پخش زنده
امروز: -
معاون وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی با تأکید بر نقش مهارتآموزی در رشد اقتصادی، گفت: افزایش توانمندی شغلی کارگران و کارکنان از اولویتهای امسال این وزارتخانه با شعار «ایران ماهر» است.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای غلامحسین محمدی معاون وزیر کار و رئیس سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور با حضور در برنامه «صف اول» به موضوع «سازمان فنی و حرفهای در مسیر مهارت آموزی و نورآوری» پرداخت و به پرسشها در این باره پاسخ داد. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
مقدمه مجری: یکی از موتورهای محرک اقتصادی هر کشوری منابع انسانی و نیروهای انسانی یا سرمایه انسانی آن کشور است و اگر بخواهیم این سرمایه انسانی ماندگاری داشته باشد، باید مهارتهای نیروی انسانی را بسیار بسیار جدی بگیریم و افزایش بدهیم. آموزش مهارت برای نیروی انسانی برای ورود به بازار کار را ما مهارت آموزی مینامیم و به هرحال میدانیم که در توسعه اقتصادی جوامع این مهارت آموزی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. یک سازمان در کشور ما است که متولی این امر است، سازمان فنی و حرفهای که ذیل وزارت کار مشغول است و میخواهیم ببینیم که چطور مهارت نیروی انسانی کشور را تضمین و تامین میکند؟ چه مسیری را برای نیروی انسانی کشور در حوزه مهارت آموزی ترسیم کردند و وضعیت به چه صورت است؟
سوال: از شورای عالی مهارت شروع کنیم که یکی از ارکان یا زیرساختهای اصلی آموزش مهارت در کشور ما برای نیروی انسانی هستند، دیروز نهمین جلسه این شورا برگزار شد، چه مصوباتی داشتید که قابل اهمیت برای موضوع امشب برنامه صف اول است؟
محمدی: یکی از مسائل راهبردی کشور ما در شرایط فعلی است، ما در ایران و در تمام دنیا بخش عمدهای از رشد اقتصادی کشور را در قالب بهره وری تلقی میکنیم، بهره وری به عنوان ارتقاء کیفیت کارها، ارتقاء کاهشهایی که در مصرف منابع، مصرف انرژی و امثالهم شکل میگیرد، یکی از نهادههای اصلی بهره وری نیروی انسانی است. بالاخره شما اگر بتوانید یک کارگری داشته باشید یک نیروی کاری داشته باشید که دانش بهتر، مهارت و توانایی بیشتری داشته باشد، بتواند کالایی را مرغوبتر و با کیفیتتر تولید کند، بتواند انرژی کمتری مصرف کند، بهره وری بیشتری خواهید داشت.
در برنامه هفتم پیشرفت یک سوم رشد اقتصادی کشور را هم از محل بهره وری ما دیدیم که نیروی انسانی در آن بسیار موثر است از طرف دیگر در شرایطی که ما امروز در ایران داریم که نرخ تشکیل سرمایه پایین است، استهلاک سرمایه بالا است و ما نمیتوانیم از جنبه سرمایه گذاری اقدامات متفاوت و متمایزی انجام بدهیم، اتفاقا تمرکز روی بهره وری نیروی کار و ارتقاء های آن راهبردی است و ما میتوانیم رشد اقتصادی آن را از این جنبه تامین کنیم.
سوال: یعنی ما میتوانیم این را در دسته توانمندسازی منابع انسانی کشور در نظر بگیریم؟
محمدی: بله، چون دقیقاً موضوع توانمندسازی منابع انسانی است، ارتقاء مهارت، چه مهارتهایی منجر به اشتغال و چه فردی که دارد کار میکند، مهارتهایی را پیدا کند که کار خودش را بهتر بتواند انجام بدهد. با این توصیف عموم کشورهای دنیا یکی از راهبردهای کلیدی شان را در این حوزه تعریف کردند در دنیا ما کشورهایی داریم که آسیبهای بزرگی دیدند بعد از جنگ جهانی نمونههایی هست مثل آلمان و ژاپن اینها کشورهایی بودند که با نیروی کار متخصص و ماهر، توانستند کالایی را تولید کنند که تمام دنیا از آن استفاده کنند.
این راهبردی است برای کشور ما و انشاالله که بتوانیم این کار را انجام بدهیم با تاکیدات رئیس جمهور محترم، آقای پزشکیان در حوزه عدالت آموزشی و نهضت عدالت آموزشی و پیگیریهایی که وزرای مرتبط انجام دادند و همچنین آقای میدری، وزیر محترم کار در این خصوص، یکی از راهبردهای کلیدی وزارت کار امروز موضوع مهارت است تا جایی که ما اصلا شعارمان را امسال ایران ماهر قرار دادیم، به معنی این که راهبرد افزایش مهارت برای کارکنان، برای کارگران یک راهبرد اقتصادی است علاوه بر توانمندسازی خودشان.
سوال: کارگران رسمی کشور را این کار را میکنند؟ چطور آنها را شناسایی میکنید؟ مثلا دسته بندی شان را میپرسم، آیا این کارگران کارگرانی هستند که به طور رسمی در سازمانهای دولتی عضو هستند؟ الان من میدانم که شورای عالی مهارت ۱۲ دستگاه وزارتخانه به اضافه اتاقهای بازرگانی هستند، اینها بخش خصوصی را هم شامل میشوند. چطور مهارت شان را باید افزایش دهند؟ چطور شناسایی شان میکنید؟
محمدی: این مقدمه را عرض کردم که بدانید اهمیت راهبردی چیست، بله برویم وارد روشها بشویم. همین شورای عالی مهارت، شاید یکی از روشهایی است که میتواند سرعت ما و چابکی ما را در آموزشهای مهارتی افزایش بدهد. شورای عالی وظیفه اش هماهنگی بازوهای مختلف آموزشهای مهارتی در کشور است. بنا به قانون بخشهای مختلفی در کشور دستگاهها، وزارتخانهها وظایفی دارند، در حوزه آموزش، آموزشها هم به دو دسته تقسیم میشوند، آموزشهای رسمی و آموزشهای غیررسمی در این قانون، آموزش رسمی آموزشی است که منجر به درجه تحصیلی میشود، دانش آموز وارد میشود دیپلم میگیرد، دانشجو وارد میشود، کارشناسی میگیرد، دیپلم میگیرد، فوق دیپلم میگیرد، کارشناسی ارشد میگیرد، ما به اینها میگوییم درجات تحصیلی و در جات آموزشهای رسمی قرار میگیرد.
