکی از ابزار‌هایی که استفاده شده و این اتفاق باید بیفتد، هم اعتبار بانکی و هم تشکیل سرمایه باید توزیع شود. ببینید وقتی که ما به موتور محرک اقتصاد نگاه می‌کنیم، حالا بعضاً تصور میشود که بازار سرمایه یک بازار مالی است که فقط عملیات مالی در آن انجام میشود ولی در اقتصاد موتور محرک عملیات، فعالیت‌های اقتصادی است، بعد اشتغال است و رونق تولید؛ بنابراین باید برویم به این سمت که در بازار سرمایه و در بازار پول نسبت متناسبی داشته باشیم برای همه بنگاه‌ها در خیلی از کشورها. شما از بزرگ‌ترین اقتصاد‌های جهان بگیرید تا اقتصاد کوچک منطقه‌ای، بنگاه‌های کوچک و بنگاه‌های متوسط خیلی مهم هستند، ما نباید فراموش کنیم. در مثلاً بازار سرمایه برای اینکه خبر خوبی بدهم خدمت شما، ما عرضه اولیه بنگاه‌های متوسط و کوچک را شتاب دادیم در فرابورس، حتی در مورد استارت آپ ها، در مورد شرکت‌های دانش بنیان، بازار نوآفرین ما دارد استقبال می‌کند برای اینها بیایند سرمایه تشکیل شود.
سؤال: الان برای دانش بنیان استارت آپ‌ها چقدر اجرایی شده؟
صیدی: شرکت‌های دانش بنیان و استارت آپ‌ها از سال گذشته که شروع شد تا الان حدود ۵ تا پذیرش شده. می‌دانید مراحلی دارد.
طغیانی: سقف چند تا است؟
صیدی: نزدیک به ۲۵ تا الان تقاضا داریم. بعضی هایشان مجوز معاونت علمی ریاست جمهوری را گرفته‌اند، بعضی از آنها دارند تکمیل می‌کنند و صورت‌های مالی قابل اتکا باید داشته باشند. در مورد بخش دوم صحبت‌هایی که آقای ازوجی هم فرمودند، مورد توجه جناب دکتر طغیانی و قطعاً همه مردم ایران است و فعالان اقتصاد، بحث تأمین مالی برای رشد بالا است در بازار سرمایه. همانطور که آقای ازوجی هم اشاره کردند، حدود ۲۰ درصد آن روند را در سال ۱۴۰۴ بازار سرمایه بعهده گرفته که رقمی است در حدود هزار و ۳۵۰ همت. این به تفکیک اینکه چقدر افزایش سرمایه است، چقدر اوراق گام قابل معامله در بازار است، چقدر اوراق مرابحه برای تولید است، چقدر عرضه اولیه است و تشکیل شرکت پروژه، صندوق پروژه و بخش تقاضای کل مثل اوراق مرابحه دولتی. حالا بعضاً تصور میشود که اوراق مرابحه دولتی صرفاً برای مثلاً حقوق کارمندان دولت است، نه این وقتی می‌رود در وزارت بهداشت، توزیع میشود در بین شرکت‌های دارویی، بیمه‌ها برای اینکه داروخانه‌ها بدهد به پخش و پخش به شرکت دارو بدهد. یعنی این هم یک طوری حمایت از تولید است. این بحثی است که امسال به دوش بازار سرمایه است، من امیدوارم که بالاتر از این رقم امسال بتوانیم محقق کنیم. الحمدالله ما در این هفته‌های اخیر، حجم معامله‌هایی که در بازار سرمایه انجام میشود و پولی که به بازار سرمایه آمده در روز از ۲۰ همت عبور کرده. فکر می‌کنیم که با این اقبالی که نشان دادند فعالان بازار به بازار، ما امسال شاید از این رقم بتوانیم بالاتر برویم.
سؤال: یعنی فکر می‌کنید آن اعتماد دارد برمی گردد؟
صیدی: بله یک مقدار اقتصاد پیش بینی پذیرتر شده، همزمان شده با هم برنامه عملیاتی دولت که به متغیر‌های درون زا می‌پردازد و واقعاً جا دارد از مجلس تشکر کنم. چون همکاری نزدیکی بین کمیسیون اقتصادی، کمیسیون برنامه و بودجه و متولیان اقتصاد در دولت وجود دارد و از طرف دیگر برای تک تک متغیر‌های درون زا دولت برنامه دارد. از آن طرف متغیر‌های برون زا، مثل روابط منطقه‌ای، مثل مذاکرات اثر خوبی گذاشته. اقتصاد تا حدود بیشتری نسبت به سال‌های قبل پیش بینی پذیر شده.