آموزشهای غیررسمی آموزشهایی هستند که منجر به گواهی میشوند، یک فردی یک دوره کوتاه مدت را طی میکند بنا به نیاز بازار کار و طبق آن دوره کوتاه مدت میتواند برود جذب بشود یا کاری را انجام بدهد البته این دورههای کوتاه مدت، طبقات مختلفی دارند میتواند مثلا ۱۰ تا ۲۰ تا دوره برود همه اینها با هم جمع بشوند به اندازه یک درجه تحصیلی مثلا دیپلم یا کارشناسی تلقی بشوند. در دنیا آموزشهای رسمیها و غیررسمی برای کسب صلاحیتها است، ما چند نوع صلاحیت داریم یک صلاحیت عمومی داریم عموما این سواد را ما میگوییم صلاحیت عمومی، چیزی است که بچههای ما الان در ابتدایی یا متوسطه اول آن را کسب میکنند، صلاحیتهای عمومی؛ یکسری صلاحیتهای فنی داریم، یکسری صلاحیتهای غیرفنی و یکسری صلاحیتهای علمی داریم.
سوال: اینها مصوب است؟
محمدی: بله، اینها همه مصوب است، من مقررات قانونی را میگویم، صلاحیتهای فنی صلاحیتهای موضوعی هستند من میخواهم آرایشگر شوم؛ باید یک صلاحیتهایی داشته باشم. من میخواهم جوشکار شوم؛ باید یاد بگیرم چطور جوش الکتروفیوژن انجام بدهم.
سوال: فرقی دارد با گواهینامههایی که صادر میکنید؟
محمدی: توضیح میدهم، صلاحیتهای فنی اینها هستند، صلاحیتهای غیرفنی یعنی مثلا من چگونه ارتباط بگیرم با یک نفری، آداب گفتوگو را بلد باشم، حل مسئله را یاد بگیرم، صلاحیتهای علمی آن چیزی است که در دانشگاهها فرد مدارک و درجاتی میگیرد که ایشان مثلا یک کارشناسی در حوزه مهندسی مکانیک است، صلاحیت علمی آن را دارد.
مجموع این صلاحیتها یک صلاحیت حرفهای برای فرد ایجاد میکند، تا زمانی که شما گواهی میدهید یا درجه تحصیلی میدهید نمیتوانید به یک نفر بگویید که آن صلاحیت حرفهای یک شغل را دارد، صلاحیت حرفهای با شغل سنجیده میشود، یعنی اگر یک فردی آمد پیش من، یک گواهی گرفت، فرضا گواهی گرفت که من تعمیرکار فلان خودرو هستم، یا آمد رفت در دانشگاه یک مدرک گرفت، من مهندس مکانیک هستم، ایشان آماده اخذ یک حرفه که مثلا تراشکار در فلان کارخانه است نیست، اصطلاحاً باید صلاحیتهای فنی، غیرفنی و علمی او سنجیده شود، اگر کافی نیست به او افزوده شود برود و آن شغل را تصدی کند.
سوال: یعنی کاملا در بازار کار این را میسنجید، یعنی شرایطی را فراهم میکنید که آن صلاحیت حرفهای به صورت عملیاتی سنجیده شود درست است؟
محمدی: بله، اکنون که ما ابتدای راه هستیم، در دنیا این نظام بعنوان ان کیو اف یا نظام صلاحیت حرفهای در خیلی از کشورها شکل گرفته و این مقررات انجام میشود. در ایران هم نظامات شبه حرفهای ما الان داریم، مثلا نظام مهندسی ساختمان، نظام پزشکی، اینها نظاماتی هستند که این کار را میکنند، در حدودی مثلا یک فرد که مهندس عمران است، برای این که بتواند نظارت کند، طراحی کند اجرا کند یک ساختمان ۴ طبقه را، باید یک مراتبی را طی کند و نظام صلاحیت ساختمان به او یک مدرک و گواهی بدهد. ما برای همه مشاغل باید این کار را انجام بدهیم، همه مشاغل این مسئله حرفهای بودن در آنها مهم است.
خیلی وقتها شما یک نفر مثلا میآید منزل تان، یک جایی را تعمیر میکند، تاسیسات منزل تان را تعمیر میکند، شما نمیدانید که آیا او صلاحیت دارد یا ندارد، مدرک او که کفایت نمیکند، ما باید برویم اینها را بسنجیم، ببینیم در چه رده صلاحیت هستند. صلاحیت حرفهای در ایران قانون آن مصوب شده، ۸ رده صلاحیت حرفهای در ایران داریم، در همین جلسه شورای عالی روز گذشته نظامات سنجش آن هم مصوب شد، یعنی ما از این به بعد میتوانیم با ایجاد مراکز سنجش صلاحیت در کشور، وارد فرایند اعطای صلاحیت حرفهای به افراد بشویم. برای این که مردم عزیز بهتر بدانند من حتی مشاغل ساده تری را میگویم که مثلا یک مشاغلی هستند که سه سطح صلاحیت حرفهای دارند.
سوال: مانند چه چیزی؟
محمدی: مثلا مشاغل فروشندگی، من فروشنده طلا و جواهر هستم، در همین حد که میگویم به شما که جزئی میتواند شود یا من راننده تاکسی هستم، درون شهری، برون شهری؛ تا برویم مشاغل پیچیدهتر مانند اپراتور یک دستگاه سی ان سی مثلا این احتمالا تا ۴-۵ رده دارد تا برویم مشاغل بسیار پیچیدهتر که تا دکترای حرفهای سطح ۸ هم دارد. اینها هر کدام شان نظامهای صلاحیت برایشان شکل میگیرد، نظامهای سنجش هم برایشان شکل میگیرد افراد فارغ از این که در چه زمانی، در چه مکانی، چه تحصیلات و چه آموزشهای تجربی و غیر تجربی را گرفته باشند، توسط ارزیابانی در این مراکز سنجش ارزیابی میشوند، به ایشان گفته میشود که شما صلاحیت تان یک است دو است یا سه است یا مثلا هشت است و به تناسب آن میتواند کار بردارد به تناسب آن حقوق بردارد و نظام بازار کار را میشود به این شکل تنظیم کرد.