طغیانی: نکته‌ای را عرض کنم، ببینید ما برنامه‌های توسعه قبلی می‌گفتیم رشد ۸ درصد، ولی نمی‌گفتیم تأمین مالی آن از کجا است. الان در قانون برنامه هفتم گفته‌ایم تا اسفندماه هر سال باید برنامه تأمین مالی سال بعد برای رشد ۸ درصدی را دولت اعلام کند. یعنی وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بانک مرکزی بگویند که برای ۸ درصد سال بعد یعنی ۱۴۰۴، از کجا می‌خواهند این تأمین مالی اتفاق بیفتد، که گفتند ۷ هزار و ۹۰۰ تا. من از شما و دوستان رسانه ملی خواهش می‌کنم که این برنامه‌ها را بخواهید، من که همه اش اصرار می‌کردم، برای اینکه یک جایی این گفته شود، که قرار ما بر این است که فرض کنید هزار و ۳۵۰ تا از بازار سرمایه بگوییم، خود همین هزار و ۳۵۰ را آقای دکتر صیدی وقتی جزئیات آن را بگویند، بگویند دقیق اینقدر فرض کنید شرکت پروژه است، اینقدر افزایش سرمایه است و همینطور یکی یکی بگویند ما می‌توانیم اینها را بعداً وسط سال ببینیم چقدر جلو رفته‌ایم و تا آخر سال آیا محقق شد یا خیر. رشد ۸ درصد در قانون برنامه هفتم یک قدم جلوتر رفتیم، گفتیم تأمین مالی می‌خواهد، همان را رصد کنیم، این یک مورد. چون در توضیح قبلی من یک مورد نگفته گذاشتم، بگذارید من دقیق‌تر بگویم که دیگر بحث را ببندیم. یکی از شرکت‌های بزرگ فولادی رفته ۱۵ همت از بانک وام گرفته، بعد شرکت‌های ریز و درشت می‌آیند برای مثلاً ۴۰۰ میلیارد سرمایه در گردش، ۲۰۰ میلیارد، ۱۰۰ میلیارد، ۵۰ میلیارد، دست به دامن فرض کنید مسئولان منطقه‌ای و ملی و ... می‌شوند که واقعاً کارخانه ما دارد تعطیل میشود. خب وقتی آن ۱۵ همت کلاً به شرکتی داده شده که می‌توانست برود یک شرکت پروژه بزند و طرح توسعه‌ای خودش را از طریق بازار سرمایه تأمین کند، قطعاً برای ده‌ها شرکت جا باز می‌شد که بروند از بانک تأمین مالی کنند. این را گفتم که با مثال خدمت شما توضیح بدهم که مسئله از چه قرار است. ما در بحث برنامه هفتم واقعاً دقیق داریم امسال پیگیری می‌کنیم و همین بحث شعار سال هم دقت نظارتی ما را دوچندان کرد. یک مورد مثال بزنم، حالا در مورد بحث بانک، ما بند پ ماده ۳ قانون برنامه هفتم می‌گوید گواهی سپرده سرمایه گذاری خاص، یعنی بانک یک گواهی منتشر کند برای یک پروژه مشخص. بعد به مردم بگوید بیایید برای این پروژه مشخص، گواهی‌ها را بخرید، یعنی عملاً در این سپرده گذاری شرکت کنید، هرچه سود آن شد به شما می‌دهم. البته الان علی الحساب ۲۵ درصد گذاشته‌اند ولی اگر این تا ۴۵ درصد، هرچه این پروژه سود داشت، آخر کار به کسانی که حتی یک روز در این پروژه مشخص سپرده داشتند، متناسب با این یک روز سودشان را به آنها می‌دهند. من عدد به شما بگویم که ببینید چقدر می‌تواند این کار که در برنامه هفتم هم است و می‌تواند اثرگذار باشد. سال گذشته یکی از بانک‌ها شروع کرده، اسم نبرم، ۶۳ همت اوراق گواهی سپرده سرمایه گذاری خاص بلندمدت کرده. یکی مثلاً ۳۱ همت برای پالایش نفت بندرعباس، پول کامل است و مردم هم آمده‌اند و سرمایه گذاری کرده‌اند، اگر این پروژه به سرانجام برسد، پول آن هم آماده است. یعنی وقفه‌ای برای تأمین مالی ندارد، اگر این پروژه سود خوبی پیدا کند. یعنی از ۲۵ درصد به ۳۰ درصد یا ۳۵ درصد، کسانی که در این پروژه گواهی خریده‌اند یا در این سپرده گذاری شرکت کرده‌اند، از محل سود آن منتفع هستند. امسال بانک مرکزی در برنامه‌ای که داده، همان برنامه‌ای که گفتند، ۶۰۰ همت گواهی دیده است. یعنی ما قرار است ۶۰۰ همت بانک‌های ما از محل گواهی تأمین مالی و سرمایه گذاری اتفاق بیفتد. اینها را رصد کنید، شما هم در رسانه بخواهید که ایجادی باشد. الان ما به بانک مرکزی می‌گوییم سرمایه در گردش را اجازه دهید از مسیر‌های دیگر انجام شود، این گواهی‌ها را برای ایجادی، برای توسعه‌ای، برای چیزی که بیاید روی زمین ارزش جدید خلق شود، اشتغال جدید به وجود بیاید، اجازه دهید برای اینها شکل بگیرد. واقعاً ظرفیت خیلی خوبی است، امیدوارم گلوگاه‌های آن را ما درآورده‌ایم، قانون برنامه هفتم است، بسیار کارآمد است. خود آقای رئیس کل بانک مرکزی امروز هم در مجلس آمده بودند برای بحث‌های نظارتی مجلس، روی این تأکید کردند. اگر با هم پیش برویم فکر می‌کنم امسال اتفاق‌های خوبی بیفتد.
سؤال: آقای دکتر صیدی جمع بندی بفرمایید؟
صیدی: یک نکته مهم را عرض کنم، ببینید رونق تولید، سرمایه گذاری برای تولید و جهش در بخش تولیدی، فقط وظیفه دولت یا مجلس نیست، مأموریت همه آحاد جامعه است. به این معنی که هم خانوار‌ها و هم فعالان اقتصادی و هم بنگاه‌ها باید دست به دست هم بدهیم. ما در این زمینه یک مسئله داریم و آن بحث کوتاه مدت بودن سرمایه گذاری است. اگر فرهنگ از کوتاه مدت به بلندمدت تبدیل شود، آن بخشی که آقای دکتر می‌گویند به این بخش می‌آید.
نظر شما