سوال: یعنی الان من که مثلا یک حرفه را بلدم مثلا جوشکار هستم الان از من باید آن مخاطب من، آن مشتری من، مدرک صلاحیت حرفهایام را درخواست کند؟ یعنی این طورمی شود در آینده که مثلا مشتریها وقتی میخواهند به یک تعمیرکاری پول بدهند به او بگویند من مدرک صلاحیت حرفهای شما را ببینم و بعد بر اساس آن و نرخ مصوب بخواهند.
محمدی: بله، دقیقاً این اتفاق خواهد افتاد کما این که شما الان در مثلا نظام مهندسی ساختمان مهندس ارشد میتواند ساختمان و برجهای بلند را نظارت و اجرا کنند، مهندس پایه سه حداکثر تا ۴ طبقه را میتواند انجام دهد این اتفاق در عموم مشاغل باید بیفتد و به شدت هم حامی حقوق کار و کارگران و کارکنان است، بخاطر این که این غلط است که یک نفر با یک مدرکی وارد شود تا آخر عمر در همان مدرک با همان بیمه بخواهد باقی بماند، مثالهای ساده میزنم که مردم بدانند مثلا یک نفر آرماتوربند است، بیمه اش را رد میکنند این تا سی سال آرماتوربند است؟
صلاحیت این به مرور زمان تغییر کرده است، یا یک نفر جوشکار است، یا یک نفر برویم مشاغل پیچیده، در امنیت سایبری کار میکند، یک نفر دارد در حوزه رباتیک کار میکند، اینها همه حرفی هستند که طبقه بندیهای جهانی دارد و در صلاحیت حرفهای ما پیگیر این هستیم. شورای عالی مهارت که دیروز نهمین جلسه اش را تشکیل داد همین طور که شما گفتید به دلیل این که چنین کاری را باید مدیریت بکند، همه دستگاههای ذیربط عضو آن هستند و اتاقهای بازرگانی، اصناف و تعاون که اتحادیهها و تشکلها در آنها حضور دارند عضو آن هستند. اساسا نظامات سنجه صلاحیت حرفهای باید با همکاریهای بخش عمومی و خصوصی، بخش حرفهای و تنظیم گر شکل بگیرد و با این کار انشاالله مقدمهای انجام میشود در این دوره این قانون مصوب شده، انشاالله مراکز سنجش صلاحیت در یک فرآیندی است البته نباید انتظار داشت که سریع این اتفاقات بیفتد در یک فرآیندی انشاالله اینها شکل میگیرد و میتواند بازار کار را تنظیم کند.
سوال: با توجه به این که در اول قدمهای این کار مفید هستیم برای کشور، شما فکر میکنید که تضمین اجرای این مصوبات چیست؟ بخاطر این که اکثر کسانی که مخاطب شما هستند و قرار است که صلاحیت حرفهای شان در این فرآیند تضمین شود و به پایههای مختلفی برسد، افرادی هستند در بخش خصوصی دارند کار میکنند، یعنی این که کار برای خودشان است. حالا کسانی که در بخشهای دولتی یا حتی خصوصی که شبه دولتی کار میکنند، مجبور هستند برای این که پایههای شغلی بگیرند و رتبه شغلی شان در روند کار سی ساله شان بالا برود، یک صلاحیتهایی را کسب کنند، گواهینامه هایشان را بگیرند و بعد پله بالاتر بروند، اما در بخش خصوصی همان مثالهایی که خودتان زدید این فشار و این توجیه وجود ندارد، چطور میتوانید اینها را جذب کنید، یک دورهای هم بود مثلا برای بیمه تامین اجتماعی همین مشکل وجود داشت یعنی همه نمیرفتند خودشان را بیمه تامین اجتماعی کنند، یا پرسنلی که زیر مجموعه شان دارند کار میکنند حالا تامین اجتماعی آمد یک تمهیداتی اندیشید، احتمالا شما هم باید برای این باید موضوع فکرهایی کرده باشید.
محمدی: بله، مقررات تکمیلی دارد اینها که خیلی هم متنوع هستند پیچیده است که حالا شاید جای آن این جا نباشد که بگویم ولی هر قانونی ضمانتهای اجرایی خاص خودش را دارد حتما حمایت میشود هم از جنبه تشکلها و اتاقها و اینها برای آنها هم فوایدی دارد مزایایی دارد برای کارکنان و کارگران فوایدی دارد، لذا حتما برای آن برنامه ریزی میشود، اما من مهمتر از این وقتی که اثر مثبت آن را تشریح میکنیم و مردم هم متوجه میشوند آن پویایی اصلی را میتوانیم از آن انتظار داشته باشیم. آموزشهای مهارتی که قرار است متصل بشود به این مکانیسمها یعنی پایه نظامات صلاحیت حرفهای، آموزشهای مهارتی است بخاطر همین من از این شروع کردم. عملا به این معنی است که یا من مهارتم به اندازهای هست که صلاحیت لازم برای ایفای این شغل را کسب میکنم یا باید بروم آموزشهای تکمیلی ببینم. وقتی که میگوییم باید بروید آموزشهای تکمیلی ببینید یعنی صلاحیت خودت را در حوزههای فنی، غیرفنی، علمی بالا ببرید این باید آمایش بشود، چه کسی به آن چه آموزشی بدهد در چه سطحی؟
ما الان متاسفانه داریم مانند خیلی از بخشهای دیگر آموزش هایمان را کاتورهای انجام میدهیم، آمایش نمیکنیم، هزینههای زیادی هم مترتب شدیم، شما خودتان امروز در این نقش و این شغلی که هستید چقدر آموزش مازاد دیدید؟ آموزش مازاد یعنی آموزشی که امروز به درد شغل شما نمیخورد. خود بنده چقدر آموزش مازاد دیدم؟ اینها هزینههایی است که ملت ایران پرداخت میکند، مهمترین هزینه وقت و زمانی است که یک فرد برای این میگذارد. همه هدف در حوزههای صلاحیت حرفهای این است که ما در جای درست به فرد آموزش درست را بدهیم، آمایش آموزشهای مهارتی از این بیرون میآید یعنی ما اگر میدانیم که در یک منطقهای امروز یک تعدادی نیروی کار در صنعت نساجی کم داریم، ما باید آمایش کنیم، بچههای هنرستانی مان را به سمتی ببریم که بروند در هنرستان صنعت نساجی آموزش مهارتی ببینند.
سوال: این آمایش بر عهده کدام دستگاه یا وزارتخانه است؟
محمدی: آمایش الان به عهده دبیرخانه شورای عالی است که بنده دبیر آن هستم و همین شورای عالی که انجام دارد میشود و همه دستگاهها باید کمک کنند، برای آمایش ایدهای وجود داشته برای اتصال این نظامات متعدد که عرض کردم نظام بازار کار است، باید وصل شود به نظام شایستگیهای شغلی و حرفهای، نظامات سنجش صلاحیت حرفهای و نظامات آموزشی. این ۴ تا باید به همدیگر وصل شوند، داده هایشان تبادل شود که ما بفهمیم که در خاش چند نفر ما الان جوشکار لازم داریم؟ و چند نفر را آموزش بدهیم که این اتفاق بیفتد؟ یا در مثلا دهلران ما چند نفر مهندس برق لازم داریم؟ با مهارت پی ال سی برای فلان کارخانه هایشان، مثلا ما در خوزستان میدانیم ۶۰ هزار نفر نیروی کار جدید باید تربیت کنیم ما باید آمایش کنیم همه بخشهای آموزشی مان را چه بخشهای رسمی و غیررسمی را که برای چنین کاری بروند آموزش بدهند که از هزینههای زیادی که اتفاق میافتد و تبعات اشتباهی که دارد شما حتما اخبار را شنیدید، بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی مان بالا است بین ۴۰ تا ۵۰ درصد، دلیل آن همین است، دلیل آن فقدان آمایش درست مهارتی است.
ما این را در صنعت هم داریم، الان کلی کارخانه داریم به ایشان مثلا مجوز دادیم بروید کاشی تولید کنید ولی ما آنقدر کاشی اصلا احتیاج نداریم این جا موضوع انسانها هستند ما رفتیم خیلی از دانشگاهها و محیطهای آموزشی را باز کردیم آموزشهایی به بچه هایمان میدهیم که تازه وقتی به سن ۲۲ سالگی یا ۲۴ سالگی میرسد میگوییم که این آموزش که به درد تو نمیخورد الان دوباره برو یک آموزش دیگر و یک مهارت دیگر ببین، یکی از دلایل جدی آن هم این است که آموزش هایمان هم کیفی نیستند. مهارت محور نیستند. شاخص مهارت فارغ التحصیلان ما در ۱۴۰ کشور دنیا متاسفانه عدد ۱۳۵ است.
سوال: یعنی نزدیک به انتها هستیم؟
محمدی: بله، یعنی فرد وقتی از دانشگاه بیرون میآید مهارتهای بازار کار بخش عمدهای از آن را کسب نکرده و دوباره باید برود آموزشهای تکمیلی مهارتی ببیند پس این کار باید حتما در حوزه آمایش انجام شود، دیروز مصوبه بسیار خوبی داشت شورای عالی، سکوی سجال، سکوی جامع آموزش و اشتغال کشور که در کنار سکوی جامع بازار کار به نام الام آی اس که در وزارت کار دارد شکل میگیرد مقرر و تصویب شد که از طریق مشارکت عمومی خصوصی، فراخوان آن برگزار و پیش برود این سکوها در کشور شکل بگیرند ما نزدیک میشویم به این آمایشهای مهارتی و آموزشی برای بازار کار، یک گام بزرگ است که در خیلی از کشورها برداشته شده و ما هم این کار را انجام خواهیم داد.
سوال: کلا در طراحی سامانههای مرتبط با آموزشهایی که مهارت محور باشند همیشه سازمان فنی و حرفهای کلا پیشتاز بوده و مدارک آن هم بسیار معتبر است از لحاظ بین المللی، هم راجع به این صحبت کنید که چرا مدارک آموزشهای فنی و حرفهای معتبر است و در نظام بین الملل آنها را قبول دارند ایا این روند همچنان ادامه دارد و تقویت میشود و کلا سامانههای مرتبط به این آموزش چه سامانههایی هستند؟
محمدی: در همه جای دنیا این آموزشهای مهارتی با یک استانداردهایی ذیل کدهای بین المللی شکل میگیرند و جامعه مهارتی دنیا ذیل یکی از آژانسها به نام یونیووک در سازمان ملل فعالیت میکنند. ایران هم جزوی از این جامعه بین المللی است مدارک ایران هم بنا به آن استانداردها و کاری که انجام میشود همین خصلت را دارد و این آموزشها برگرفته از یک تجربه تاریخی است. آموزشهای مهارتی در ایران ۶۵ سال قدمت دارند و چنین زیرساخت آموزشی در منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه معروف به منا اصلا وجود ندارد ما ۷۰۰ مرکز دولتی آموزشهای فنی داریم. بیش از ۲۰ هزار آموزشگاه خصوصی داریم، فقط در آموزشهای فنی و حرفهای غیررسمی.
سوال: همه هم مدارک را در آن استانداردهای واقعی و معتبر ارائه میکنند.
محمدی: بله، علاوه بر این اکوسیستم که مدارکش را طبق ایسکو توسعه میدهد ما ۷ هزار هنرستان در ایران داریم ذیل وزارت آموزش و پرورش که اینها الحمدالله در این دولت تقویت شدند و ما هم همکاریهای جدی با ایشان شروع کردیم، خبر خوبی که به شما بدهم ما نزدیک ۹۰۰ هنرستان وابسته به صنعت در دستور کار داریم در وزارت آموزش و پرورش، خود ما در آموزش فنی و حرفهای امسال نزدیک به ۵۰ هنرستان وابسته را راه اندازی کردیم تا سال آینده ۱۵۰ تا میکنیم، اینها ظرفیتهای آموزشی نزدیک به بازار کار هستند وقتی ما میگوییم هنرستان جوار صنعت، این را توجه شما را جلب میکنم مهارت آموزی مثل زبان آموزی است از سنین پایین اگر شروع شود شما نتایج خیلی خوبی خواهید گرفت.
در کنار این اکوسیستم ما دانشگاه ملی مهارت را داریم، دانشگاه جامع علمی کاربردی را داریم که اینها وظیفه شان آموزشهایی هستند حرفهای در سطح علمی در همان ردههای ۶ و ۷ و ۸ که آموزشهای بالاتری را میدهند این زیست بوم آموزش مهارتی نمونه اش حتی در غرب آسیا وجود ندارد، اما چرا سوال کلیدی، اما چرا اینها خروجیهایی با آن کیفیتی که ما دنبال آن هستیم نمیدهد؟ دلیل آن ناسازگاری و ناهماهنگی است، یعنی این که ما نمیآییم اینها را با همدیگر هم آفرین کنیم همین وفاقی را که آقای پزشکیان میگویند یکی از اصلیترین بخشهای آن این است که ما چگونه رفتار کنیم که اینها سینرژی و هم افزایی داشته باشند دیوارها را برداریم، دانش آموز ما بتواند از همه امکانات به خوبی استفاده کند.
دانشجوی ما بتواند از همه امکانات به خوبی استفاده کند. من این را به شما بگویم متاسفانه در زمانهایی این نبوده، خاص نگری باعث شده بوده که ما همه امکانات مان و صدمان را برای بچههای ایران نگذاریم. در شورای عالی مهارت تلاش این است و در یک سال گذشته تلاش این بوده که ما بتوانیم این کار را انجام بدهیم، یک نمونه اش را برای شما مثال بزنم، ما رشد ورود بچه هایمان به آموزشهای هنرستانی خوب است البته بیش از هفتاد درصد دانش آموزان تا هشتاد درصد در کشورهای دیگر وارد هنرستانها میشوند، دلیلش این است.
سوال: میزان استقبال بچههای ما چیست؟
محمدی: دلیلش این است که هشتاد درصد جامعه کار، جامعه مهارتی است، بیست درصدش جامعه علمی است پس نیازست که هشتاد درصد بروند آن جا که هر چقدر زودتر به شغل و دستمزد میرسند و کشور به کسانی که مهارتی هستند احتیاج دارند، همین الان ما دچار فقدان نیروی کار ماهر هستیم، به خیلی از کسب و کارها میگوییم که از الان روی نیروی کار انسانی نباشید مطمئن باشید مثل بحران انرژی باعث خواهد شدکه کارخانههای تان خاموش باشد. با این توصیف ما طبق برنامه هفتم باید به عدد ۵۰ درصد برسیم برای دانش آموزان مان که به نظر بیست درصد به آن چیزی که در دنیاست فاصله دارد، خبر خوب این است که در بعضی از استان به این عدد ۵۰ درصد سال دوم برنامه رسیدیم، این بخشی به این برمی گردد که مردم این ایده را بیشتر پسندیدند و بچههای شان را هدایت میکنند و این زیست بوم گسترش پیدا میکند.
امسال آموزش و پرورش احتیاج داشت که هنرستانهای بیشتر دایر کند، در طرحی به نام همنوا همکاری بین سازمان فنی و حرفهای و آموزش و پرورشی اتفاق افتاد و یک ظرفیت یکصد و ۳۵ هزار نفری برای آموزشهای هنرستانی ایجاد کردیم، حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار دانش آموز هنرستانی داریم، آموزش و پرورش نزدیک ۴۵ تا ۵۰ هزار نفر دانش آموزان از این ظرفیت استفاده کرده است و این ظرفیت همچنان در حال پرشدن است، در نظامات شایستگی مختلف بچهها میتوانند از اینها استفاده کنند، همزمان هم باید به این سمت برویم که نوسازی کنیم این زیرساختها را و آموزشهای مهارتی در ایران یک شاید کلمه درستش این باشد که یک بی توجهی به آن شده است و در رقابت با دانشگاه ها، ما یک شیدایی آموزشی داشتیم.
در یک دورهای یک شیدایی آموزشی داشتیم و کلی دانشگاهها را گسترش دادیم و یک سرمایه گذاری سنگینی شده است و به قول آقای پزشکیان هیچ کشوری دو سه هزارتا دانشگاه نمیخواهد و باید برخی از اینها کاربری شان را تغییر دهیم و آموزشهای مهارتی که گرانتر هستند و تجهیزات میخواهند و امکانات میخواهند که به شدت نیاز به مشارکت دارند، چرا، چون کارخانهها و صنایع در حقیقت باید بیایند نیروی کارخودشان با نظر خودشان پرورش دهند.
سوال: چقدر استقبال شده است در صنعت از این موضوع، سرمایه گذاری روی نیروی انسانی هزینه نیست، یک سرمایه گذاری بلندمدت و آینده نگرست، الان شرکتهای صنعتی، دستگاههایی که دراین حوزه فعالیت میکنند چقدر متقاضی این هستند که یک هنرستان خیلی مجهز ایجاد کنند و بچهها را از آن جا پرورش دهند؟
محمدی: استقبال رو به رشد است و ما نشانههای خوبی برای آن داریم و آمار هم داریم، یکی از نشانههای خوب آن این است، در اصفهان، در آبان ماه ابتدای، ببخشید انتهای مهرماه مسابقات ملی مهارت را برگزار کردیم، بیست و دومین مسابقات ملی مهارت، آقای رئیس جمهور لطف کردند در افتتاحیه حضور داشتند و آقای دکتر حیدری، دکتر منادی استاندار اصفهان کمکهای بزرگی کردند، این مسابقات شکل گرفت، این مسابقات که هزینههای زیادی هم داشت، همه اش با کمک بخش صنایع و خدماتی و با تمرکز در اصفهان برگزار شد.
سوال: یکی از صنعتیترین شهرهای کشور؟
محمدی: ما از طرف دولت یک ریال هزینه نکردیم، فیلم هاش را حتما یا پخش میکنید و یک فیلمی هم قرارست پخش شود، در ۳۸ رشته، بیش از هفتصد رقابت کننده و حول و حوش هفتصد مربی یک مسابقه در مقیاس جهانی، سازمانهای ملل متحد آژانسهای شان بازدید و تایید کردند، این مسابقات برگزار شد، این آموزشها از گل آرایی و آرایشگری، تا ماشین تراش و فرز سی ان سی، تا جوشکاری، تا ربوتیک و مکاترونیک و تا هوانوردی که برگزار شد و صنایع همه را کمک دادند، این است که صنایع این مسئله برای شان مهم و کلیدی شده است، اخیرا با اتاق بازرگانی ایران مرکز ملی توسعه مهارت را شکل دادیم، مرکز ملی توسعه مهارت برای این است که اتاق ایران که تشکلها و فعالین بزرگ اقتصادی عضو آن هستند بتوانند موضوع آموزشهای مهارتی را به صورت بالینی پیگیری کنند.
اتاق خیلی جدی پای کارست و این کار را انجام داده است، با اتاق اصناف ایران کارهای خوبی شروع کردیم و با اتاق تعاون، اتاق اصناف ایران عقیده دارد هیچ کسب و کاری بدون آموزشی مهارتی نباید شروع کند، الان کسی بخواهد مجوز کسب و کار بگیرد باید گواهینامه مهارتی کسب و کارش را دریافت کند، به صورت زیست بومی حضور فعالین اقتصادی در هیئت امنای مراکز آموزش فنی و حرفهای رشد کرده است، نزدیک چهل مرکز آموزشی را به عنوان مرکز هیئت امنایی خودمان با مشارکت فعالین اقتصادی پیش میبریم، نشانههای بسیار خوبی وجود دارد که رونق گرفته، اما با آن چیزی که در دنیاست خیلی فاصله داریم، هشتاد درصد آموزش مهارتی در دنیا توسط صنعت و خدمات تامین مالی میشود.
سوال: الان چند درصد در کشورمان است؟
محمدی: بسیار کم.
سوال: عدد دارید؟
محمدی: عدد که اصلا موضوع موضوع آموزش مهارتی متاسفانه، چون به آن کم لطفی شده بود سرمایه گذاری هاش عقب است و فعلا عددی نداریم، به این سمت برویم قوانینی که دو سه تا قانون مصوب شده است ولی قوانینی ایجاد کنیم که یک کمی آنها بیایند جلوتر این هشتصد و خوردهای هنرستان، نزدیک به نهصد هنرستان عموما صنایع آمدند جلو، این باعث افتخارست و صنعتی که علاقه مندباشد که هنرستان را راه اندازی کند خیلی خوب است، جالب است که طبق توافقی که به آموزش و پرورش شده است، اینها شیفتهای صبح شان هنرستان است برای رده سنی تا ۱۸ سال است، شیفتهای بعدازظهرشان مرکز آموزش فنی و حرفهای هستند و برای عموم کارآموزان و کارگران قابل استفاده است.
سوال: یکی از نکاتی که در صحبتهای تان بود، تشکیل گواهینامهها یا آن گواهینامههای تایید صلاحیت حرفهای، تایید صلاحیت حرفهای معمولا در ذهن مان از سازمان اداری استخدامی کشور انتظار داشتیم، این گواهی صلاحیت حرفهای که شما آن را صادر میکنید، با آن گواهی که سازمان اداری استخدامی در سازمان مدیریت دولتی انجام میدهد چه فرقهایی دارد؟
محمدی: گواهی صلاحیت حرفهای که اکنون در کشور توسط کسی صادر نمیشود، دیروز که مصوب شده باید مراکز سنجش صلاحیت شکل بگیرند و بعد از شکل گیری آنها مدارک صلاحیت حرفهای شکل میگیرد و صادر خواهد شد، دیروزشورا مصوب کرد هیچ کس بدون مجوز شورای عالی حق تشکیل مراکز سنجش را نمیتواند.
سوال: آن گواهیهایی که صادر میشده است چه بوده است؟
محمدی: اینها گواهیهایی بوده که برای مدیران حرفهای دولتی، چون سازمان امور اداری استخدامی موضوعش ساختار دولت است و صلاحیت کافی برای این که راجع به مدیران دولتی قضاوت کند، دارد، آن بخش کوچکی از بازار بزرگ کارست که قاعدتا بعد از این قانون سازمان اداری استخدامی صالح است که صلاحیت مدیران حرفهای کشور و اشخاص اداری را بررسی کند، ما در یک کشوری مثل هند، چهل تا نظام صلاحیت حرفهای داریم، از نظام صلاحیت حرفهای در حوزه آرایش و بهداشت بگیرید تا نظام صلاحیت حرفهای در حوزه تاسیسات و تجهیزات، تا نظام صلاحیت حرفهای در حوزه اطلاعات تا در حوزه ساختمان و امثالهم، در کشور ما بخواهد شکل بگیرد در همین حدودست، مطالعاتش دارد انجام میشود و سندی هم در شورای عالی با همکاری دستگاهها آغاز میشود، طراحی اش، برسیم به این که این نظامات صلاحیت چگونه شکل بگیرند، البته نظامات صلاحیت از پایین به بالا شکل میگیرند، وقتی آمادگی اش در یک حرفه وجود داشته باشد، شکل میگیرد، اگر در حرفههای طلا و جواهر چنین آمادگیهایی وجود داشته باشد، اتحادیهها وتشکل هاش با تنظیم گرانش مینشینند طبق آن آئین نامهای که مشخص شده است در شورای عالی اعتباربخشی میشوند و آن وقت میتوانند این رشتهها را صلاحیت بدهند.
این نظام مندی با گواهی متفاوت است یا یک گواهی یک صلاحیت فنی را بگیرد، یا درجه تحصیلی یک صلاحیت علمی را، اینها در کنار تجربه شما، در کنار دانشهای غیر فنی شما، قرار میگیرد، ارزیابی میشود توسط یک حرفه، ارزیابی میشود توسط یک نظامات صلاحیت که به شما گفته میشود که در آن حرفه صلاحیت کافی دارید یا نه، این فرآیند آغازش بسیار مبارک است، حتما مثل خیلی از فرآیندهای دیگر زمان میبرد، همین نظام مهندسی ساختمان تا این که شهرداریها همکاری کنند و بشیند در پرونده ساختمان یک زمان ۵ تا ۱۰ ساله برده که یک سری الزامات میخواهد که باید با هم دوخته شود و یک مسیری است که خیلی از کشورها طی کردند که ما هم باید طی کنیم که خیلی در حقوق ودستمزد و در تنظیم گری و بهره وری اثر خواهد داشت و مهارت را در کشور نهادینه میکند.
سوال: یکی از دغدغههای مهم بازار کار در موضوع آموزش، عدالت آموزشی است، چه برای ورود به دانشگاه و چه برای ورود به بازار کار، شما فرمودید که این آموزشهای حرفهای آموزشهایی هستند که هزینه بر هستند.اگر بخواهیم این عدالت آموزشی برقرار شود چطور میتوانیم بین مردم تقسیم بکنیم که دوباره کسانی که بهرهمند هستند نیایند در این حوزه مهارتی و آنهایی که از لحاظ مالی بهره مندی کمتری دارند از بازار کار باز و از مهارتهای آن جا بمانند؟
محمدی: آقای رئیس جمهور در حوزه آموزشهای مهارتی سه تا تاکید کردند، فراگیری، تنوع و تراز جهانی، فراگیری به این معنی که به صورت عادلانه و منصفانه همه دسترسی داشته باشند و تنوع یعنی این که به اندازه کافی نیازهای کشور پاسخ داده شود، هر نوع آموزش مهارتی که لازم است تامین شود و تراز جهانی این که بتوانیم کار کیفی کنیم و همانی که در دنیا اتفاق میافتد بتوانیم آموزش دهیم نه یک آموزش د مده؛ که برای این آموزش نیاز به یک سرمایه گذاری و یک ائتلاف اجتماعی است و این کار یک سازمان و دو سازمان نیست، آموزش یک مسئله فرابخشی است، اگر بخواهیم این آموزشها به سرنوشت آموزشهایی که در کشور رخ داده و به شدت طبقاتی شده باید از اکنون سرمایه گذاری کنیم، دو سه تا تصمیم بزرگ در این خصوص الحمدالله گرفته شده و اجرا میشود، یکی آئین نامه مسئولیت اجتماعی شرکت هاست که مصوب مردادماه است در دولت، آن جا بند دوی آن جالب است تحکیم کرده این موضوع که شرکتها مسئولیت اجتماعی خودشان در حوزه آموزشهای مهارتی بروند انجام دهند، در نظام نامه بودجه ۱۴۰۴ هم تاکید شده، مسئولیت اجتماعی هزینه کردش برای توسعه هنرستان و مراکز آموزشی فنی حرفهای حتی خارج از الزامات شورای برنامه ریزی است.
سوال: این موضوع خیلی در حوزه مسئولیت اجتماعی برای سازمانها ایجاد مسئولیت نمیکند؟
محمدی: ما تلاش مان را کردیم.
سوال: این تضمین اجرایی اش را باید سفت و سختتر بگیرید؟
محمدی: مثلا در وزارت کار خیلی شرکت داریم.
سوال: در وزارت کار خیلی پولدار هستید؟
محمدی: خیلی پولدار نیستیم، ولی همان منابع محدود مسئولیت اجتماعی که بوده هدایت شده است به این سمت، با افتخار بگویم بزرگترین هلدینگ چند رشتهای خاورمیانه که شصتاست که منابع مسئولیت اجتماعی در حوزه توانمندسازی کارگزاری میشود و صندوق بازنشستگی، در نفت مسئولیت اجتماعی بخش عمدهای برای این حوزه کارگزاری میشود و امسال تصمیمات خوبی گرفته شده است و علاوه بر این در نقاط کم برخوردار کشور تلاش جدی میشود که سرمایه گذاریها به این حوزهها هدایت شود، اخیرا تصمیمی حتی با مشارکت معاونت علمی گرفته شد آقای دکتر افشین در توافقی با دکتر حیدری که یک مبلغی حدود هزار میلیارد تومان برای توسعه مهارتهای پیشرفته در عموم مراکز کشور که بخشی از آنها به همین مراکز کم برخوردار توسعه میدهیم.
سوال: چقدر توسعه روستایی وارد شدید؟
محمدی: برنامه ریزی اش شروع نشده است، عددش مشخص شده است و شروع شده است، آمار دقیق الان آموزشها و تراکنش آن در کشور از لحاظ جغرافیایی خوب است، یک چیزی بگویم شاید شگفت انگیز باشد، در تهران فقر زیادی داریم، در حوزه آموزش مهارتی، در تهران فقر زیادی داریم، سرانه ما در آموزشهای مهارتی پایین است و ظرفیتهای ما پایین است.
سوال: چون همه میخواهند بروند دانشگاه و مدرک علمی بگیرند؟
محمدی: احسنت، در خیلی از شهرستانها مراکز خوبی داریم البته تجهیز باید باشند، مرکزی که مهآباد که مرکز خوبی است و ابنیه اش باید تجهیز و نوسازی شود، ما هفتصد مرکز دولتی در ایران داریم که برای تجهیز و نوسازی که هر کدام ۵۰ میلیارد تومان باید هزینه شود، بعضیها باید هزار میلیارد هزینه دارد مثل مرکز مشیریه در تهران که ۳۵ همت منابع میخواهد، کل بودجه سازمان آموزش فنی حرفهای در یک سال ۵ همت است که بیش از نوددرصد حقوق و دستمزدست که هفت برابر برای نوسازی است که به تنهایی از این برنمی آییم، درخواست مان از همه مسئولین کشور این بوده، در حرف که صحبتهای خوبی زده شده است بعضیها اقدام کردند، از نمایندگان مجلس، ولی هشتاد درصد این را صنایع باید بیایند، این جا دوباره از صنایع درخواست میکنم، جلسات زیادی هم داشتیم، هر صنعتی اگر بیاید حامی این مراکز شود و عضو هیئت امنای این مراکز شود به سادگی میتوانند این مراکز که در نهایت نیرو را برای خود آن تربیت کنند.
سوال: فراخوان آن چطور اعلام میکنید؟
محمدی: سال گذشته یک صد و بیست مرکز آموزشی مان به صورت رسمی فراخوان کردیم و الان در سایت سازمان فنی حرفهای موجود است، مرکز ملی توسعه مهارت نامه زدیم و به همه صنایع و اتاقهای بازرگانی اعلام کردیم.
سوال: صادقانه چند تا به سمت حمایت مالی رفتند؟
محمدی: چهل تا مرکز ما، ما تازه شروع کردیم، اما انتظارمان از صنایع و بخش خصوصی و کسب و کارها این است که بیایند در میدان، همان جور که گفتید این عدالت باعث میشود که این را عرض کنم نیروی کار ماهر در کشور ما قابل جایگزینی با نیروی کار خارجی نیست، در خیلی از کشورهای دنیا، چون حالا قیمت ارزشان بالاترست یا هر چیزی اصلا روی نیروی کار ماهر خارجی حساب میکنند، حتی دورههایی دارند میروند نیروی کار ماهر را در کشور مبدا آموزش میدهند و بعد به او ویزا میدهند و میآورند، در کشور ما با این شرایط اقتصادی تقریبا غیرممکن است در شرایط فعلی، ما باید خودمان این شرایط را ایجاد کنیم، یک خبر بد بدهم و بعد یک خبر خوب، بچههای ۱۵ تا بیست و پنج ساله ما، ۲۵ درصد شان جزو نیتها هستند، کسانی که درس نمیخوانند، کاری نمیکنند، مشغول مهارتی نیست، نرخ خوبی نیست، نرخ متوسط آن دردنیا حدود بیست درصدست.
سوال: پشت شان به پدر و مادرهای شان است؟
محمدی: ما باید فرهنگ و کار و تلاش را تقویت کنیم و بچههای مان بیایند زیر این مهارتهای آموزشی.
سوال: برای این که بچهها این انگیزه را پیدا کرده و کار را بفهمند، چقدر توانستید فرهنگ سازی کنید، هم برای سازمانها و دستگاههای صنعتی و شرکتهای صنعتی این فرهنگ سازی و این که نیروی کار را آموزش کن و حالا جذبش کن و خودت هم برای آن هزینه کن.برای جوانان نسل زد و نیروی کار بعدی ما در کشور هستند چقدر فرهنگ سازی شده است این که این مدرک دانشگاهی صرفا برای آنها عزت و آبرو نمیآورد و باید مهارت داشته باشند که بتوانند در بازار کار کسب درآمد کنند؟
محمدی: این فرهنگ سازی به عهده ما فقط نیست، فرهنگ سازی بایک سازمان انجام نمیشود، فرهنگ سازی یک مسئله ملی است، کار بزرگی که در وزارت کار انجام شده این است که اسم برنامهها را گذاشتند ایران ماهر، ما برنامه کلانی به نام ایران ماهر طراحی کردیم و هفت و هشت بخش دارد و به دنبال این هستیم که با تقویت همکاریهای فرابخشی و تقویت همراهیهای گروههای مختلف به سمت فرهنگ سازی برویم. همین مسابقات ملی مهارت که مسابقات آزاد آن در بهار انجام میشود و بچههای ما در شانگاهی بیست بیست و شش این تیم ملی مهارت ایران شرکت میکنند این کاری است که باید خیلی زودتر از اینها روی فرهنگ آن کار میکردیم، ورزش را من همیشه مثال میزنم، به نظر شما اگر جام جهانی المپیک نبود، تب ورزش در کشورها این قدر بزرگ بود، این هم باشگاه ساخته میشد، این همه استادیوم ساخته میشد، خیر، ما باید با مسئله مهارت مثل مسائل فرهنگی دیگر روزانه طرح و بحث کنیم و وظیفه همه است، وظیفه سازمان فنی حرفهای به تنهایی نیست، وظیفه شورای عالی مهارت نیست، وظیفه صدا و سیما، روزنامه ها، و مردم است و وظیفه صنایع است.
باید برای این کار یک کار متفاوت انجام شود، در شورای عالی مهارت آقای عارف دیروز تاکید کردند که این کار ترویج و فرهنگ سازی اش وظیفه همه است، همه کمک کنند، معرفی شود در آموزشهای مهارتی به فرزندمان و فراتر از آن، با نهضتی که شکل بگیرد و تلاشی که میشود و اقبالی که جامعه دارد، برای خودمان جالب است رویکرد به این سمت بیشتر شده و ثبت نامها بیشتر شده است و آمارها دست ماست، انگیزهها بیشتر شده و امید داریم که جامعه مهارتی را زودتر بتواند این را طی کند.
سوال: نمیتوانیم از اقتصاد دیجیتال بگذریم که در همه عرصهها و نوع نگاه به آن را داریم، در مصوبات دیروز هم من دیدم که این اقتصاد دیجیتال در برنامه هفتم مورد توجه قرارگرفت، چه برنامههایی در سازمان دارید برای توسعه ااقتصاد دیجیتال؟
محمدی: سند توسعه مهارتهای دیجیتال دیروز مصوب شد که طبق برنامه هفتم ۵۰۰ هزار نیروی کار ماهر دراین حوزه باید تربیت شود، در طول برنامه که شانزده هر رسته که در حوزه اقتصاد دیجیتال که از یارانش ابری، هوش مصنوعی، تولید محتوای مجازی و امثالهم و حتی رباتیک پیشرفته و رشتهای خیلی متنوعی وجود دارد، اینترنت اشیاء که اینها رشتههایی است همه فکر میکنند که اینها دانشگاهی هستند و مهارتی نیستند، آنهایی که آگاهتر هستند میدانند، مثلا یک نصاب سیستمهای سیسکو برای حوزه زیرساخت چقدر آدم مهمی میتواند باشد، نیازی به سواد عجیب و غریبی ندارد و مهارت است، من یک آمار بگویم میدانستید سی درصد نوآوریهای دنیا توسط تکنسینها انجام میشود، یعنی اصلا طرف چیزی را یاد میگیرد، تغییری در آن ایجاد میکند و میآید انجام میدهد.
اخیرا از شرکت تعمیرات کشتی ایران بازدید کردم، سه تا ناخدا آن جا کار تعمیرات انجام میدادند، یکی از آنها مدرکش سوم راهنمایی بود، ایشان داشت پروانههای متحرک کشتیها برای اولین بار در ایران طراحی و تعمیر میکرد، مسئله اساسی این است که هر چقدر رشتهها پیشرفته باشد آموزشهای مهارتی، تکنیکهایی است که انسانها با تجربه و دانش میروند و فرا میگیرند، در اقتصاد دیجیتال همین است.
سوال: چقدر مربی مهارتی در این زمینه دارید؟
محمدی: ما در امنیت سایبری سالی ۵ هزار نفر نیروی ماهر کم داریم، ۵ هزار نفر نیروی ماهر کم داریم، این برنامه برای این است که تقسیم کار دستگاهی رخ داده است، مثلا سازمان فنی حرفهای در طول برنامه یک صد هزار تا با دورههای آموزشی غیررسمی، دانشگاه یک تعدادی یک تقسیم کار بسیار خوبی رخ داده است، دبیرخانه اش در وزارت ارتباطات است، امیدواریم با نظام صنفی یارانهای و انجمنهای حرفهای این کار را پیش برده و نتایج خوبی بگیریم.
سوال: چون اقتصاد دیجیتال نوظهورست و در کشور ما خیلی سابقه خیلی زیادی ندارد، چقدرمربیهایی که میخواهند این مهارت را انتقال دهند چقدر در دسترس داریم؟
محمدی: مربیهای ما وجود دارند، ایران در صنایع مرتبط خوب است ولی اقدامات خوبی را باید شروع کنیم و با یک مشارکتی که با کره جنوبی و چین داریم، در آذرماه چهل نفر از مربیها و مدیران مرتبط برای دورههای یارانش ابری و هوش مصنوعی را به چین اعزام میکنیم که بتوانیم دادهها را بگیریم و یا بخشهای دیگری که داریم انجام میدهیم و این کار را برای به روزرسانی انجام میدهیم.